​از درمان‌های آینده، امروز باخبر شوید

استارتاپ OASYS NOW که توسط یک ایرانی مهاجر و یک هلندی مدیریت می‌شود، توانست آذر ماه سال جاری برنده جایزه یک ‌میلیون یورویی رویداد slush100 شود. slush100 یک از رویدادهای بزرگ رقابت بین استارتاپ‌ها در جهان است که هر سال برگزار می‌شود.

استارتاپ OASYS NOW  با خلاقیت نیما سلامی و سارا اوکویجسن در هلند شروع به کار کرده است.  جرقه راه‌اندازی این استارتاپ هم به خاطر تجربه ناخوشایندی بود که مادر نیما هنگام جابه‌جایی از کشوری به کشور دیگر در روند درمان بیماری‌هایش با آن روبه‌رو بود. این استارتاپ کار خودش را در حوزه سلامت و در سال ۲۰۲۱ شروع کرد. OASYS NOW به بیماران اجازه می‌دهد تا پرونده‌های سلامت خود را در یک‌ پلتفرم جمع‌آوری و مدیریت کنند و در صورت لزوم با حفظ حریم خصوصی به اشتراک بگذارند. البته فعالیت این استارتاپ به این موضوع ختم نمی‌شود و با محصول  دیگرش به محققان کمک می‌کند تا گزینه‌های مناسب برای آزمایش‌های بالینی خود را پیدا کنند و یکی از موانع اصلی توسعه پزشکی جدید را حل کنند. این موضوع برای افراد مبتلا به بیماری‌های نادر، مزمن و خطرناک که باید به درمان‌های جدید دسترسی سریع داشته باشند، کمک بزرگی می‌کند.

راه‌اندازی استارتاپ برای حل مشکل مادر

نیما سلامی، پسر ایرانی است که همراه خانواده به هلند مهاجرت کرده است. او توانست در این کشور استارتاپی راه‌اندازی کند که ایده آن از مشکل مادرش نشات می‌گرفت.

نیما دیپلم خود را از دبیرستان البرز در تهران دریافت کرد و برای تحصیل در رشته ریاضیات در دانشگاه اوترخت هلند از کشور خارج شد. او در رشته علوم کامپیوتر دانشگاه دلفت نیز تحصیل کرده است.

نیما براساس مطلبی که درسایت the org درمورد خود گذاشته است، آورده: «به عنوان یک پناهنده از ایران، پیش از آنکه به هلند برسیم، مجبور شدم با پدر و مادرم از کشوری به کشور دیگر سفر کنم. مادرم از چندین بیماری مزمن رنج می‌برد که نیاز به درمان، دارو و مراقبت مداوم داشت. با این حال به هر کشور جدیدی که وارد می‌شدیم، او به سوابق سلامتی خود دسترسی نداشت تا به پزشک نشان دهد و داروی نسخه‌ای دریافت کند. باید قبل از گرفتن دارو، یک معاینه مجدد کامل از بیماری‌اش را انجام می‌داد. من از این تجربه بسیار درمانده و ناامید شده بودم. تصمیم گرفتم تا ماموریتی را در این زمینه آغاز کنم. در این ماموریت می‌خواستم به بیماران، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و محققان در سراسر جهان کمک کنم.»

او ادامه می‌دهد که پس از کار با فناوری‌های پیشرفته در تحقیقات، پروژه‌ها و مطالعات علوم رایانه‌ای، دنیایی را متصور شده که هر شهروند مالک داده‌های سلامتی خود است و می‌تواند آنها را کنترل کند و به بهترین و جدیدترین درمان‌ها دسترسی داشته باشد.

پس وقتی تحصیلاتش را به پایان رساند، تصمیم گرفت ماموریت خود را آغاز کند تا کسی مانند مادرش مجبور نباشد در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های مختلف بارها درمورد بیماریش و درمان‌هایی که شده، توضیح دهد.

