رانش زمین در یک روستای بجنورد

طبق برخی از گزارش‌های جغرافیایی و زمین‌شناسی، رانش زمین در این ناحیه به دلایل متعددی مانند بارندگی‌های شدید اخیر، عدم پوشش گیاهی مناسب، نوع خاک و شیب تند زمین افزایش یافته است. در سال‌های اخیر، نرخ حرکت زمین در این منطقه به حدود 10 تا 15 سانتیمتر در ماه رسیده که برای یک ناحیه مسکونی بسیار خطرناک است.

بیش از 30 درصد اراضی روستای گلی تحت تاثیر رانش زمین قرار گرفته‌اند و کارشناسان هشدار داده‌اند که در صورت عدم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت.

تلاش‌هایی از سوی سازمان‌های مختلف برای تثبیت زمین و کاهش سرعت رانش در دست اجرا است؛ از جمله تقویت پوشش گیاهی، ساخت دیوارهای حائل و اجرای پروژه‌های زهکشی مناسب. با این حال، نیاز به مطالعات جامع‌تر، بودجه کافی و همکاری جدی همه نهادها بسیار احساس می‌شود.

 تکرا یک پدیده قدیمی

روستای گلی شهرستان بجنورد بار دیگر شاهد رانش زمین بود. طبق آخرین اطلاعات دریافتی از منابع رسمی و محلی، این رانش در فروردین 1404 روی داده و باعث خسارات قابل توجهی به منازل مسکونی، تأسیسات زیربنایی و اراضی کشاورزی شده است. سال 1398 نیز پدیده ای مشابه موجب ایجاد خسارات زیاد برای مردم این روستا شد.

براساس آمار اعلام‌شده توسط فرمانداری بجنورد، رانش اخیر تأثیر مستقیم بر دست‌کم 25 خانوار روستای گِلی داشته و باعث تخریب یا آسیب شدید به 18 واحد مسکونی شده است. گزارش‌های مردمی و مشاهدات میدانی حاکی از آن است که طول شکاف‌های ایجادشده ناشی از رانش زمین به بیش از 200 متر رسیده و در برخی نقاط عمق آن نیز تا یک متر گزارش شده است.

کارشناسان  رانش زمین را به دلایل ساختاری زمین‌شناسی خاص منطقه، بارندگی‌های بهاری و اشباع شدن خاک از آب نسبت داده‌اند. طبق بررسی‌های مهندسین منابع طبیعی و آب‌خاک، بافت رسی و لایه‌های سست زمین این روستا، احتمال تکرار حادثه در آینده را نیز افزایش داده است.

بارش باران احتمال رانش را بیشتر کرده است

غلامرضا شفیق مدیرکل مدیریت بحران استانداری با تائید این خبر گفت:این رخداد خوشبختانه خسارت جانی نداشته است.

وی افزود: بر اثر بارشهای چند روز اخیر بافت قدیم روستای گلی برای چندمین بار دچار رانش شد.

شفیق تصریح کرد: براثر بارش‌های شدید باران فروردین ماه سال 98 نیز روستای «گُلِی» در شهرستان بجنورد دچار رانش شد و 165 خانوار این روستا در معرض تهدید فروریختن منازل خود قرار گرفتند.

مشاهدات در منطقه حاکی است بخشی از مسیر راه روستا به طول 50 متر دچار رانش و انسداد شده است. بالغ بر 15 هکتار از اراضی کشاورزی دچار رانش و ریزش سطحی شده و برخی کانال‌های آبیاری سنتی نیز از بین رفته‌اند.

اقدامات امدادی و واکنش مسئولان

ستاد مدیریت بحران استان بلافاصله پس از وقوع حادثه نسبت به اسکان اضطراری خانواده‌های آسیب‌دیده اقدام کرده و توزیع اقلام کمکی صورت گرفته است.

کارشناسان بهداشت محیط و آب‌وخاک در حال بررسی وضعیت و ارائه راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مهار رانش و تثبیت زمین هستند.

گروه‌های ارزیاب از بنیاد مسکن و هلال‌احمر با حضور در محل، جزئیات خسارات را ثبت و راهکارهای جابجایی احتمالی خانوارها به مناطق امن‌تر را بررسی کردند.

با توجه به احتمال فعال‌شدن دوباره گسل‌ها و ادامه بارندگی‌ها، به ساکنان این روستا هشدار داده شده تا از تردد غیرضروری در محدوده رانش‌دار خودداری کنند و آماده اقدامات بعدی باشند.

رانش زمین در روستای گِلی بجنورد بار دیگر ضعف زیرساخت‌های مقاوم‌سازی روستاهای حاشیه‌ای را آشکار کرد. این حادثه ضمن ایجاد خسارات فراوان، لزوم اقدامات پیشگیرانه، پایش مستمر وضعیت و برنامه‌ریزی جهت جابجایی یا مقاوم‌سازی بافت‌های آسیب‌پذیر را جدی‌تر از قبل کرده است.