(تصاویر)‌ دامپی؛ مرغ و خروس کوتوله اسکاتلندی که پا ندارد!

نام اصلی مرغ و خروس خزنده یا خپل در واقع «دامپی اسکاتلندی» (Scots Dumpy) هست که یک نژاد مرغ سنتی اسکاتلندی است. ویژگی متمایز این مرغ و خروس در واقع پا‌های بسیار کوتاهش است و با این ویژگی از سایر نژاد‌ها مشخص می‌شود. این مرغ و خروس به قدری کوتاه است که که بدنش فقط چند سانتی متر از زمین فاصله دارد. 

مانند سایر نژاد‌های مرغ و خروس خزنده، این کندرودیستروفی توسط یک آلل کشنده مغلوب ایجاد می‌شود. دامپی گاهی اوقات با نام‌های دیگری از جمله «باکی» Bakie، کورلی Corlaigh، کراولِر Crawler، کریپر Creeper و استامپی Stumpy شناخته می‌شود. هم مرغ و خروس بانتم و هم مرغ و خروس استاندارد این نژاد موجود است. این یکی از دو نژاد مرغ اسکاتلندی محسوب می‌شود و نژاد دیگر «خاکستری اسکاتلندی» است.

تاریخچه مرغ و خروس دامپی اسکاتلندی

«دامپی اسکاتلندی» یک نژاد اسکاتلندی سنتی است. پرندگان پاکوتاه از این نوع بیش از دو قرن است که در اسکاتلند پرورش داده شده اند. برخی از آن‌ها در اواسط قرن نوزدهم به انگلستان معرفی شدند و اولین بار در نمایشگاه متروپولیتن طیور در خیابان بیکر لندن در سال ۱۸۵۲ به نمایش درآمدند. 

در سال ۱۸۵۴ «جان فیرلی» از «شورلی پارک» در کمبریج شایر برخی از این مرغ و خروس خزنده را در نمایشگاه طیور «چِلتِنهام» نمایش داد. 

بعد‌ها این نژاد مرغ و خروس به یکی از نادرترین نژاد‌های بریتانیایی تبدیل شد. در سال ۱۹۷۵ جستجو برای پایه باقیمانده در اسکاتلند ناموفق بود. دو سال بعد دوازده پرنده از این نژاد از کنیا وارد شدند، نوادگان یک دسته کوچک در سال ۱۹۰۲ در جهیزیه «ویولت میبل کارنگی» به آنجا برده شدند و برای بازسازی نژاد مورد استفاده قرار گرفتند.

در سال ۲۰۰۹ این نژاد توسط Rare Breeds Survival Trust به عنوان «در معرض خطر»، پایین‌ترین سطح از چهار سطح خطر انقراض که RBST در آن زمان به طیور اختصاص داده بود، فهرست شد.

تاریخ نشان داده که پرندگان مشابهی با ویژگی‌های دامپی در زمان ساکسون‌ها یعنی اوایل سال ۹۰۰ پس از میلاد وجود داشته‌اند. افسانه‌ها حاکی از آن است که وقتی ارتش رم به سمت شمال مرز حرکت می‌کرد، اقوام اولیه انگلستان یا «پیکت‌ها» نوعی مرغ شبیه به دامپی‌های امروزی را به عنوان نگهبان حمل می‌کردند تا به غریبه‌هایی که به کمپ نزدیک می‌شدند هشدار دهند.

دامپی اسکاتلندی تقریباً در اواسط قرن گذشته ناپدید شد. اگر گروهی از پرورش دهندگان اختصاصی در اسکاتلند در دهه ۱۹۷۰ نبود، الان کاملاً از بین رفته بود.

خصوصیات مرغ و خروس دامپی اسکاتلندی

وزن یک دامپی اسکاتلندی بزرگ نر ۳ کیلو و ۲۰۰ گرم است در حالی که وزن ماده ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم است. وزن هر دامپی نر اسکاتلندی بانتم و کوچک‌اندام حدود ۸۰۰ گرم و وزن ماده ماده بانتم نیز ۶۷۵ گرم است. این نژاد یک نژاد منحصر به فرد است و طبق گفته رئیس باشگاه دامپی اسکاتلندی این نژاد یک نژاد غیر تهاجمی است که به راحتی رام می‌شود. بدن آن‌ها شبیه قایق است و دست و پا زدن آن‌ها برای بسیاری لذت‌بخش است. 

