به گزارش روابط‌عمومی انجمن، بررسی‌های کارشناسان کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک تهران نشان می‌دهد که روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک سال گذشته در ایران افزایشی ۲۰برابری داشته است. این یعنی:
شهروندان ایرانی در مقابل اینترنت کند، پراختلال و محدود داخلی حاضرند با هزینه‌ای ۷۰۰ تا دو هزار‌دلاری در ماه، اینترنت ماهواره‌ای را تهیه کنند.
همچنین طبق بررسی‌هایی که در گزارش چهارم کیفیت اینترنت ایران آمده:
تلفن‌های همراه ایرانی‌ها به دلیل استفاده از فیلترشکنهای رایگان به عامل مهمی در آلودگی شبکه تبدیل شده‌اند و آلودگی شبکه را بازتولید می‌کنند!
کاربران ایرانی اختلال‌های متفاوتی به شکل کامل یا مقطعی در دسترسی به اینترنت تجربه کردند. اهمیت این اختلال برای کسب‌وکارهای ایرانی تا آنجاست که طبق محاسبات کمیسیون اینترنت، اختلال روی http3 معادل خسارت روزانه دو میلیارد تومانی در یک شرکت استارتاپی است.
همه اینها در وضعیتی است که سیاست‌گذار ایرانی برای اثبات بهبود وضعیت اینترنت کشور به پایگاه داده Speed test استناد می‌کند. نتیجه بررسی‌های کارشناسان کمیسیون اینترنت در شماره زمستان ۱۴۰۳ این گزارش نشان می‌دهد:
بیش از ۷۰ درصد داده‌های این سامانه به کاربران شهر تهران استناد می‌کند و بیشتر به اینترنت ثابت مرتبط است. به این ترتیب این سامانه در بسیاری از استان‌های کشور بدون داده است یا کمتر از 10 دستگاه را بررسی کرده است که نشان می‌دهد نمی‌توان به داده‌های این سامانه به عنوان مرجعی برای سنجش وضعیت سرعت اینترنت ایران اتکا کرد.
با‌این‌حال، از جنبه‌های مثبت عملکرد سیاست‌گذار در شش ماه گذشته لازم است به مواردی مانند رفع محدودیت تانل‌های ارتباطی GRE, IPSEC و... و رفع اختلالات IPv6 اشاره کنیم که قدم‌های فنی بزرگی رو به جلو هستند.
با‌این‌حال وضعیت اینترنت در کشور همچنان بی‌کیفیت است.
همچنان در میان بدترین کیفیت‌های اینترنت جهان ایستاده‌ایم
کیفیت اینترنت ایران در مقایسه با گزارش قبلی در تیر ۱۴۰۳، تفاوت چشمگیری نداشته و همچنان در وضعیت خطرناک است. نتیجه تداوم سیاست‌های محدودکننده داخلی، تحریم‌های یک‌جانبه خارجی و مشکلات گسترده در شبکه Access، منجر به این شده است که همچنان تجربه کاربری اینترنت در ایران با سه گزاره کند، پراختلال (دومین کشور از انتهای جدول بعد از میانمار و اوکراین) و محدود (بعد از چین در جایگاه ۹۹ از صد کشور) توصیف شود. در مجموع براساس گزارش Google Crux، کیفیت اینترنت ایران در رتبه ۹۱ و طبق داده ooni در رتبه ۹۹ از صد کشور است. در تجمیع این دو شاخص، ایران در جایگاه ۹۵ از صد کشور ایستاده است.
همچنین درباره اختلالات با وضعیت slow2GDensity که پس از شهریور ۱۴۰۱ افزایش چشمگیر آن را شاهد بودیم، همچنان به نقطه قبلی باز‌نگشته‌ایم:
در بررسی دیگر و برای روشن‌تر‌شدن وضعیت تجربه کاربران در ایران، میانگین کیفیت Density دو سرویس پر‌استفاده در ترکیه-ایران و امارات-ایران را قیاس کردیم. در قیاس اول مشخص شد که ۷۷ درصد کاربران اسنپ و تپسی در ایران با کیفیت 4g Density توانسته‌اند این وب‌سایت‌ها را مشاهده کنند، در‌حالی‌که شهروندان اماراتی، تاکسی آنلاین این کشور (Careem) را با ۹۲ درصد 4g Density مشاهده می‌کنند.