در این زمینه هم به دنبال افرادی با سابقه در حوزه‌های DNA و مراقبت‌های بهداشتی بود و سارا اوکویجسن را پیدا کرد.

سارا اوکویجسن از دیگر بنیانگذاران این استارتاپ، دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته نانوبیولوژی در دانشگاه صنعتی دلفت و مرکز پزشکی اراسموس به پایان رساند. او به حریم خصوصی ژنومی (genomic privacy) و تکنیک‌های رمزنگاری علاقه داشت. منظور از حریم خصوصی ژنومی این است که از اطلاعات ژنتیکی یک فرد در برابر دسترسی، استفاده یا افشای غیرمجاز محافظت شود. زیرا داده‌های ژنتیکی می‌توانند اطلاعات حساسی را در مورد سلامت، اصل و نسب و حتی مستعد به ابتلا به برخی بیماری‌ها نشان دهند. در حریم خصوصی ژنومی باید اطلاعات ژنتیکی به طور ایمن ذخیره شود و بدون رضایت افراد به اشتراک گذاشته نشود. سارا به دلیل علاقه خود، تحقیقاتی را آغاز کرد. او می‌خواست دریابد که چگونه می‌توان در حین حفظ حریم خصوصی ژنومی، داده‌‌‌ها را برای انجام آزمایش‌های تحقیقاتی استخراج کند. او در تیمOASYS NOW با تیم متنوعی از دانشمندان کامپیوتر، وکلا و متخصصان بالینی برای بهبود زیرساخت داده در مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کند و تمرکز خود را روی مراقبت‌های بهداشتی و استفاده از داده‌های ژنتیکی برای تحقیقات در عین‌ حفظ امنیت و حریم خصوصی گذاشته است.

سارا درمورد فعالیت این استارتاپ در گفت‌وگو با سایت yesdelf می‌گوید: «ما واقعا از نبود فناوری مناسب در مراکز مراقبت‌های بهداشتی شگفت‌زده شده بودیم. به همین دلیل مصمم شدیم تا فناوری جدیدی ایجاد کنیم که بتواند برای بیماران و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی مفید باشد.»

آنها در قدم اول تیمی از متخصصان در زمینه امنیت سایبری، هوش مصنوعی و مراقبت‌های بهداشتی را برای توسعه پلتفرم گرد هم آوردند. آنها همچنین برای توسعه کسب‌وکار خود به شتاب‌دهنده YES!Delft پیوستند. برای راه‌اندازی این پلتفرم حریم خصوصی و امنیت را در درجه اول اهمیت قرار دادند و از تکنیک‌های پیشرفته رمزگذاری و ناشناس‌سازی استفاده کردند.اولین محصول آنها پلتفرم GRIP بود. این پلتفرم بیماران را قادر می‌سازد تا تمام داده‌های خود را از بیمارستان‌ها جمع‌آوری کرده و برای دسترسی بهتر نزد خود نگه‌دارند.

پلتفرم ELaiGIBLE هم برای بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها برای یافتن گزینه‌های مناسب برای آزمایش‌های بالینی راه‌اندازی کردند. براساس گزارش سایت yesdelf این استارتاپ در ماه‌های آینده قصد دارد برنامه ELaiGIBLE خود را در چندین بیمارستان توسعه دهد، بنابراین می‌تواند آن را در مقیاس بزرگ‌تری آزمایش کرده و بهبود بخشد.

GRIP و در راه کمک به بیماران

اولین محصول استارتاپ OASYS NOW، پلتفرم GRIP بود. برای استفاده از این اپلیکیشن در ابتدا باید به سایت OASYS مراجعه و با ارائه ایمیل، نام و رمز عبور، یک حساب کاربری ایجاد کنید.

