آن طور که سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در بصره گفته در طول یکصد سال گذشته تاکنون دکتر «مسعود پزشکیان» رییس جمهوری اسلامی ایران نخستین رییس جمهور ایرانی است که از بصره دیدن می‌کند.
به گزارش ایرنا، این سخن بدان معنا نیست که بصره در طول این سال‌های طولانی مورد توجه ایران نبوده یا اهمیت آن چندان برای ایران واضح نبوده است بالعکس این استان جنوبی عراق که از آن به ریه اقتصادی کشور عراق یاد می‌شود و جمعیت بالایی را در خود جای داده، همواره در کانون توجه بوده، اما برای نخستین بار با حضور رییس جمهوری اسلامی ایران در آنجا، توجه به آن ویژه‌تر خواهد شد.
بصره هم از حیث ژئوپلوتیک، هم اجتماعی و هم موقعیت راهبردی و همجواری با استان نفت خیر خوزستان و وجود روابط خویشاوندی گسترده با عشایر عرب در استان خوزستان اهمیت بسزایی برای ایران داشته دارد.
می‌توان ادعا کرد که هرکشور اعم از اروپایی، آمریکایی، عرب یا جنوب شرق آسیایی که در سنوات اخیر به عراق اهمیت داده یکی از علل این اهتمام، وجود بصره به عنوان نقطه اتصال عراق به آب‌های آزاد و منابع عظیم نفتی آن و همچنین موقعیت راهبردی آن که از طریق آن کشور‌های جنوب شرق آسیا و شبه قاره هند را به اروپا متصل می‌کند.
اهمیت اقتصادی بصره
این استان جنوبی عراق هم از حیث ثروت نفتی که دارای ۷۰ درصد میادین نفتی عراق است و هم اقتصادی که بندر مهم و راهبردی «فاو» به علاوه مرز‌های «شلمچه» با ایران و «سفوان» با کویت را دارد و هم یکی از اراضی حاصل خیز کشاورزی و یکی از استان‌های مهم تولید خرما در این کشور به شمار می‌رود.
بصره همجوار با کشور جمهوری اسلامی ایران از یکسو، کویت و عربستان سعودی از سوی دیگر است و می‌توان آن را نقطه اتصال سه کشور مهم دانست و علاوه بر همه این‌ها به دلیل اینکه نقطه اتصال عراق به آب‌های آزاد خلیج فارس است عملا نقطه اتصال عراق با جهان خارج نیز هست.
این استان که اکثریت جمعیت آن را شیعیان و اقلیتی از اهل سنت و مسیحیان تشکیل می‌دهند در داخل عراق با سه استان شیعه نشین میسان و ذیقار و المثنی همجوار است.
براساس اعلام وزارت برنامه ریزی عراق، بصره یکی از استان‌های مهم تولید گندم، جو و ذرت به علاوه خرما به شمار می‌رود.
یکی از بزرگترین فرصت‌های سرمایه گذاری در این استان که بر کل وضعیت اقتصادی عراق اثرگذار خواهد بود، طرح بندر بزرگ فاو است که طبق اعلام وزارت برنامه ریزی عراق در زمینی به مساحت دو هزار و ۴۰۰ هتکار در حال اجرا است که شامل صنایع پتروشیمی مانند مجتمع پتروشیمی به علاوه نیروگاه برق و پالایشگاه نفت است.
طبق اعلام وزارت برنامه ریزی عراق، این کشور دارای سه خط لوله انتقال نفت اصلی با کشور‌های همجوار شامل عربستان سعودی، ترکیه و سوریه است و خط چهارم که از آن به راهبردی یاد می‌شود میادین نفتی کرکوک را به بصره در داخل عراق متصل می‌کند و باعث شده است که ۷۵ درصد صادرات نفت عراق از طریق بنادر بصره باشد و تنها ۲۵ درصد از کرکوک از طریق خط لوله شمالی به ترکیه صادر می‌شود.
یکی از مناطق مهم آزاد در عراق «خور زبیر» است که در زمینی به مساحتی بالغ بر ۲۰ میلیون مترمربع در مجاورت بندر خور زبیر در فاصله ۲۵ کیلومتری از بندر فاو و ۵۵ کیلومتری از گذرگاه مرزی سفوان با کشور کویت ایجاد شده است.
اهمیت اجتماعی
بصره از حیث اجتماعی دارای بافت عشایری است و اغلب عشایر این استان با عشایر خوزستان دارای پیوند خویشاوندی هستند.
