جولان خودروهای چینی در سازمان هواشناسی

زینب  رحیمی-خبرنگار محیط زیست: سازمان هواشناسی اخیرا 25 تیگوی چینی خریده است اما تعدادی از کارشناسان این سازمان به این تصمیم اعتراض کرده و معتقدند مسئولان سازمان هواشناسی با وجود محدودیت‎های مالی کنونی کشور، نباید اعتبارات تزریق ‎شده به این سازمان را خرج خرید خودروهای لوکس دولتی می‎کردند.

تیگوسواری در سازمان هواشناسی

خرید 25 دستگاه «تیگوی پرومکس» در سازمان هواشناسی زیر سؤال است. مهرماه امسال سازمان هواشناسی ایران 25 خودروی چینی تیگو خریداری کرد. این سازمان ادعا می‎کند که این خودروها برای کارهای عملیاتی خریده شده اما بنا به بررسی‎ها، معاونان سازمان هواشناسی در ستاد مرکزی تهران و مدیران هواشناسی در تعدادی از استان‎ها سوار این خودروها می‎شوند. ضمن اینکه تیگو به درد کار عملیاتی نمی‎خورد.

شاید خرید خودروی لوکس بالذات ایرادی نداشته باشد اما در شرایطی که طی چندین سال گذشته، دولت‎های مستقر در ایران، بارها از وضع نابسامان اقتصادی و کمبود بودجه دولتی، گله و شکایت کرده ‎اند، آیا خرید خودروهای لوکس خارجی توسط سازمان هواشناسی، از توجیه منطقی برخوردار است؟ آیا سازمان هواشناسی هنگام خرید این خودروها، اولویت‎های اساسی این مجموعه را در نظر گرفته است؟

اعتراض کارشناسان هواشناسی؛ نیازهای اضطراری سازمان هواشناسی نادیده گرفته شده

بعد از شنیدن خبر خرید چندین خودروی تیگو در سازمان هواشناسی، با تعدادی از کارشناسان و مدیران این سازمان گفت‎وگو کردم. آنها ضمن اعتراض به این تصمیم رئیس سازمان هواشناسی معتقدند مسئولان سازمان هواشناسی در شرایط تنگنا و محدودیت‎های مالی کنونی در کشور، نباید اعتبارات تزریق‎شده به این سازمان را خرج خرید خودروهای لوکس دولتی می‎کردند. آنها تأکید دارند به جای خرید خودروهای خارجی، ارتقای فنی و رفع نیازهای اضطراری سازمان هواشناسی باید در اولویت قرار می‎گرفت. سازمان هواشناسی مکلف است از طریق ارائه پیش‎بینی‎های دقیق و به‌موقع هواشناسی و صدور اخطاریه‎های لازم، در زمان بروز مخاطرات طبیعی، از جان و مال شهروندان حفاظت کند. به این بهانه بد نیست کمبود‎های فنی و تجهیزاتی این سازمان را بررسی کنیم تا ثابت شود که آیا خرید خودروی خارجی در اولویت این سازمان بوده است یا خیر؟

تحریم بهانه‎ای نخ‎نما برای ناکارآمدی

طبق بررسی‎ها، در سراسر ایران 10 رادار هواشناسی وجود دارد که از این تعداد تنها چهار رادار فعال است. شش رادار دیگر به دلیل عدم تأمین به‌موقع اعتبارات و نبود برنامه‎ریزی درست، از کار افتاده و غیرفعال است. سازمان هواشناسی ایران مدعی است که تحریم مانع اساسی برای فعال نگه‌داشتن رادارهای موجود است اما دو نفر از کارشناسان سازمان هواشناسی در گفت‎وگو با خبرنگار «شرق» تأکید دارند که مشکل رادارهای موجود هواشناسی که در حال حاضر از دور خارج شده و به حالت غیرفعال درآمده‎اند، نقص لوازم یدکی گره‎خورده به تحریم نیست بلکه به دلیل ناتوانی سازمان هواشناسی در تأمین بودجه مورد نیاز برای نگهداری و پشتیبانی از رادار است. دقت کنید که نگهداری و پشتیبانی از رادارهای هواشناسی بر عهده یک شرکت داخلی در ایران است که طبق قرارداد منعقدشده با سازمان هواشناسی وظیفه نگهداری و پشتیبانی از رادارها را بر عهده گرفته است. براساس اطلاعات به‌دست‌آمده، سازمان هواشناسی به تعهدات خود در قبال این شرکت عمل نکرده است.

