توسعه حمل‌و‌نقل عمومی؛ راهکار ناترازی انرژی

حسین میرافضلی

 ریشه مشکل ناترازی بنزین و گازوئیل یارانه‌ای‌بودن این دو فراورده است. قیمت بنزین در فقیرترین و غنی‌ترین کشورهای جهان آزاد است. راهکارهای اساسی پیشنهادی برای خروج از باتلاق بنزین و گازوئیل یارانه‌ای به شرح زیر است:

 کاهش وابستگی و چسبندگی زندگی مردم به خودروهای شخصی با توسعه و تسهیل حمل‌ونقل عمومی.

 تأمین اتوبوس‌های مورد نیاز کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ با اولویت کلان‌شهرها و تأمین اتوبوس‌های برقی مورد نیاز‌. باید سرفاصله حرکت اتوبوس‌ها ‌مانند استانبول در مسیرهای پرتردد به ۶۰ ثانیه و سایر مسیرها به سه تا پنج دقیقه برسد.

 باید متناسب با توسعه زیرساخت‌های ریلی، واگن تأمین شود؛ به‌ویژه متروی تهران. در صورت تأمین واگن و تمهیدات لازم، متروی تهران می‌تواند روزانه پنج تا شش میلیون مسافر را جابه‌جا کند.

 باید تحولی اساسی در حوزه ریلی ایجاد شود. مسیرهای پر‌ترددی همچون تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز به قطار تندرو با سرعت متوسط ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت مجهز شوند. مسیر‌های پر‌تردد ریلی، دو یا سه‌خطه شوند. لکوموتیوهای غیر‌فعال موجود تعمیر و نوسازی شوند. گلوگاه‌های افزایش سرعت طی مدت کوتاهی رفع شوند و جابه‌جایی مسافر ریلی از ۳۰ میلیون در سال به 100 تا ۲۰۰ میلیون در سال برسد.

 ‌تعداد جابه‌جایی با هواپیما باید از ۳۰ میلیون به بیش از 100 میلیون مسافر در سال برسد.

 توسعه حمل‌ونقل ریلی و هوایی منجر به جلوگیری از کشته‌‌شدن ۱۸ تا ۲۰ هزار و معلولیت و قطع نخاع و قطع عضو حدود ۲۵ هزار نفر در سال می‌شود و از عواقب اقتصادی و روحی هولناک تصادفات جاده‌ای به‌شدت می‌کاهد.

 توجه به خودروهای اینترنتی و فعال‌کردن و توسعه گزینه سفر‌های اشتراکی اسنپ، تپسی و...‌ منجر به توسعه حمل‌ونقل عمومی و کاهش مصرف بنزین می‌شود و اشتغال درخور توجهی نیز به دنبال دارد.

 تمامی ادارات دولتی و غیر‌دولتی با بیش از 100 پرسنل واقع در شهرهای بزرگ مکلف شوند به ‌صورت مستقل یا مشترک برای جابه‌جایی کارکنان خود از سرویس ایاب و ذهاب استفاده کنند.

 کلیه شرکت‌های با نیروی انسانی زیاد مکلف شوند در مدت مشخصی ساختمان محل استقرار را به نزدیک ایستگاه‌های مترو منتقل کنند و از این پس اولویت توسعه شهری و خدمات رفاهی، آموزشی و‌... استقرار در نزدیکی ایستگاه‌های مترو باشد. برخی شهرهای بزرگ جهان از ‌جمله لندن، در مسیرهای مترو توسعه یافته‌اند.

 تشویق شرکت‌های بزرگ به استفاده از شیوه‌های مترقی دورکاری با الگوگیری از کشورها و شرکت‌های مترقی و پیشرو در این حوزه.

با اجرای تمهیدات ذکر‌شده، می‌توان از میزان وابستگی و چسبندگی زندگی مردم به خودروهای شخصی کاست و سهم حمل‌ونقل عمومی را از ۳۰ درصد به ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش داد. در آن شرایط، آزادسازی قیمت بنزین و گازوئیل کار سخت و پیچیده‌ای نخواهد بود.