یکی از مهمترین استان‌های عراق در جریان جنگ با گروه تروریستی داعش به شمار می‌رود، زیرا بیشترین عشایری که به فتوای جهاد کفایی لبیک گفتند از این استان بودند و اغلب شهدا و فرماندهان الحشد الشعبی از این استان هستند که برجسته‌ترین این چهره ها، شهید حاج «ابومهدی المهندس» فرمانده فقید نیرو‌های الحشد الشعبی است و گزارش خبرگزاری رسمی عراق (واع) در ژوئن امسال (سالروز صدور فتوای جهاد کفایی) حاکیست که بصره با تقدیم یک هزار و ۳۴۶ شهید بیشترین شهید را در جنگ با گروه تروریستی داعش تقدیم کرد. در حال حاضر بسیاری از فرماندهان گروه‌های مقاومت اسلامی از استان بصره هستند و بعد از بغداد (پایتخت عراق) و نینوا، استان بصره با ۲۵ نماینده بیشترین نمایندگان را در پارلمان عراق دارد.
درحالی که جمعیت استان بصره در همین یکی دوسال اخیر از ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تجاوز نمی‌کرد آخرین گزارش شورای استان بصره، جمعیت استان را ۴ میلیون نفر اعلام کرد و پیش بینی کرده است که در پنج سال آینده به ۱۰ میلیون نفر برسد.
بصره در نگاه کشور‌ها
امروز بصره از منظر بین المللی مورد توجه بسیاری از کشور‌های منطقه و جهان است که در راس آن‌ها آمریکا قرار دارد که کنسولگری آن در این استان در حال حاضر فعالیت‌های زیادی دارد و این فعالیت‌ها که عموما در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی است، حساسیت‌های زیادی را در بین مردم به دنبال داشته است.
اعتراض‌های مختلفی در بصره از سوی عشایر این استان علیه سیاست‌های کنسولگری آمریکا در بصره صورت گرفته و اهالی بصره معتقدند که آمریکا با هجمه فرهنگی می‌کوشد پاره‌ای فرهنگ‌های ابتذال را در این استان بین جوانان رواج دهد.
بصره مورد توجه ویژه کشور‌های حوزه خلیج فارس است که در این میان می‌توان کویت، عربستان سعودی و امارات را مهمترین کشور‌های حاضر در بصره دانست.
کویت در سال‌های اخیر با پاره‌ای پروژه‌های اقتصادی که عراقی‌ها هدف از آن را از اهمیت ساقط کردن بصره می‌دانند، موجب اعتراض اهالی بصره و عموم عراق شده است که از مهمترین این پروژه‌ها بندر «مبارک» کویت یا پیشروی در دهانه خلیج فارس از جمله «خور عبدالله» است که حساسیت زیادی را در عراق به دنبال داشته است.
امارات متحده عربی نیز به اعتقاد کارشناسان تلاش گسترده‌ای را آغاز کرده تا اجازه ندهد، بندر بزرگ فاو که در حال ساخت در دهانه خلیج فارس است به سرانجام لازم برسد تا نکند این بندر گوی سبقت را از بنادر اماراتی ببرد.
اهالی بصره و مسوولین استان، امارات را متهم کرده اند که درصدد نشر مواد مخدر و به انحلال کشاندن جوانان این استان است و بار‌ها محموله‌های بزرگی از «قرص‌های روان گردان» که از طریق قاچاق درصدد وارد کردن آن به بصره بوده اند کشف و ضبط کرده اند.
اما عربستان سعودی متهم است که با ارتباط گرفتن‌های مخفیانه با پاره‌ای از سران عشایر درصدد ایجاد اغتشاش و ناآرامی در بصره است تا اجازه ندهد این استان روی آرامش ببیند.
اردن با طرح خط لوله انتقال نفت از بصره به بندر عقبه یکی از جنجالی‌ترین طرح‌ها را در عراق در سنوات اخیر رقم زده که همچنان کمپین‌های مختلفی در عراق در مخالفت با این طرح و توقف این پروژه ایجاد شده و مخالفان، معتقدند که هدف این طرح تنها به سرقت بردن نفت بصره است و از حیث مادی هیچ منفعتی برای استان و عموم عراق ندارد.
مخالفان بخشی از اهداف پشت پرده انتقال نفت بصره به بندر عقبه که با قیمت ویژه به اردن فروخته می‌شود، عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی از طریق فروش ثانویه نفت (از طریق اردن) به این رژیم غاصب می‌دانند و برای همین تعدادی از جوانان عراقی معترض در ابتدای اتفاقات هفتم اکتبر به جوار مرز‌های عراق با اردن رفته تا جلوی صدور نفت به اردن را بگیرند.
