حباب جهیزیه!

انگار نه انگار اینجا بازار امین‌حضور، یعنی مهم‌ترین بورس لوازم خانگی کشور است. بازاری که این روزها در آن نه مشتری حال خوشی دارد و نه فروشنده و اوضاع آن فقط بر وفق مراد عده‌ای سودجوست که در ماه‌های اخیر با گران‌فروشی و احتکار از آب گل‌آلود نوسانات ارزی برای خود ماهی‌های درشتی صید کرده‌اند. اینجا هر کسی نرخ خودش را می‌دهد، نرخی که ممکن است هر روز بیشتر شود و کسی هم نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. چراکه اوضاع بازار آشفته شده و از عمده‌فروش و خرده‌فروش گرفته تا نمایندگی‌های رسمی برندهای داخلی و خارجی، همه به فکر جیب خود در این اوضاع نابسامان هستند. البته این وضع امروز و دیروز بازار امین‌حضور نیست و چند ماهی است که اوضاع به همین منوال است و به نظر می‌رسد کسانی که باید بر این بازار نظارت کنند، ماه‌هاست به خواب رفته‌اند.

اوضاع آشفته بازار بیشتر از همه مردم و بخصوص کسانی را که برای تهیه جهیزیه فرزندانشان به لوازم خانگی نیاز دارند، سردرگم کرده است. خانم تقوایی یکی از این افراد است. او که این روزها باید به خاطر نزدیک بودن عروسی دخترش از همیشه شادتر باشد، به دلیل بی‌ثباتی قیمت‌های لوازم خانگی از هر زمان دیگری کلافه‌تر است. او درباره مشکلات شان برای تهیه اجناس مورد نیاز فرزندش به جام‌جم می‌گوید: از این شرایط به‌هم‌ریخته درمانده شده‌ایم، امروز برای کالایی خاص یک قیمت می‌گیریم و فردا می‌بینیم چند صد هزار تومان روی قیمت همان کالا رفته است. تازه به شرطی که کالای مد نظرمان پیدا شود، چون این روزها بسیاری از کالاها در بازار امین‌حضور و حتی فروشگاه‌های اینترنتی فروش لوازم خانگی کمیاب شده است و اگر کالای بخصوصی را بخواهیم، باید بارها بازار و فروشگاه‌های اینترنتی را بالا و پایین کنیم تا شاید بتوانیم کالای خود را پیدا کنیم.

مرد میانسال دیگری از دور مغازه‌ها را زیرنظر دارد به‌خودش جرات می‌دهد وارد مغازه می‌شود یک‌راست سراغ قیمت یخچال و اجاق گاز می‌رود. وقتی قیمت‌ها را می‌بیند یا از دهان فروشنده می‌شنود سرش را تکان می‌دهد و زیر لب با خود کلماتی را زمزمه می‌کند.

وقتی می‌شنود خبرنگار هستم می‌گوید: بنویس که خیلی از پدر و مادرها به خاطر ناتوانی در تهیه جهیزیه به خواستگارها جواب رد می‌دهند.

او خودش را مثال می‌زند و ادامه می‌دهد: دیگر نمی‌دانم به همسر و دخترم چه بگویم با خانمم به این نتیجه رسیدیم که فقط لوازم ضروری مانند یخچال، اجاق‌گاز و... را تهیه کنیم اما برای همین چند قلم جنس هم با مشکل رو به رو هستیم. قیمت‌ها هم که هر روز بالا می‌رود ما هم که پول زیادی در بساط نداریم و منتظریم قیمت‌ها پایین بیاید اما در این مدت قیمت اجناس فقط سیر صعودی داشته است.

افسار بازار در دستان دلار

اما گرفتاری‌های خانواده‌ها برای تامین جهیزیه فرزندشان، فقط یک روی سکه مشکلات ناشی از بی‌ثباتی قیمت‌های لوازم خانگی است؛ روی دیگر این سکه، آسیب‌هایی است که این مشکلات برای فروشندگان لوازم خانگی در پی دارد؛ چراکه آنها هم در این بازار ملتهب بلاتکلیف شده‌اند و اگر امروز کالایی را با یک قیمت بفروشند، معلوم نیست فردا چقدر باید بپردازند تا بتوانند همان کالا را در فروشگاه خود جایگزین کنند.

براساس گفته‌ فروشندگان بازار امین‌حضور به جام‌جم، این بی‌ثباتی‌ها از ابتدای امسال و همزمان با شروع نوسانات ارزی، در بازار لوازم خانگی آغاز شده و تا امروز نیز ادامه یافته است. مسعود، یکی از فروشندگان بازار امین‌حضور در این باره می‌گوید: قیمت لوازم خانگی آرام آرام از نوروز امسال تا همین امروز و کاملا موازی با افزایش نرخ دلار رشد کرده است، البته شیب این افزایش قیمت از اردیبهشت شدت گرفته و به جایی رسیده که می‌توان گفت اکنون قیمت بسیاری از لوازم خانگی خارجی نسبت به زمستان پارسال، دو تا سه برابر شده است.