اظهارات سازمان هواشناسی درباره رادار هواشناسی خنده‎دار است

افزون بر این، سازمان هواشناسی چندی‌پیش ادعا کرد که از رادارهای هواشناسی در مواقع ورود سیستم‎های بارشی استفاده می‎کند و در زمان‎های دیگر چون این رادارها کاربردی ندارند، آنها را از مدار خارج و خاموش می‎کند. یک کارشناس هواشناسی، این اظهار نظر سازمان هواشناسی را خنده‎دار و مضحک دانسته و با اشاره به اینکه سامانه‎های هواشناسی مثل بارش از طریق رادار کنترل نمی‎شود، می‎گوید: وظیفه رادار، اطلاع‎رسانی از پدیده‎های ناگهانی آن هم در سطح محلی است. یعنی پدیده‎ای را که هیچ نقشه و ماهواره‎ای نتوانسته پیش‌بینی کند، با کمک رادار از وقوع آن مطلع می‎شویم. به عبارت ساده‎تر؛ رادار هواشناسی کمک می‎کند وقایع حادی را که در کمتر از شش ساعت آینده، در حال وقوع است، پیش‎بینی کنیم. بنابراین ادعای سازمان هواشناسی مبنی بر خاموش‌کردن رادار بسیار خنده‎دار است.

اوضاع ایستگاه‎های هواشناسی بحرانی است

به این عددها دقت کنید؛ سازمان هواشناسی ایران، 15 ایستگاه جو بالا دارد که از این تعداد تنها پنج ایستگاه فعال است و مابقی به دلیل عدم تأمین اعتبارات مورد نیاز از‌ رده‌ خارج و غیرفعال شده است. از سوی دیگر از بین 60 ایستگاه هواشناسی جاده‎ای، 50 ایستگاه غیرفعال و از بین 20 ایستگاه هواشناسی فرودگاهی، 10 ایستگاه به حالت غیرفعال درآمده است. همچنین، از مجموع 10 «بویه دریایی» موجود در ایران که برای سنجش پارامترهای هواشناسی در محدوده دریا و نزدیک به آب استفاده می‌شود، کل دستگاه‎ها به دلیل عدم تأمین هزینه نگهداری، به صورت غیرفعال درآمده است. حواسمان باشد که سازمان هواشناسی ایران ایستگاه هواشناسی خودکار به تعداد کافی ندارد و از بین 26 ایستگاه سنجش گرد و غبار تنها 13 ایستگاه و از چهار ایستگاه سنجش باران اسیدی، تنها دو ایستگاه فعال دارد.

به‌دلیل نبود سرورهای قدرتمند؛ پیش‎بینی هواشناسی در ایران چند ساعت طول می‎کشد

بنا به گفته یکی از مدیران سازمان هواشناسی، نداشتن سرورهای قدرتمند برای مدل‌سازی یکی از مهم‌ترین کمبودهای این سازمان است. او می‎گوید: در کشورهای پیشرفته دنیا، به‌دلیل داشتن سرورهای قوی بعد از اجرای مدل‎های هواشناسی، می‎توانند تنها در چند دقیقه، خروجی پیش‎بینی بگیرند اما این کار در سازمان هواشناسی ایران، چند ساعت طول می‎کشد. این وضع یعنی بیات و کهنه شدن اطلاعات پیش‎بینی. ممکن است زمانی پیش‎بینی آماده انتشار شود که دیگر به درد اطلاع‎رسانی نخورد.

