چه کشورهایی جنگنده اف-۳۵ را خریداری کرده یا می توانند بخرند؟

آیا هر کشوری که می توانسته جنگنده نسل پنجم آمریکایی F-35 Lightning II را خریداری کند، این کار را انجام داده است؟ نه کاملاً، اما جای تعجب است که کشورهای کمی در جهان باقی مانده اند که بتوانند با انتظاری واقع بینانه این جت جنگنده را خریداری کنند (به ویژه پس از در نظر گرفتن اینکه چرا ایالات متحده صادرات آن را به کشورهای مختلف ممنوع کرده است). در حال حاضر، شاید پرتغال و اسپانیا محتمل ترین کشورهایی باشند که اف-۳۵ را خریداری نکرده اند اما امکان خرید آن را دارند.

جت جنگنده ای که همه می خواهند

جاستین برانکس، محقق موسسه قدرت هوایی و فناوری نظامی در تیم علوم نظامی در RUSI، تصریح می کند: «علیرغم هزینه‌های عملیاتی بالاتر، هر نیروی هوایی که اجازه ارزیابی مستقیم F-35 را در برابر رقبای اروپایی و آمریکایی اش داشته است، در نهایت F-35 را انتخاب کرده است- قابلیت عملیاتی آن در حریم هوایی مورد مناقشه، به راحتی در یک کلاس متفاوتی است».

تعداد خریداران «آرزومند» بسیار بیشتر از خریداران واقعی است (به ویژه در خاورمیانه). با این حال، ایالات متحده جت ارزشمند خود را به هر کسی که خواهان آن باشد نمی فروشد.

به عنوان یک قاعده کلی، برای اینکه یک کشور به طور واقع بینانه انتظار خرید F-35 را داشته باشد، باید واجد یک سری الزامات کلیدی باشد. معیارها عبارتند از: داشتن روابط بسیار خوب با ایالات متحده (و اینکه به طور کلی یک متحد قابل اعتماد در نظر گرفته شود)، از قبل در اختیار داشتن جت های جنگنده چند منظوره، و عدم استفاده از تجهیزات چینی/روسی که به نظر ایالات متحده می تواند F-35 را به خطر بیندازد (مانند شبکه ۵G هواوی چین یا سیستم دفاع هوایی Su-400 روسیه). در حالت ایده آل، یک کشور باید عضو ناتو باشد یا به عنوان متحد اصلی ایالات متحده در بیرون از ناتو شناخته شود تا بتواند اف-۳۵ را دریافت کند.

کشورهایی که جنگنده اف-۳۵ را خریده یا در حال خرید آن هستند:

• استرالیا
• دانمارک
• اسرائیل
• نروژ
• سنگاپور
• بلژیک
• فنلاند
• ایتالیا
• لهستان
• سوییس
• کانادا
• آلمان
• ژاپن
• کره جنوبی
• بریتانیا
• جمهوری چک
• یونان
• هلند
• رومانی
• ایالات متحده

درخواست های رد شده توسط ایالات متحده برای اف-۳۵

استفاده از شبکه ۵G هواوی در امارات یکی از دلایلی است که ایالات متحده آمریکا این جت را به امارات نمی فروشد (پس از اینکه رئیس جمهور ترامپ در ابتدا خرید آن را تایید کرد). خرید اس-۴۰۰ روسیه از سوی ترکیه باعث شد که آمریکا این کشور را از برنامه توسعه و دریافت اف-۳۵ اخراج کند. این امر همچنین پاکستان (که جت های جنگنده چینی و تجهیزات دیگر ساخت این کشور را به کار می گیرد)، هند (که از اس-۴۰۰ های روسی استفاده می کند) و مالزی (که با جت های جنگنده روسی Su-30MKM پرواز می کند) را در فرآیند دریافت اف-۳۵ رد صلاحیت کرد.

بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌خواهند F-35 را خریداری کنند، اما به دلایل مختلف (از جمله برای محافظت از برتری کیفی اسرائیل و به دلیل شبکه‌های موبایلی ۵G چین در منطقه) از آن محروم شده‌اند. همیشه این امکان وجود دارد که ایالات متحده در نهایت این جت را به برخی از این کشورها بفروشد.

ایالات متحده معمولاً تنها از فروش F-35 به یک شریک یا متحد خودداری نمی کند و آنها را معلق نمی گذارد. این کشور معمولاً به کشورهایی که شرایط دریافت اف-۳۵ را ندارند، یک جنگنده نسل ۴.۵ یا ۴.۵ + را ارائه می دهد – مانند F-16 Block 70 به ترکیه یا F-21 به هند (در اصل یک F-16 تقویت شده).

همچنین بعید است که ایالات متحده جنگنده F-35 را به آرژانتین بفروشد (حتی در شرایطی که این کشور یکی از متحدان اصلی ایالات متحده در خارج از ناتو است). این بدین خاطر است که دولت‌های اخیر آرژانتین تمایل خود را برای همکاری نزدیک با چین نشان داده‌اند و این امر باعث خشم بریتانیایی‌ها بر سر مناقشه جزایر فالکلند می‌شود (انگلیسی‌ها صادرات تسلیحات به آرژانتین را ممنوع کرده‌اند و ۱۵ درصد از قطعات اف-۳۵ را تولید می کنند.