در مثال دیگر درباره فروشگاه‌های آنلاین، ۸۱ درصد شهروندان ایرانی دیجی‌کالا را با کیفیت 4g Density مشاهده می‌کنند و سرویس مشابه آن در ترکیه (Trendyol) برای شهروندان ترک با ۹۷ درصد در این شاخص قابل مشاهده است. لازم به یادآوری است که در گزارش سوم کیفیت تماشای آپارات در ایران را با یوتیوب در ترکیه مقایسه کرده بودیم که نتایج آن هم مشابه این نتایج بود.
این وضعیت گویای نقش مخرب محدودیت‌های داخلی اینترنت ایران بر کسب‌وکارهای ایرانی و تجربه کاربران آنهاست.
بیش از ۳۰ هزار کاربر ایرانی از استارلینک استفاده می‌کنند
بررسی‌های گزارش چهارم کیفیت اینترنت نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ هزار کاربر اینترنت ماهواره‌ای در ایران وجود دارد و این روند همچنان رو به رشد است. استارلینک و سازگاری کاربران با این فناوری‌های جدید با گسترش نسل بعدی اینترنت ماهواره‌ای که بدون نیاز به دریافت‌کننده‌های مجزا (Direct To Cell) تلفن همراه را به اینترنت متصل خواهد کرد، به طور بالقوه محدودیت‌های سنتی دسترسی به اینترنت را ناکارآمد می‌کند و چالش‌های جدی برای سیاست‌های محدودکننده ایجاد می‌کند.
اختلال؛ آلودگی فیلترشکن‌ها، دستگاه موبایل کاربران را هم bot-net می‌شناسد
بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش حملات DDoS از مبدأ ایران، فیلترینگ گسترده و در نتیجه استفاده گسترده مردم از فیلترشکنهای رایگان و در نهایت افزایش آلودگی شبکه است. تلفن همراه بسیاری از شهروندان از طریق نصب فیلترشکنهای رایگان به عنوان bot-net مورد سوءاستفاده هکرها قرار می‌گیرد.
چند تست درباره اختلال‌ها؛ همه درخواست‌های http3 به خارج از کشور در شبکه ایرانسل مختل است.
بررسی‌های کارشناسان گزارش کیفیت اینترنت نشان می‌دهد که در شبکه ایرانسل، همه درخواست‌های HTTP3 به خارج از کشور با اختلال کامل همراه است. در شبکه همراه اول درخواست‌های مربوط به دو سرویس‌دهنده Cloudflare و Fastly اختلالات مقطعی دارند ولی در مقاطعی بدون مشکل هستند. همچنین درخواست‌های HTTP3 به مقصد سرویس‌دهنده AWS با اختلال کامل همراه بوده است.
خسارت اقتصادی اختلال‌ها معادل 2 میلیارد تومانی ضرر روزانه در یک شرکت استارتاپی است
طبق گزارش چهارم کیفیت اینترنت، برای بررسی میزان خسارت دقیق اختلال روی http3 آن را در قیاس با وضعیت استفاده با http2 قرار داده‌اند و نتیجه این شده است که این اختلال‌ها در یک شرکت استارتاپی روزانه دو میلیارد و سالانه ۷۳۰ میلیارد تومان خسارت وارد می‌کند.
سرعت؛ استناد به Speed Test یک فریب آماری درباره سرعت اینترنت ایران است
کارشناسان گزارش چهارم کیفیت اینترنت برای دقیق‌‌شدن میزان سرعت اینترنت استان‌های ایران طبق مستندات Speed Test تمام «quadkey»هایی را که از سمت ookla منتشر می‌شود، با مکانیسمی پیچیده و با استفاده از lat long به موقعیت جغرافیایی شهرهای کشور تبدیل کردند. معیار ارزیابی برای هر quadkey را دست‌کم 10 دستگاه (device) در طول سه ماه قرار دادند و نتیجه نشان داد که تعداد کل دستگاه‌ها در داده‌های فصل سوم میلادی ۱۰۶ هزار دستگاه است که از این بین سهم شهر تهران ۷۴ هزار دستگاه (حدود ۷۰ درصد)، ۴۶ هزار داده مربوط به اینترنت ثابت و ۲۷ هزار داده مربوط به اینترنت موبایل است.