سیاست‌های عموم این کشور‌ها در بصره مورد اعتراض است و مخالفان که عموما از عشایر، فعالان سیاسی و گروه‌های مقاومت هستند معتقدند که این کشور‌ها به جای اهتمام به سرمایه گذاری و بازسازی در بصره با پاره‌ای پروژه‌های مشکوک درصدد ناآرامی، اغتشاش و آشوب و عدم توسعه بصره هستند.
در عین حال دولت عراق در سال‌های اخیر و در نتیجه مطالبات به حق مردمی اهتمام ویژه‌ای به استان بصره داده که یکی از مهمترین طرح‌های راهبردی که انتظار می‌رود چهره عراق را از حیث پیشرفت و بازسازی تغییر دهد، طرح موسوم به «راه توسعه» است که شامل شبکه‌ای از خطوط آهن و راه‌های جاده‌ای است که بنادر بصره را به ترکیه و از آنجا به اروپا وصل می‌کند.
این طرح با وجود اهمیتی که دولت از آن سخن می‌گوید، اما با مخالفت‌هایی به ویژه از اهالی بصره و فعالان اقتصادی از جمله «عامر عبدالجبار» وزیر راه اسبق عراق مواجه شده و در مخالفت با این طرح کمپینی تشکیل داده است.
مخالفان معتقدند که این پروژه با فشار آمریکا است و واشنگتن می‌کوشد آن را به عنوان جایگزینی برای طرح «کمربند و جاده» مورد نظر چین جای بزند.
با وجود این مخالفت‌های داخلی که به داخل پارلمان نیز کشیده شده، اما دولت همچنان بر اجرای طرح و نقش مهم آن در توسعه کشور اصرار دارد.
ایران در بصره
وجود ایران در بصره به دلایل زیادی اهمیت پیدا کرده است یکی اولا این حضور خواست اهالی و عشایر بصره است، زیرا جمهوری اسلامی ایران در طول ۲۰ سال گذشته از سقوط رژیم صدام نشان داده که مطمئن‌ترین دوست عراق است.
پیوند‌های خانوادگی و عشایری دو سوی مرز از یکسو و پایگاه وسیع اجتماعی علاقه‌مند به ایران از سوی دیگر و اهمیت ژئوپلوتیک بصره در وقت حاضر و وجود فرصت‌های سرمایه گذاری مشترک و سرنوشت مشترک، حضور ایران را در این منطقه راهبردی ضرورت بخشیده است.
اتصال خط آهن ایران به عراق از طریق مرز شلمچه برای تسهیل تردد زائران و مسافران در طول سال و در مناسبت‌های مهم دینی مانند اربعین حسینی و پیوستن ایران به روند شتابان توسعه‌ای که عراق در پیش گرفته، باعث شده است که حضور ایران را در این منطقه ضرورت بخشیده است.
این حضور نه تنها برای آینده ایران و عراق سود آور و اطمینان بخش است بلکه جوی از آرامش را بر سینه اهالی بصره که از هجوم پروژه‌های مشکوک خارجی بر این استان، بیمناکند، فرود می‌آورد.
«علی عابدی» سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در بصره در گفت وگوی خبری امروز جمعه اعلام کرد که سفر رییس جمهوری اسلامی ایران به استان بصره دارای اهمیت راهبردی است.
وی افزود که دکتر پزشکیان دربصره با اقشار مختلف از جمله سران عشایر و اعیان و دانشگاهیان و نخبگان و نهاد‌های غیر دولتی و فرهیختگان دیدار و گفتگو می‌کند.
از این رو حضور دکتر مسعود پزشکیان رییس جمهوری اسلامی ایران در بهترین زمان ممکن رخ داده و برای همین این حضور با استقبال اهالی و عشایر بصره همراه شده است.
دکتر مسعود پزشکیان در نخستین ساعات صبح روز چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ در راس هیأتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی کشورمان وارد فرودگاه بین‌المللی بغداد شد و مورد استقبال رسمی نخست وزیر عراق قرار گرفت.
وی سپس با حضور در محل یادمان سرداران شهید مقاومت نسبت به مقام شهیدان حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس ادای احترام کرد.
پزشکیان در اولین روز سفر خود در دیدار‌های جداگانه با رئیس‌جمهور، نخست وزیر، رییس شورای عالی قضایی، سران چارچوب هماهنگی نیرو‌های سیاسی شیعه عراق و معاون اول رئیس مجلس عراق گفتگو کرد.
منبع: fararu-774501
