روسیه علیه اوکراین؛ بررسی سیر تکامل ۱,۰۰۱ روز نبرد هوایی بین دو کشور

۲۰ نوامبر ۲۰۲۴، ۱۰۰۱ امین روز از آغاز جنگ هوایی تمام عیار روسیه علیه اوکراین بود. از نیروی هوایی روسیه که از موشک‌های کروز دقیق روسی برای حمله به شهرهای اوکراین استفاده می‌کند تا نیروی هوایی اوکراین که به سلاح‌های دقیقی دست پیدا کرده و هر دو طرف که از پهپادهای یک طرفه و کامیکازه استفاده می‌کنند، این مروری است بر چگونگی تغییر ماهیت جنگ هوایی بین روسیه و اوکراین در ۱۰۰۱ روز گذشته.

اولین روزهای ۱۰۰۱ روز جنگ هوایی روسیه و اوکراین

هزار و یک روز پیش، در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، نیروی هوایی روسیه از تهاجم تمام عیار به اوکراین به طرق مختلف حمایت کرد. ابتدا، تلاشی برای وارد کردن نیروهای شوک هلیکوپتری به فرودگاه هاستومل در شمال کی یف، اوکراین انجام شد.

پدافند هوایی و نیروهای زمینی اوکراینی اما در نهایت این تلاش را دفع کردند، اما اوکراین و احتمالاً جهان یک دارایی مهم ترابری را پس از آسیب جدی به هواپیمای غول پیکر An-225 Myria ساخت آنتونوف از دست دادند. با این وجود، گفته می شود که تلاش هایی برای جمع آوری کمک های مالی به منظور بازسازی این هواپیما در حال انجام است.

علاوه بر این، در اوایل درگیری، جنگنده‌ بمب‌افکن هایی مانند جنگنده دوسرنشینه Flanker Su-30SM و Su-35 “Flanker-E” در تلاش برای سرکوب پدافند هوایی اوکراین به موشک های ضد تشعشع مجهز می شدند. اگرچه این جنگنده بمب افکن ها – بدون رضایت ایالات متحده – با فناوری ایالات متحده قادر به پرواز بودند، اما در اکثر موارد توانایی انجام حملات موفقیت آمیز به پدافند هوایی اوکراین را پیدا نکردند.

جنگ روسیه علیه اوکراین به یک جنگ خندقی و جنگ ضربتی دوربرد تبدیل می شود

سیستم های دفاع هوایی موسوم به MANPADS – یا دفاع هوایی قابل حمل توسط انسان و همچنین سکوهای مسلسل AAA مانند سیستم Pantsir-S2 و Gephard AAA به شدت توانایی هر دو طرف را برای استفاده از هواپیماهای پشتیبانی هوایی نزدیک برای پشتیبانی از سربازان روی زمین محدود می کند. هواگردهای پشتیبانی نزدیک هوایی اصلی، جت سوخوی Su-25 Frogfoot و هلیکوپتر Mil Mi-24 Hind هستند.

در واقع، Su-25 و Mi-24 مجبور شده اند راکت های بالستیک را از فاصله دور با دقت بسیار محدودی پرتاب کنند.

در نتیجه، جنگ به یک بن بست نسبی رسید که نبرد خندقی با حمایت مین گذاری ها شاخصه اصلی آن بود. در همان زمان، پهپادها بر فراز سر سربازان پرواز می کنند و سعی می کنند وسایل نقلیه واحد را هدف قرار داده یا نارنجک ها را بر روی نیروهای زمینی پرتاب کنند.

بررسی جنگ هوایی در اوکراین در سال اول توسط داگ هنریکسن و جاستین برانک نشان می دهد که روسیه توانسته است از پهپادهای ارتفاع متوسط Orlan 10 ​​یا Forpost برای تعیین سریع اهداف توپخانه استفاده کند. هنگام مشاهده شدن این پهپادهای روسی، پدافند هوایی اوکراینی در میدان نبرد مانند SA-13 Gopher / 9K35 Strela-10 با آن ها درگیر می شدند.

علاوه بر این، هر دو طرف از پهپادهای دوربرد استفاده کرده اند. در حالی که روس‌ها از بیشتر پهپادهای خود – مانند پهپادهای کامیکازه شاهد – علیرغم تقویت پدافند هوایی زمین محور اوکراین از سوی متحدانش، برای حمله به شهرها و زیرساخت‌های برق استفاده می‌کنند، اوکراینی ها از پهپادهای کامیکازه و موشک های دوربرد خود علیه اهداف نظامی و مالی روسیه استفاده می کردند.

سلاح های دقیق کشورهای ناتو برای هواپیماهای اوکراینی

در واقع، اوکراینی ها توانستند ناوگان دریای سیاه روسیه را با ماموریت های ضربتی دقیق از جمله موشک های Storm Shadow و SCALP-EP با استفاده جنگنده بمب افکن های Su-24 Fencer که به زودی با جنگنده های غربی پشتیبانی شده و سپس با Dassault Mirage 2000های چندمنظوره جایگزین می شوند را به شدت تضعیف کنند. البته موشک‌های کروز و پهپادهای اوکراینی برای اهداف دیگری مانند پل‌ها و تأسیسات فرماندهی نیز استفاده شده است.

