یک پایگاه نزدیک به منابع صهیونیستی و آمریکایی مدعی شده نمایندگان سه کشور اروپایی در نشست اخیر در ژنو به ایران پیشنهاد یک توافق جدید هسته‌ای داده‌اند. دیپلمات‌های ارشد سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) و ایران در اواخر ماه نوامبر نشستی در ژنو برگزار کردند. پایگاه آکسیوس به نقل از یک دیپلمات اروپایی و دو منبع دیگر ادعا کرده دیپلمات‌های اروپایی در آن نشست به طرف ایرانی گفته‌اند که توافق برجام «تهی و باطل» شده و برای رسیدگی به وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران به یک توافق جدید نیاز است.
به گزارش فارس، طبق این ادعا، دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که در صورت عدم رسیدن طرف‌ها به توافق تا ماه سپتامبر آنها از ساز و کار بازگرداندن خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران استفاده خواهند کرد. طبق این گزارش، دیپلمات‌های ایران هشدار داده‌اند در صورت وقوع چنین سناریویی از معاهده ان‌پی‌تی خارج خواهند شد و به تمامی بازرسی‌ها و نظارت‌ها از تأسیسات هسته‌ای خود پایان خواهند داد.ساعاتی قبل‌تر، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز مدعی شده بود که برنامه هسته‌ای ایران به نقطه بی‌بازگشت رسیده است. او همچنین خواستار گفت‌وگو در خصوص استفاده از ساز و کارهای موجود در برجام برای بازگرداندن خودکار تحریم‌ها علیه ایران در اکتبر ۲۰۲۵ شده بود. منظور از مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران (snapback mechanism) ساز و کاری تعبیه‌شده در برجام است که هدف از آن احیای سریع تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در صورت بروز اختلاف میان ایران و دیگر طرف‌های توافق است.
در زمان بحث در خصوص این بند از توافق در سال ۲۰۱۵ برخی از آمریکایی‌ها، از آنجا که فعال کردن آن می‌توانست به بازگشت فوری و بی‌قید و شرط تحریم‌ها علیه ایران منجر شود برخی از غربی‌ها از اصطلاح «مکانیسم ماشه (trigger mechanism) برای اشاره به آن استفاده می‌کردند. اکتبر ۲۰۲۵ موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که در سال ۲۰۱۵ برای تأیید توافق هسته‌ای برجام صادر شد.این قطعنامه قرار بود در تاریخ اکتبر ۲۰۲۵ به لغو کامل قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران منجر شود اما کشورهای غربی در تلاش هستند همانند دیگر مراحل اجرای برجام از عمل به تعهدات خود سر باز بزنند. قطعنامه ۲۲۳۱ در زمان تصویب به ۶ قطعنامه پیشین سازمان ملل درباره برنامه هسته‌ای ایران پایان داد.این قطعنامه قرار بود در تاریخ اکتبر ۲۰۲۵ به لغو کامل قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران منجر شود اما کشورهای غربی در تلاش هستند همانند دیگر مراحل اجرای برجام از عمل به تعهدات خود سر باز بزنند. قطعنامه ۲۲۳۱ در زمان تصویب به ۶ قطعنامه پیشین سازمان ملل درباره برنامه هسته‌ای ایران پایان داد.در سال ۲۰۱۵ ایران و کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ به توافقی برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کردند.
علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا به وعده‌های خود برای جبران اثرات این خروج عمل نکردند.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد.
کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
منبع: etemadonline-693694