شما در حین ثبت‌نام باید با سیاست حفظ حریم خصوصی و شرایط خدمات موافقت کنید. هنگامی که یک حساب کاربری ایجاد کردید، می‌توانید برنامه GRIP را از وب‌سایت دانلود کنید.  بعد از دانلود وارد برنامه شوید و سوابق بیماری خود و آزمایش‌ها و نسخه‌ها را وارد کنید. این برنامه به بیماران اجازه می‌دهد تا با بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها ارتباط برقرار کنند و پرونده الکترونیکی خود را دریافت و در این اپلیکیشن ثبت کنند.

امکان دارد برخی از اطلاعات هم به صورت دیجیتالی موجود نباشد، در این حالت امکان ورود داده‌ها به صورت دستی در این فراهم شده است. تمام داده‌هایی که در این برنامه بارگزاری می‌شود، رمزگذاری شده و ناشناس باقی‌ می‌ماند. بیماران می‌توانند تصمیم بگیرند که چه اطلاعاتی را با چه کسی به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال آنها تصمیم می‌گیرند اطلاعات خود را در اختیار محققان برای آزمایش‌های بالینی قرار دهند. البته پیش از آن اطلاعاتی درمورد هدف، روش‌ها، مزایای بالقوه و خطرات آزمایش دریافت می‌کنند تا بتوانند آگاهانه‌ تصمیم بگیرند. اگر کاربر تصمیم گرفت در این آزمایش‌های بالینی شرکت کند، باید فرآیند رضایت را طی کند. در این فرآیند آنها با شرایط و ضوابط آزمایش موافقت می‌کنند و نسبت به آزمایش و حقوق خود آگاهی کامل دارند.

ELaiGIBLE در راه کمک به موسسات تحقیقاتی

پلتفرم ELaiGIBILE از دیگر محصولات این استارتاپ است که به فرآیند شناسایی بیماران واجد شرایط برای کارآزمایی‌های بالینی سرعت می‌بخشد. به این صورت زمان این فرایند برای بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز تحقیقاتی از چند ماه به چند دقیقه کاهش پیدا می‌کند.

پلتفرم ELaiGIBLE با حفظ حریم شخصی افراد به سیستم‌های پرونده الکترونیکی سلامت در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها متصل می‌شود. به این صورت به طیف گسترده‌ای از داده‌های بیمار از جمله اطلاعات ساختار یافته و ساختار نیافته مانند یادداشت‌های دست‌نویس و نتایج آزمایشگاهی دسترسی دارند. این پلتفرم از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌های بیمار و مطابقت آن با معیارهای آزمایش‌های بالینی استفاده می‌کند. این پلتفرم داده‌ها را در لحظه پردازش می‌کند. به این شکل فرآیندی که معمولا ماه‌ها به طول می‌انجامد را در چند دقیقه انجام می‌‌‌دهد.

البته شرکت در این کارآزمایی‌های بالینی کاملا داوطلبانه است و بیماران می‌توانند در هرزمانی بدون هیچ عواقب منفی از آن انصراف دهند یا کنار بکشند.

چرا کاری که این پلتفرم انجام می‌دهد مهم است؟ به دلیل اینکه گاه جستجو برای کاندیدای مناسب، عامل تاخیر زیاد در تولید دارو است و حتی گاهی اوقات می‌تواند منجر به لغو تحقیقات شود، زیرا هیچ کاندیدای مناسبی برای آزمایش بالینی پیدا نمی‌شود. براساس گفته‌های نیما در مصاحبه با سایت tech.eu ،حدود ۸۰ درصد کارآزمایی‌ها در مرحله اولیه ثبت‌نام و جدول زمانی ناکام می‌مانند و این تأخیرها می‌تواند منجر به از دست‌رفتن درآمد تا ۸میلیون دلار در روز برای شرکت‌های تولیدکننده دارو شود.