75 میلیارد تومان بودجه خرج خرید خودروی خارجی شد

دقت کنید که نرم‎افزارهای پیش‎بینی سازمان هواشناسی هم مربوط به دو دهه قبل است و به نظر می‎رسد ارتقا و به‌روزرسانی آن در اولویت سازمان هواشناسی نیست. در نتیجه سؤال مهم این است؛ سازمان هواشناسی ایران چرا با وجود این همه نیاز اساسی و با وجود محدودیت مالی شدید، تصمیم گرفته است 75 میلیارد تومان پول کشور را خرج خرید خودروهای چینی کند؟

گفته می‎شود 25 خودروی تیگوی پرومکس توسط سازمان هواشناسی خریداری شده است. قیمت تیگو در حال حاضر در بازار حدود سه میلیارد تومان است، در نتیجه مجموعا 75 میلیارد تومان از بودجه عمومی ایران خرج خرید این خودروها شده است. اعتراض تعدادی از کارشناسان این سازمان به این است که رئیس سازمان هواشناسی می‎توانست این مبلغ را صرف بهبود زیرساخت‎های هواشناسی و راه‎اندازی ایستگاه‎های غیرفعال کند و اگر مدیران سازمان هواشناسی کمبود خودرو داشتند، می‎توانستند با چند دستگاه خودروی داخلی، مشکل حمل‌ونقل‎شان را حل‌وفصل کنند.

خودروی چینی به درد  کار عملیاتی نمی‎خورد

البته سازمان هواشناسی مدعی است که این خودروها را برای کارهای عملیاتی خریداری کرده، این ادعا در حالی مطرح می‎شود که یک کارشناس خودرو به «شرق» می‎گوید که تیگو خودروی مناسبی برای تردد در مسیرهای صعب‎العبور، جاده‎های سنگلاخی، پرپیچ‌وخم و کوهستانی نیست. با این اوصاف سازمان هواشناسی نمی‎تواند از تیگو برای امور گشت و بازرسی از ایستگاه‎های برون‎شهری هواشناسی استفاده کند.

از سوی دیگر هزینه‎های بالای نگهداری، تعمیر و تعویض قطعات خودروهای چینی بر کسی پوشیده نیست. آشکار است که در خرید تیگو توسط سازمان هواشناسی، به موارد مهمی مثل استهلاک حداقلی، توان و طول عمر بالای خودرو و هزینه‎های بالای تعمیر و نگهداری آن توجه نشده است.

همچنین در حالی که ادارات کل هواشناسی استان‎ها در برخی موارد، گاهی در تأمین هزینه‎های سرویس دوره‎ای یا تعمیرات لازم خودروهای ایرانی موجود، محدودیت مالی دارند، بر اساس کدام منطق و عقلانیت مالی تصمیم به خرید خودروی چینی گرفته است؟ و در شرایطی که بیشتر ادارات کل هواشناسی استان‎ها، در تأمین هزینه‎های معمول برای پایداری امور جاری و ضروری مثل پشتیبانی سرور، هزینه‎های فیبر نوری، هزینه‎های دیتای عادی برای ارتباط ایستگاه‎ها با مرکز استان، دستمزد متصدیان ایستگاه‎های باران‎سنجی، تعمیر و نگهداری خودروها و... با مشکلات و تنگناهای زیادی مواجه هستند، خرید خودروی خارجی چه توجیه منطقی‌ای دارد؟

لازم به یادآوری است که وظیفه اصلی سازمان هواشناسی، حفاظت از جان و مال مردم در مقابل مخاطرات مرتبط با آب، هوا و اقلیم است. اجرای درست این وظیفه هم مستلزم ارتقای کمی و کیفی ابزارها و تجهیزات هواشناسی و رفع موانع فنی و پشتیبانی‎های اعتباری است.

در ضمن، در این وضعیت مالی دولت و وضع نابسامان سازمان هواشناسی، خرید خودروهای تشریفاتی برای مدیران کل استان‎ها که احتمالا تنها کارکرد آن رفت‌وآمد به منزل و مأموریت به تهران خواهد بود، چه فایده‎ای برای هواشناسی ایران دارد؟ از سوی دیگر در چهار دهه گذشته، مدیران دولتی بارها شعار ساده‎زیستی سر داده‎اند، حال باید پرسید خرید خودروی لوکس خارجی، آن هم در سازمان کم‎بودجه‎ای مثل هواشناسی، چه تناسبی با شعار ساده‌زیستی دارد؟