عکس‌ها و فیلم‌هایی نشان می‌دهد که در حریم تخت جمشید در نزدیکی درختان کاج، که فاصله‌های مختلفی برای آن بیان شده، یکسری سازه بتنی مستقر شده است. سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی در استان فارس نیز پس از بررسی‌های بیشتر در تأیید این موضوع گفت: حریم درجه یک و ممنوعۀ میراث جهانی پارسه یا همان تخت جمشید به بهانۀ توسعۀ گردشگری شکسته شده است.
به گزارش ایسنا، این کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی به وضعیت بحث‌برانگیز تخت جمشید اشاره کرد و اظهار کرد: هر روز خبر‌های گوناگون و گاه ضد و نقیضی از پارسه بیرون می‌آید. داستان از کارخانۀ سنگ‌شکن و معدن‌کاوی گسترده در دامان کوه مهر (رحمت) و حریم درجه دو میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) آغاز شد که با سرپیچی از ضابطه و قانون‌های میراث فرهنگی پس از چندین سال، آغاز به کار کرده است و به تازگی هم در حریم درجه یک و ممنوعۀ یادگار هخامنشیان و به بهانۀ توسعۀ گردشگری در ورودی پارسه، دو ساخت‌وساز نزدیک به هم در حال انجام است. یکی با سازه‌های پیش ساخته و برای پدیداری کافی‌شاپ و دیگری با ریختن مصالح و ساخت‌وساز به نام توسعۀ گردشگری!
آریا گفت: بررسی‌ها و شواهد و اسناد بیانگر این است که در زمینی در حریم درجه یک و ممنوعۀ پارسه (تخت جمشید) درخواست پروانه (مجوز) تأسیسات گردشگری داده شده و بدون در نظر گرفتن ضابطه و قانون‌های میراث فرهنگی و حریم درجه یک که به روشنی و آشکارا هرگونه ساخت و ساز را ممنوع کرده، پروانۀ کار داده شده است! و شرکتی گردشگری در حال راه‌اندازی و ساخت و ساز است، آن هم در نزدیکی و حدود چندصد متری میراث جهانی پارسه (تخت جمشید).
او سپس به مرور ضابطه «حریم درجه یک» پرداخت و افزود: برپایه این قانون، ساخت هرگونه ساختمان و تاسیسات، نصب دکل، درختکاری، دیوارکشی، حصارکشی، پِی کنی، کند و کاو، تسطیح زمین‌های کشاورزی، هرگونه عملیات استخراج معدن‌های سنگ، شن و ماسه و خاک رس، دفن و رهاسازی زباله‌ها و همانند آن، ممنوع است. همچنین، تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی ممنوع است. اما انجام کشاورزی سطحی در زمین‌هایی که آثاری در آن مشهود نیست و به تأیید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رسیده، مجاز است. افزون بر این، در محدودۀ حریم درجه یک، ساختمان‌های مسکونی یا دامداری و تاسیسات مربوط به آنها و هر نوع تاسیسات دیگر موجود باید در موقع مقتضی برچیده شود.
این کنشگر میراث فرهنگی اضافه کرد: همان‌گونه که می‌بینیم، ضابطه حریم درجه یک میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) هرگونه ساخت و ساز و پِی کنی و درختکاری و ... را ممنوع اعلام کرده و به گونۀ قانون در آمده و اعلام شده است و همۀ نهاد‌ها و سازمان‌ها و بخش خصوصی برای انجام هرکاری در گام نخست باید درخواست آگاهی (استعلام) از وزارت میراث فرهنگی و در اینجا از پایگاه جهانی پارسه داشته باشند و در گام دیگر به قانون احترام گذاشته و آن را پاس بدارند. حال چگونه است که پروانۀ کار، آن هم در حریم درجه یک و ممنوعه به فاصلۀ حدود چندصد متر را داده‌اند؟
این کنشگر میراث فرهنگی اظهار کرد: دل‌نگرانی از سوی کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی مطرح شده، مبنی بر این که اگر پروانۀ کار در حریم درجه یک به بهانۀ توسعۀ گردشگری در منطقه داده شود، دیگر افراد نیز خواهان پروانۀ کار و ساخت و ساز به بهانه‌های دیگر هستند و آن‌گاه نمی‌توان جلو تخلف‌ها و درخواست‌های مردم منطقه را گرفت و زور یگان حفاظت میراث فرهنگی هم به آنها نخواهد رسید و فاجعه در حریم‌های درجه یک و دو رخ خواهد داد که در آینده به چالشی بزرگ برای مسئولان میراث فرهنگی استان و کشور تبدیل خواهد شد و همان‌گونه که کارخانۀ سنگ شکن در حریم درجه دو پارسه به یک چالش بزرگ و دشواری تبدیل شده است و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را بر میراث فرهنگی و یگانۀ هخامنشیان وارد آورده و سراسر بدنۀ وزارت میراث فرهنگی را درگیر کرده است.
مجموعۀ تاریخی فرهنگی میراث جهانی پارسه (تخت جمشید)، بخش‌ها و کاخ‌های گوناگونی را در دل خود جای داده است که می‌توان به کاخ آپادانا، کاخ تچر، کاخ هدیش، کاخ سد ستون، خزانه، دروازه ملل و آرامگاه‌های اردشیر دوم و سوم در دامان کوه مهر یاد کرد که در سال ۵۱۸ پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ بنا شد و خشایارشا و اردشیر یکم آن را گسترش دادند.
مجموعه تخت جمشید به همت شهریار عدل، باستان‌شناس و ایرانشناس شهیر در سال ۱۳۵۸ پس از چغازنبیل، دومین اثر تاریخی ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
منبع: fararu-782723