کشورهایی که درخواست آن ها برای جنگنده اف-۳۵ رد شده یا رد خواهد شد:

• ترکیه
• عربستان سعودی
• مصر
• تایوان
• امارات متحده عربی
• قطر
• تایلند

تایوان یک مورد خاص است. این احتمال وجود دارد که ایالات متحده از فروش اف-۳۵ به این کشور خودداری کند، زیرا فکر می کند چنین کاری باعث خشم چینی ها می شود، از جاسوسی جاسوسان چینی که در تایوان حضور دارند می ترسد، و بیم آن دارد در صورت وقوع جنگ، این جنگنده به دست چین بیفتد.

خرید جنگنده های بومی

دو کشور اروپایی که در صورت درخواست برای خرید F-35 احتمالا چراغ سبز دریافت می کنند فرانسه و سوئد هستند. با این حال، این دو کشور مایلند منابع خود را در برنامه های جت های جنگنده بومی خود (به ترتیب Dassault Mirage/Rafale و Saab Gripen) سرمایه گذاری کنند و بنابراین خرید هواپیماهای جنگنده خارجی را متوقف کرده اند.

به همین ترتیب، به نظر می رسد اسپانیا امکان خرید F-35 را برای خرید یوروفایتر تایفون (که بخشی از آن ها را خودش می سازد) نادیده گرفته است. با این حال، اسپانیا احتمالاً در نهایت F-35B را برای جایگزینی جت‌های قدیمی AV-8B Harrier II مستقر در نیروی دریایی خود خریداری خواهد کرد.

چند کشور اروپایی بالقوه دیگر نیز برای خرید اف-۳۵ وجود دارند (به نظر می رسد پرتغال در حال برنامه ریزی برای خرید F-35 است). کشورهای دیگر می توانند شامل مجارستان، بلغارستان، اسلواکی و کرواسی باشند، اما به نظر می رسد این کشورها جنگنده های نسل چهارمی F-16، Gripen و Rafale را انتخاب کرده اند.

مابقی خریداران احتمالی اف-۳۵

در مورد متحدان اصلی ایالات متحده در خارج از ناتو، کلمبیا، برزیل، مراکش، تونس، کنیا، کویت، اردن، فیلیپین و نیوزیلند دیگر کشورهای باقمیانده ای هستند که اف-۳۵ را خریداری نکرده اند.

کشورهایی که می توانند اف-۳۵ را خریداری کنند:

• پرتغال (گفته می شود که در حال برنامه ریزی برای خرید اف-۳۵ است)
• اتریش (عضو ناتو نیست)
• بلغارستان (در حال خرید اف-۱۶ است)
• مراکش (امکان خرید اف-۳۵ را خراب کرده است)
• فرانسه (روی صنعت داخلی متمرکز است)
• شیلی (در حال حاضر جنگنده های اف-۱۶ را در اختیار دارد)
• کرواسی (در حال خرید جنگنده های رافال است)
• اسلواکی (در حال خرید اف-۱۶ است)
• اسپانیا (امکان دارد F-35B را برای جایگزینی جنگنده های ناونشین Harrier خریداری کند)

برزیل در حال خرید گریپن های سوئدی و احتمالاً اف-۱۶های دست دوم آمریکایی است. با توجه به همکاری نزدیک برزیل با چین و روسیه، ایالات متحده ممکن است این جت ها را به برزیل ندهد (حتی در شرایطی که این کشور یکی از متحدان اصلی ایالات متحده در خارج از ناتو است). درخواست احتمالی کویت و اردن احتمالاً به دلایلی مشابه سایر کشورهای خلیج فارس رد خواهد شد. مراکش مورد جالبی خواهد بود – ایالات متحده مدتهاست که از روابط خوبی با مراکش برخوردار است.

کنیا، فیلیپین و نیوزیلند فاقد جنگنده های چند منظوره هستند (اگرچه فیلیپین شروع به خرید آنها کرده است). احتمال خرید جنگنده های نسل چهارم برای این کشورها بیشتر از اف-۳۵ است.

تونس ممکن است، اما F-35 یک جهش بزرگ برای نیروی هوایی این کشور خواهد بود زیرا این کشور فقط از هواپیماهای تهاجمی F-5 Northrop استفاده می کند – خرید F-16 ممکن است حرکت قابل پیش بینی تری باشد. سایر کشورهای جنوب صحرای آفریقا یا روابط بسیار نزدیکی با روسیه و چین دارند (مانند آفریقای جنوبی) یا صرفاً جت های جنگنده پیشرفته را در اولویت قرار نمی دهند (جت های جنگنده چند منظوره بسیار اندکی در جنوب صحرای آفریقا وجود دارد).

مکزیک رابطه خاصی با آمریکا دارد. با این حال، ارتش مکزیک از اولویت بسیار پایینی برخوردار است (غیر از کارکردهای پلیسی)، و تقریباً به طور کامل فاقد قابلیت جت جنگی است. شیلی تنها کشور آمریکای لاتین است که در حال حاضر با F-16 پرواز می کند (به غیر از ونزوئلا و قبل از عملیاتی شدن F-16 دانمارکی دست دومی که به دست آرژانتین خواهند رسید). شیلی در حال حاضر در حال ارتقاء F-16 های خود است.

منبع: روزیاتو