تبدیل نظام ریاستی به پارلمانی؛ مجلس به دنبال حذف ریاست‌جمهوری؟

به گزارش فرارو، طی روز‌های اخیر سعید پیزاده مشاور، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی در توییتر خود نوشته است: «شاید مهم‌ترین اتفاقی که مجلس یازدهم می‌تواند رقم بزند، تغییر نظام ریاستی به پارلمانی است. زمزمه‌های این حرکت تاریخی از مجلس به گوش می‌رسد. وقتی نخست‌وزیر مسئول باشه، تغییرش دردسر زیادی نداره؛ اشتباه کرد به راحتی باهاش خداحافظی میشه. تکرار اشتباهات ۸ ساله یک رییس جمهور جبران ناپذیره!»

باید دید چنین سیگنال‌هایی که از درون مجلس اصول‌گرا به بیرون مخابره می‌شود، تا چه حد صحت و سقم دارد، اما جدای از این موضوع چند سالی می‌شود که این بحث در فضای سیاسی کشور وجود دارد، اما هر دفعه تنها در قالب یک ایده باقیمانده، حال باید دید آیا در نهایت چنین اتفاقی رقم خواهد خورد.

 

صادق زیباکلام

اصول‌گرایان همیشه به دنبال این ایده بوده‌اند
صادق زیباکلام تحلیل‌گر سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه جریان تندرو در کشور به دنبال آن است که بعد از فتح بهارستان، پاستور را نیز در اختیار بگیرد، اظهار داشت: اصول‌گرایان به دلیل اینکه می‌دانند، در صورتیکه مردم پای صندوق‌های رای حاضر شوند، رای نخواهند آورد، همواره به دنبال آن هستند که حضور مردم را در عرصه کم‌رنگ‌تر کنند، در این رابطه انتخابات ریاست جمهوری‌ تنها مکانی است که مردم می‌توانند به صورت مستقیم دست به انتخاب بزنند، بنابراین طبیعی است که مجلس به دنبال تغییر نظام سیاسی باشد.

وی افزود: با توجه به اینکه مجلس و قوه قضاییه در حال حاضر یکدست است، اصول‌گرایان به دنبال یکپارچه کردن کل قدرت هستند، اما نکته این جاست که تمام روسای جمهور گذشته با اصول‌گرایان به مشکل برخوردند، بنابراین اگر آن‌ها بتوانند نظام پارلمانی را جایگزین ریاستی کنند، قدر مسلم از زحمت آن‌ها کاسته خواهد شد و آن‌ها می‌توانند افرادی مانند بذرپاش، نادران، قالیباف و یا جلیلی را به عنوان نخست وزیر تعیین کنند و هر وقت که دل‌شان خواست او را عوض کنند.

زیباکلام با اشاره به اینکه آرزوی بسیاری از اصول‌گرایان این است که بساط ریاست جمهوری برچیده شود، گفت: هر چند که با توجه به اقدامات حسن روحانی در این سه سال اخیر مردم بسیار سرخورده شده‌اند و امیدی برای اصلاح امر ندارند و بر همین اساس نیز است که در انتخابات مجلس شرکت نکردند، اما انتخابات ریاست جمهوری تنها روزنه‌ای است که باقی مانده تا مردم بتوانند به طور مستقیم مشارکت سیاسی کنند، اما جریان تندرو به دنبال آن است که برای آسودگی خیال خود این امر را نیز از بین ببرد و یک نظام پارلمانی ایجاد کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اگر واقعا تصمیم به این باشد که نظام سیاسی تغییر کند، کار به این سادگی‌ها نیست، بیان داشت: برای این کار باید بخشی از قانون اساسی تغییر کند که این مسئله نیاز به برگزاری رفراندوم دارد و بعد نیز باید مجلس اصول‌گرا نیز آن را تصویب کند، اما نکته مهم این است که مجموعه نظام باید به این تصمیم برسد که بخواهد نظام ریاستی را به پارلمانی تغییر دهد، اما شرایط هموار نیست و نیاز به تصمیم‌گیری در سطح کلان است تا این تغییر جنبه عملی به خود بگیرد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر مردم بسیار سرخورده و ناامید هستند و تمام این یاس نیز به خاطر عملکرد ضعیف دولت روحانی و تلاشی است که تندرو‌ها به خرج دادند که راه دیپلماسی بسته شده، تا تحریم‌ها تشدید شود، در آن طرف نیز کسی به مانند ترامپ وجود دارد که تا توانسته به نفع تندور‌های داخلی کار کرده و موضع آن‌ها را در داخل ایران بسیار تقویت کرده، ثمره این موضوع نیز در انتخابات مجلس رخ نمایی کرد و در ادامه نیز طی سال ۱۴۰۰ این پازل تکمیل خواهد شد.

حسین کنعانی مقدم

برای اجرای نظام پارلمانی نیاز به احزاب قدرتمند داریم
حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصول‌گرا در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه مطالعات برای تغییر نظام ریاستی به پارلمانی جسته و گریخته انجام شده است، گفت: بنده چندین مطالعه در مورد اقتضائات هر کدام از نظام‌های سیاسی انجام داده‌ام، هر کدام از این‌ها مزایا و معایبی دارند که باید مشخص شود، در این مورد نیز باید دید اگر نخست‌وزیر مسئول اول اجرایی کشور شود، آیا مشکلات از حالا کمتر خواهد شد یا اینکه تغییری حاصل نمی‌شود.

وی افزود: این موارد باید به خوبی احصا شود و روی آن کار کارشناسی انجام شود، بنابراین مسئله ساده‌ای نیست که بتوان بر اساس آن به همین راحتی تصمیم‌گیری کرد، از سویی چنین تغییری نیاز به اصلاح بخش‌هایی از قانون اساسی دارد، در این رابطه نیاز به تشکیل اتاق‌های فکری قوی و کارآمد داریم، همچنین باید کرسی‌های آزاد اندیشی برپا شود، تا اساتید علوم سیاسی و فعالان این عرصه بتوانند به بیان نظرات خود بپردازند تا از دل این بحث‌های بتوان به یک نتیجه‌گیری مستدل دست یاقت.

کنعانی مقدم با اشاره به اینکه بنده خود با این تغییر موافق هستم، اظهار داشت: اما این مسئله برای موفقیت نیاز به رعایت پیش‌شرط‌هایی دارد، تشکیل پارلمان باید بر اساس احزاب شکل بگیرد، به بیان دیگر نیاز است که احزاب واقعی در کشور تشکیل شود و تحزب به عنوان پایه و اساس عرصه سیاسی کشور به حساب آید، نه با این وضعیت فعلی مجلس که افراد جایگاه حزبی ندارند، اگر با این مجلس بخواهیم چنین تغییری انجام دهیم، به نظر می‌رسد نتیجه دلخواه به دست نخواهد آمد.

این فعال سیاسی اصول‌گرا با تاکید بر اینکه پیش‌شرط تغییر نیاز سیاسی به پارلمانی، داشتن احزاب قدرتمند و فراگیر است، بیان داشت: تجربه کشور‌هایی که نظام پارلمانی دارند نیز چنین مسئله‌ای را تائید می‌کند، اما متاسفانه ما در کشور حزب به معنای واقعی نداریم و این خود یکی از بزرگ‌ترین نقیصه‌هایی است که نظام سیاسی ایران از آن رنج می‌برد و تا زمانیکه این نقصان برطرف نشود، نمی‌توان به تغییر ساختار سیاسی به پارلمانی و موفقیت آن خوشبین بود.