حالا این استارتاپ با ایجاد چنین پلتفرمی قصد دارد این خسارت را تا حدودی جبران کند و پایه‌گذاران امیدوار هستند بتوانند ارتباط بین کاربر، موسسه تحقیقاتی و ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی محلی او را تسهیل کند. با برقراری این ارتباط برای مثال، انجام یک کارآزمایی بالینی دارو می‌تواند تحت نظارت بیمارستان محلی یا مراکز درمانی باشد که می‌تواند دارو را تجویز کند. این موضوع یک هدف بزرگ برای این استارتاپ است و نیما به سایت tech.eu در این مورد گفته است: «هدف ما این است که در نهایت به یک پلتفرم سرتاسری تبدیل شویم که از لحظه‌ای که بیمار به دنبال دارو می‌گردد تا لحظه دریافت دارو و روند زندگی‌اش پس از دریافت دارو، به طور مداوم رصد شود و داده‌هایی مبنی بر اثربخشی درمان و تحقیقات جمع‌آوری کنیم.»

این استارتاپ در ابتدا بیماری‌های قلبی را پوشش می‌داد و حالا  فعالیت خود را به بیماری‌های مرتبط با مغز مانند آلزایمر، پارکینسون، زوال عقل و همچنین ایمونولوژی گسترش داده است. سارا دراین مورد به tech.eu می‌گوید: «تطبیق این فناوری با حوزه‌های مختلف درمانی بسیار آسان است. بنابراین ما فقط در حال شناسایی این هستیم که بیشترین نیازها در کدام بیماری‌ها است و کدام مشتریان می‌توانند به سرعت فناوری ما را بپذیرند.»

حریم خصوصی و امنیت داده‌ها مهم‌ترین چالش

راهی که نیما و سارا آغاز کردند، بسیار پرچالش بود. چون حوزه سلامت، حوزه حساس و سنتی است. اولین مشکلی که این تیم با آن روبرو بود، بحث حریم خصوصی و امنیت داده‌ها بود. آنها باید زیرساخت‌های قوی برای حفط داده‌های مردم توسعه می‌دادند و در این راه از افراد کارشناس و متخصص هم در تیم خود بهره بردند. علاوه بر این، توسعه یک پلتفرم کاربرپسند که بتواند حجم عظیمی از داده‌ها را مدیریت کند و تطبیق دقیق کارآزمایی بالینی را ارائه دهد، نیازمند تخصص فنی و نوآوری بسیار است.

قانون و مقررات هم از دیگر چالش‌های OASYS NOW بود. باید پلتفرم‌های خود را با قوانینی چون GDPR و سایر قوانین محافظت از داده‌ها تطبیق می‌دادند.

ورود به بازار مراقبت‌های بهداشتی که به طور سنتی هدایت می‌شد و در پذیرش فناوری‌های جدید کند بود، دشوار بود. به همین خاطر این استارتاپ باید دراین زمینه اعتمادسازی کند که هم بیماران از پلتفرم استفاده کنند و هم بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها و موسسات تحقیقاتی.

برنده جایزه slush100

براساس گزارش tech.eu این استارتاپ سال ۲۰۲۳، ۲۸۵ هزار یورو در مرحله پیش‌بذری (pre-seed) سرمایه جذب کرد. همچنین این استارتاپ در آذرماه امسال توانست برنده جایزه یک ‌میلیون یورویی مسابقه Slush 100 شود.

مسابقه Slush 100 یکی از رقابت‌های استارتاپی در جهان است که هرساله برگزار می‌شود. البته استارتاپ‌ها برای شرکت در این رقابت باید چند شرط داشته باشند؛ اول باید در اروپا یا آمریکای شمالی مستقر باشند. دوم از سال ۲۰۲۰ به بعد تأسیس شده باشند و سوم اینکه نباید از طریق واگذاری سهام بیشتر از ۷۵۰ هزار یورو سرمایه جذب کرده باشند.

علاوه بر دریافت جایزه نقدی، این تیم از مشاوره رهبران این صنعت بهره‌مند می‌‌شود. به این شکل کسب‌وکار خود را توسعه می‌دهد و چالش‌ها را حل می‌کند. این رقابت همچنین فرصت شبکه‌سازی گسترده را در اختیار آنها قرار می‌دهد.