اخیراً، اوکراین مجوز شلیک موشک های کروز Storm Shadow و SCALP-EP را به داخل خاک روسیه دریافت کرده است، برخلاف گذشته که فقط به اهدافی در بخشی از اوکراین که روسیه آن را اشغال کرده بود می توانست حمله کند. این حملات در روزهای اخیر ادامه داشته است.

رستم عمروف، وزیر دفاع اوکراین روز گذشته در مصاحبه با بی بی سی گفت:

«ما از همه ابزارها برای دفاع از کشورمان استفاده می کنیم. ما وارد جزئیات نمی شویم، بلکه فقط می گوییم که قادر و دارای توان برای پاسخگویی هستیم.»

علاوه بر این، میگ-۲۹ و سو-۲۷ توانایی استفاده از سلاح های دقیق و سایر سلاح ها را برای انجام حملات دقیق پیدا کرده اند. به عنوان مثال، MiG-29 با بمب‌های هوشمند AASM-250 Hammer فرانسوی برای انجام حملات دقیق دورایستا، خارج از محدوده دفاع هوایی نزدیک مشاهده شده‌اند.

MiG-29 ها با بمب های شعاع کوچک GBU-39 یا SDB نیز دیده شده اند. این بمب های کوچک توسط سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) هدایت می شوند و تعداد قابل توجه اهدافی را که میگ-۲۹ می تواند با محموله محدود خود تهدید کند، افزایش می دهد.

به یاد داشته باشید، MiG-29 در ابتدا قرار بود یک رهگیر کوتاه برد باشد.

البته میگ-۲۹ و سو-۲۷ نیز با سلاح مخصوص دیده شده اند. این سلاح برای توانایی اوکراین به منظور نگه داشتن جت های جنگنده خود در آسمان کلیدی بوده است.

راسوهای وحشی اوکراینی: MiG-29 و Su-27

در تابستان ۲۰۲۲، اوکراین شروع به ایجاد تغییراتی در MiG-29 و Su-27 های خود برای حمل موشک ضد تشعشع پرسرعت AGM-88 یا HARM کرد. HARM با توجه به ردپای راداری به هدف خود نزدیک شده و به سوی منبع این ردپا می رود.

دفتر رئیس جمهور اوکراین در سال ۲۰۲۳ این عکس را از رئیس جمهور زلنسکی و تعدادی پرسنل و افراد دیگر در حال ژست گرفتن مقابل یک Su-27 Flanker مجهز به AGM-88 HARM در زیر بال خود منتشر کرد.

جاستین برانک مدعی است که نه تنها سورتی پروازهای HARM در ماه اول ۳۰ درصد از دفاع خط مقدم روسیه را از بین برد، بلکه آتش پوششی را برای موشک های دقیق HIMARS نیز فراهم کرد. آنطور که برانک توضیح می دهد،

«با شلیک همزمان HARM و HIMARS، اوکراین توانست به اپراتورهای سیستم های دفاع هوایی زمین پایه روسیه این انتخاب را ارائه دهد که یا نقش خود را ایفا کرده و برای درگیری با راکت های نزدیک شونده دست به کار شوند، اما یک هدف واضح برای ARM های نزدیک شونده باشند یا در غیر این صورت دست از تلاش برای درگیری برداشته و جابجا شوند تا از برخورد موشک با خود جلوگیری کرده، و در نتیجه اجازه دادن به همه HIMARS ها برای برخورد با هدف».

HIMARS و سپس موشک های زمینی دوربرد ATACMS کلید توانایی اوکراینی ها برای رهگیری و نابود کردن پشتیبانی لجستیکی روسیه هستند. به خصوص در شرایطی که اوکراین تعداد بسیار محدودی از جت های جنگنده را در اختیار دارد.

اوکراین F-16 Viper های بیشتر و به زودی Mirage 2000 را دریافت خواهد کرد

اوکراین در حال نوسازی نیروی هوایی خود با F-16 و سال آینده، Dassault Mirage 2000 های ساخت فرانسه است. F-16 ها در حال حاضر با موفقیت برای دفاع هوایی مورد استفاده قرار می گیرند، اما می توانند موشک های دقیق را نیز حمل کنند. علاوه بر این، F-16 های اهدایی غربی باعث ایجاد مذاکرات جالبی در مورد یک لژیون خلبانان خارجی بالقوه شده اند.

در همین حال، Mirage 2000 به عنوان یک هواپیمای چند منظوره با هر دو قابلیت هوا به هوا و شلیک موشک های Storm Shadow در خدمت اوکراین خواهد بود. هر دو جت به مقدار قابل توجهی قدرت نیروی هوایی اوکراین را افزایش خواهند داد.

سخن پایانی: شلیک های دوربرد بیشتر، درگیری نزدیک کمتر

از آنجایی که جنگ روسیه و اوکراین از یک نبرد نزدیک به یک تبادل قدرت آتش دوربرد تبدیل شده است – روشن شده است که نه تنها مشکل بسیار دشوار مسافت وجود دارد، بلکه این واقعیت نیز وجود دارد که هر چیزی که شناسایی شود می‌تواند هدف قرار گیرد. بنابراین تسلیحات دقیق دوربرد تا حد زیادی جایگزین سلاح‌های جنبشی کوتاه‌برد شده‌اند، یک طرف زیرساخت‌های غیرنظامی را هدف قرار می‌دهد و طرف دیگر زیرساخت‌های نظامی را هدف قرار می‌دهد.

منبع: روزیاتو