به این ترتیب این سامانه در بسیاری از استان‌های کشور بدون داده است یا کمتر از 10 دستگاه را بررسی کرده است که نشان می‌دهد نمی‌توان به داده‌های این سامانه به عنوان مرجعی برای سنجش وضعیت سرعت اینترنت ایران اتکا کرد.
کلادفلر: بهبود وضعیت پهنای باند در 6 ماه گذشته
گزارش‌های غیر‌رسمی از افزایش حداقل ۱۵درصدی پهنای باند بین‌الملل در ماه‌های اخیر به دلیل انجام برخی اصلاحات حکایت می‌کنند. گزارش کلادفلر نشان می‌دهد در طول شش ماه گذشته، میانگین سرعت اینترنت کاربران ایرانی نیز افزایش اندکی داشته و از 4.5mbps به 5.4mbps رسیده است.
وضعیت فناوری از رده خارج‌شده ADSL؛ مهم‌ترین مشکل کشور در اتصال کاربران در لایه Access
در ایران بیش از ۹ میلیون اتصال ADSL است که ۷۰ درصد از آنها زیر 10mbps و بیش از ۳۰ درصد از آنها با سرعتی کمتر از 6mbps به اپراتور محلی متصل شده‌اند. همچنین محدودیت این فناوری از رده خارج‌شده باعث شده سرعت آپلود کاربران همواره کمتر از 900kbps باشد. در نتیجه، روشن است که یکی از اولویت‌های مهم دولت باید توسعه شبکه Access و گسترش اتصال شبکه فیبر نوری باشد.
محدودیت؛ پس از چین محدودترین اینترنت جهان را داریم
داده‌های گزارش چهارم کیفیت اینترنت نشان می‌دهد ایران پس از چین، محدودترین اینترنت جهان را دارد. برای رسیدن به این نتیجه، کارشناسان انجمن تجارت الکترونیک، صد دامنه اینترنتی Origin را با استفاده از پایگاه داده OONI بررسی کرده‌اند. سپس دامنه‌هایی که بیشترین پوشش را میان این کشورها داشتند، معیار قرار دادند. نتیجه آن شده است که در آبان این سال، تعداد دامنه با فیلترینگ یا اختلال بالای ۵۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تغییر معناداری نداشته است.
مطالبات کمیسیون اینترنت؛ حمایت از کسب‌وکارهای داخلی در برابر فیلتر و محدودیت
در بخش پایانی گزارش چهارم کیفیت اینترنت ایران آمده است که کمیسون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک با توجه به مشکلات متعدد پیش‌آمده برای کسب‌وکارهای اینترنتی کشور در مسدودسازی‌های ناگهانی دامنه‌های‌شان در بررسی‌های متعدد با مشاوران حقوقی به سند پیش‌نویس برای مطالبه‌گری از کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه کشور رسیده است. در این پیش‌نویس از این کارگروه درخواست شده در چند بخش درباره مسدودسازی آی‌پی‌ها یا دامنه‌های اینترنتی شفافیت داشته و درباره سکوهای اینترنتی پاسخ‌گو باشند.
بخشی از بندهای این پیش‌نویس شامل مواردی مانند امکان استعلام برخط دامنه‌ها و آی‌پی‌های اینترنتی مسدودشده در یک سامانه اینترنتی، درخواست رفع مسدودی به کارگروه و پاسخ به آن در مدت ۱۰ روز کاری است. همچنین در این پیش‌نویس پیشنهاد سامانه ثبت اعتراض شهروندان درباره مسدودی آدرس دامنه یا آی‌پی اینترنتی را داشته‌اند.
ضمن اینکه پیشنهاد شده درباره آدرس دامنه یا آی‌پی اینترنتی کسب‌وکارهای مجازی که بیش از صد هزار کاربر ثبت‌شده دارند، یا سکوهای خارجی با بیش از یک میلیون کاربر ایرانی ثبت‌شده (یا بیش از 100gbps پیک ترافیک روزانه)، صدور دستور هرگونه مسدودسازی بدون تأیید موردی شورای‌عالی فضای مجازی ممنوع باشد.
این پیش‌نویس در روزهای پایانی آبان ۱۴۰۳ در اختیار مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفته است و انجمن تجارت الکترونیک به نمایندگی از کسب‌وکارهای آنلاین این مطالبه‌گری را تا رسیدن به سندی جامع دنبال خواهد کرد.
منبع: sharghdaily-957817