این فروشنده لوازم خانگی تاکید دارد مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت این کالاها در ماه‌های اخیر، چند برابر شدن نرخ دلار است؛ چراکه به گفته او، شرکت‌های بزرگ، عمده‌فروش‌ها و واردکنندگان قانونی و غیرقانونی این اجناس، چه آن دسته که ارز دولتی دریافت کرده‌اند و چه آن دسته که دریافت نکرده‌اند، فقط برمبنای نرخ دلار روز قیمت اجناسشان را تعیین می‌کنند و طبیعتا هرچقدر نرخ دلار بالاتر رود، قیمت محصولات آنان نیز بیشتر خواهد شد. با این حال، نوسانات ارزی تنها سبب افزایش قیمت لوازم خانگی خارجی نشده است، بلکه اقلام ایرانی این محصولات نیز در ماه‌های گذشته شاهد افزایش قیمت 50 تا صددرصدی بوده‌اند. عباس، یکی دیگر از فروشندگان بازار امین‌حضور درباره علت این اتفاق توضیح می‌دهد: لوازم خانگی ایرانی هم پا به پای لوازم خانگی خارجی در حال گران شدن است. چراکه اولا برخی قطعات مورد نیاز کارخانه‌های ایرانی تولید لوازم خانگی از خارج وارد می‌شوند و ثانیا وقتی کارخانه‌داران ایرانی می‌بینند لوازم خانگی خارجی روز به روز گران‌تر می‌شوند، آنها نیز قیمت کالاهایشان را دائما بالا می‌برند تا از رقابت ناسالمی که بر سر گران کردن اجناس شکل گرفته است، عقب نمانند.

تیغ احتکار بر گردن بازار

نوسانات ارزی مهم‌ترین علت افزایش قیمت لوازم خانگی در چند ماه گذشته محسوب می‌شود، اما بدون شک این موضوع تنها دلیل گرانی بی‌سابقه لوازم خانگی نیست و این گرانی که اخیرا با کمیابی برخی کالاها نیز همراه شده، دلایل دیگری نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به احتکار اجناس از سوی برخی عمده‌فروش‌ها و نمایندگی‌های رسمی شرکت‌های بزرگ و پایبند نبودن آنها به قیمت‌های توافق‌شده در لیست‌های فروش اشاره کرد. براساس ادعای بعضی مغازه‌داران بازار امین‌حضور در این زمینه، نمایندگی‌های شرکت‌ها چند هفته‌ای است که بیشتر اجناس خود را در انبارهایشان نگه داشته‌اند و فقط به صورت قطره‌چکانی به بازار جنس می‌دهند. فروشندگان لوازم خانگی معتقدند دلیل اصلی این کار شرکت‌ها، این است که آنها در انتظار دریافت مجدد ارز دولتی و راه افتادن دوباره فرآیند قبلی ثبت سفارش برای واردات کالاهایشان هستند و تا این انتظار شرکت‌ها برآورده نشود، آنها بازار لوازم خانگی را به همین شکل ملتهب نگه می‌دارند.

این فروشندگان البته تاکید دارند واردکنندگان بزرگ لوازم خانگی، پیشتر کالاهای بسیاری را با ارز دولتی وارد کرده بودند و امروز اگر بخواهند، می‌توانند همان کالاها را با نرخ‌هایی پایین‌تر به بازار عرضه کنند، اما با این وجود، این روزها فروش نمایندگی‌های شرکت‌ها به مغازه‌داران بسیار کم شده و طبق گفته فروشندگان لوازم خانگی، اگر این شرکت‌ها جنسی هم بفروشند، آن را بدون فاکتور و بعضا تا 70 درصد بالای قیمت‌های تعیین‌شده در لیست‌های فروش به بازار عرضه می‌کنند.

اما در کنار نمایندگی‌های رسمی شرکت‌های بزرگ، برخی عمده‌فروش‌ها که با این شرکت‌ها در ارتباط هستند نیز در نابسامانی‌های اخیر بازار لوازم خانگی نقش دارند. امیر، یکی دیگر از فروشندگان لوازم خانگی درباره نقش این افراد به جام‌جم می‌گوید: بعضی از این عمده‌فروش‌ها، تعداد بسیار زیادی کالا را با قیمت پایین از شرکت‌ها می‌خرند و چند هفته بعد آن را با قیمتی بسیار بیشتر
به فروش می‌رسانند. این افراد با ایجاد انحصار در بازار، کاری می‌کنند که همه مغازه‌دارها ناچار شوند فقط از آنها جنس بخرند. ضمن این که آنها سعی می‌کنند با ارائه ندادن فاکتور، ردی از خود بر جا نگذارند تا جایی برای شکایت از آنها باقی نماند. اگر هم مغازه‌داری از این افراد شکایت کند، با او لج می‌کنند و دیگر به آن شخص جنس نمی‌دهند.