هیچ رنگ مشخصی برای دامپی اسکاتلندی وجود ندارد، اما معمولاً به رنگ‌های فاخته‌ای، سیاه یا تیره و خاکستری نقره‌ای وجود دارد. استاندارد نژاد اجازه می‌دهد تا هر رنگی که در نژاد‌های دیگر استاندارد شده باشد برای این نژاد نیز به کار گرفته شود. تاج این مرغ و خروس  شانه تک و قرمز روشن است. لوب‌های گوش کوچک هستند، غبغب‌ها اندازه متوسط دارند؛ و صورت آن‌ها نیز قرمز روشن است. رنگ سفید و فاخته‌ای این نژاد دارای چشمان قرمز است. 

پا‌ها به طور غیر طبیعی کوتاه هستند، ساق‌ها بیشتر از ۳.۷۵ سانتی متر نیستند، بنابراین پرندگان یک راه رفتن غیرمعمول اردک‌وار و شناگونه دارند. در غیر این صورت آن‌ها از همه جهات طبیعی هستند. بدن آن‌ها بلند و سنگین، سینه عمیق، پشت پهن و دم قوس دار است. آن‌ها چهار انگشت پا دارند. مرغ‌های اسکاتلندی در سال حدود ۱۸۰ تخم سفید یا کرم رنگ می‌گذارند.

بر اساس گفته برخی طیورشناسان هرگز مرغ و خروسی تراژیک‌تر از مرغ و خروس اسکاتلندی وجود نداشته است. آیا دلیلی وجود دارد که نام آن‌ها اینقدر ناخوشایند باشد؟ دامپی‌های اسکاتلندی صد‌ها سال است که وجود دارند. آن‌ها جوجه‌های آکندروپلازیک هستند، به این معنی که آن‌ها کوتوله هستند.

اگرچه بدن آن‌ها مانند اکثر پرندگان بزرگ است، گاهی اوقات وزن آن‌ها بیش از هفت پوند است، آن‌ها فقط ۳.۵ سانتیمتر از زمین فاصله دارند. البته، از آنجایی که نژاد باستانی هستند، نام‌های زیادی دارند: خزنده و خپل و کوتوله از نام‌هایی است که برای نژاد در نظر گرفته شده است. 

گوشت آن‌ها آبدارتر از نژاد‌های دیگر است، زیرا با پا‌های کوتاه آن‌ها نمی‌توانند آنقدر تحرک داشته باشند و همین امر باعث می‌شود گوشتشان آن‌ها برای سفره لطیف‌تر باشد و گرفتن آن‌ها راحت تر. آن‌ها نژادی هستند که در حال انقراض هستند، زیرا ۲۵ درصد از تخم‌های دامپی خالص (آن‌هایی که دو نسخه از ژن کوتوله را دریافت می‌کنند) قبل از جوجه کشی می‌میرند.

پرنده‌شناسان می‌گویند که اگر دو گرنده دامپی با هم جفت‌گیری کنند تا ۵۰ درصد احتمال دارد که پا‌های جوجه‌ها نیز کوتاه باشد. همچنین ۲۵ درصد احتمال دارد که پا‌های جوجه‌ها بلند شود و ۲۵ درصد نیز نیز در دوران جنینی می‌میرند. 

پرورش‌دهندگان این طیور ترجیح می‌دهند که یک پرنده پابلند را با دامپی جفت کنند در این صورت ۵۰ درصد پرندگان پابلند متولد می‌شوند و نیمی دیگر پا‌های کوتاه خواهند داشت. نکته جالب اینجاست که مرغ و خروس پابلند تحت تاثیر این ژن قرار نمی‌گیرند. 

این نژاد مرغ و خروس در برابر انگل نسبتا مقاوم است، اما گا‌ها نسبت به برخی از انگل‌ها مانند کنه حساسند. این مرغ و خروس‌ها عاشق جستجوی غذا هستند و به خوبی در محدوده آزاد فعالیت می‌کنند. 

دم مرغ‌های دامپی اسکاتلندی بلند و روان است و سرشان ظریف است. چشمان آن‌ها درشت و درخشان و منقارشان خمیده است. آن‌ها چهار انگشت دارند و پاهایشان بسیار کوتاه است. صورت آن‌ها صاف و دارای یک تاج متوسط و عمودی و دندانه دار هستند.

جوجه‌های اسکاتلندی دارای لاله گوش کوچک و جثه‌های متوسط هستند. وزن خروس‌های اسکاتلندی دامپی حدود ۷ پوند و مرغ‌ها حدود ۶ پوند است؛ و وزن خروس‌های خروس حدود ۱ و ۳/۴ پوند و مرغ‌ها حدود ۱ و ۱/۲ پوند است.

منبع: راز بقا