خصوصی‌سازی، بهمن‌موتور را از زیان‌دهی نجات داد

گروه بهمن با 72 سال قدمت (از 1331 ایران خلیج کو) تابه‌امروز که شرکت‌‎های بهمن‌موتور، بهمن‌دیزل، سیبا‌موتور، اتوبوس‌سازی ستاره نیک آریا (اسنا)، ایران دوچرخ، تیوان، شرکت صنایع ایران، شرکت صنایع ریخته‌گری ایران، بهمن لیزینگ و شاسی‌سازی را شامل می‌شود، با تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای مدیران متخصص این مجموعه فراز‌و‌نشیب‌های زیادی را طی کرده‌‌ و جایگاه امروز بهمن در صنعت خودروسازی و در رقابت با غول‌های خودروساز دولتی ناشی از مدیریت بخش خصوصی بوده که توانسته است رقبا را به چالش بکشاند. علت اینکه گروه بهمن در عمل بهترین خودروساز بخش خصوصی از نظر شاخص‌های صنعتی است و می‌توان امروز بهمن را یکی از مهم‌ترین خودروسازان بخش خصوصی دانست، با مطالعه آمار و ارقام ذیل می‌تواند قضاوت کرد.‌ بهمن که از اول انقلاب به‌ صورت دولتی و خصولتی اداره می‌شد، از سال 1395خصوصی شد. گروه بهمن در سال 1394 و ابتدای خصوصی‌سازی، سه هزارو 668 نفر نیروی انسانی داشت و این رقم طی هشت سال به هفت‌هزارو ‌366 نفر افزایش یافت و شرکت بهمن‌موتور را چهل‌وششمین شرکت برتر ایران از نظر رشد اشتغال‌زایی کرده است. این گروه توانست با افزایش ظرفیت تولید و دور‌شدن از محدود‌بودن طیف تولید خودرو‌های مختلف،‌ طیف متنوعی از محصولات تجاری و سواری شامل سواری سدان و SUV، تجاری باری، موتورسیکلت و اتوبوس شهری و... را راهی بازار کند. بهمن به دلیل خصوصی‌شدن توانست با پایبندی به ارزش‌هایی همچون خلاقیت و کار مؤثر، توانمندترین نیروهای انسانی را از مونتاژ تا طراحی استراتژی به کار گیرد؛ چون دیگر ساختار دولتی‌ نداشت و توانست امکان استفاده از همه ظرفیت‌ها را در کوتاه‌ترین مدت ممکن فراهم کند و تصمیم‌سازی براساس سیاست‌های ابلاغی دستگاه‌های دولتی نبود، بلکه هدف تولید بود و بس و عملا توانست بالاترین بازدهی را در راستای حفظ منافع سهامداران خود به دست آورد. این مجموعه، نیروی انسانی خود را با آموزش‌های سازمانی و حین خدمت به‌روز می‌کند و سیستم کنترل و ارزیابی کارکنان به ‌طور مرتب انجام می‌شود. عملکرد چند سال اخیر گروه بهمن نشان می‌دهد این شرکت توانسته با اتکا بر سهامداران حرفه‌ای و خصوصی‌سازی واقعی، تبدیل به یک شرکت قدرتمند شود؛ به‌طوری‌ که گروه بهمن جزء معدود شرکت‌های سودده خودروسازی در سال‌های اخیر است و در مجمع عمومی ماه گذشته این شرکت توانست سود نقدی به سهامداران این شرکت را تقسیم کند.

آمارهای توسعه‌ای از آخرین وضعیت گروه بهمن

دامنه فعالیت گروه بهمن فقط در پایتخت نیست و کارخانه‌هایی در قزوین، تبریز و ساوه نیز فعالیت دارند. مساحت گروه بهمن‌موتور در ابتدای خصوصی‌سازی 25 هکتار بوده و درحال‌حاضر با ایجاد برنامه‌های توسعه‌ای و تنوع در محصولات، فضای فیزیکی بهمن‌موتور به 163 هکتار رسیده است. همچنین میزان تولید گروه بهمن در سال 1401 بالغ‌ بر 37هزارو 496 دستگاه بوده که این رقم در سال 1402 به 46هزارو 303 دستگاه ارتقا پیدا کرد. این شرکت توانسته 20 درصد از سهم بازار وانت و 10 درصد از SUV را به خود اختصاص دهد. این شرکت در حوزه «رشد فروش» رتبه 10 و در حوزه «فروش» رتبه 59 را در میان صد شرکت برتر ایران دارد. این شرکت با اتمام کوره رنگ جدید در بهار 1403 موفق شد ظرفیت تولید و بهبود کیفیت رنگ خود را بیفزاید. گروه بهمن با ایجاد سالن پرس‌کاری (فاز اول خط پرس G1 با چهار دستگاه 800 تن، هزار تن، 1500 تن، 2500 تن) بر ارتقای محصولات خود افزوده است. این شرکت ظرفیت تولید روزانه خود از 330 دستگاه را به 440 دستگاه ارتقا داده‌ و از افق‌های بهمن‌موتور تولید سالانه 300 هزار دستگاه است. تمامی این آمارهای ذکر‌شده در آخرین مجمع عمومی بهمن به صورت رسمی اعلام شد و نشان‌دهنده موفقیت مدیریت بخش خصوصی در فرایند جهش تولید است. واقعیت آن است که ساختار بخش خصوصی در مدیریت خودرو، جسارت در نوآوری، سرعت‌بخشیدن در تولید، تصمیم‌سازی در ایجاد تغییر و هدف‌گذاری برای دورشدن از ضرروزیان و در مقابل جست‌وجوی بازار‌های جدید و...‌ است؛ مانعی که مدیریت خودروسازان دولتی عملا به دلیل ساختار دولتی و موظف‌بودن به اجرای سیاست‌های بیش از ۳۷ نهاد بالادستی، امکان آن را  در اختیار ندارند.

خصوصی‌سازی کلید پیشرفت گروه بهمن  با خصوصی‌شدن بهمن، سیاست‌های مشتری‌مداری قوت گرفت. در همین مدت، این گروه بخش خدمات پس از فروش را توسعه داد و با تعریف بخش جدید مرکز رضایتمندی مشتری (CHC) گام جدیدی در جلب رضایت مصرف‌کننده در صنعت خودروسازی ایران برداشت. سهامداری حرفه‌ای و تخصصی از دیگر ویژگی‌های دوران جدید گروه بهمن است که توانسته با اجرای استراتژی‌های فنی و علمی توسعه‌ای متناسب با الزامات صنعت خودروسازی، بهمن را به شرکتی سودده آن هم در شرایط تحریمی کشور تبدیل کند. 

سهامداران گروه بهمن به دلیل آنکه از جنس صنعت خودرو هستند، به خوبی به چالش‌های سرمایه‌گذاری و توسعه این صنعت آشنا هستند؛ به همین دلیل فارغ از گیر‌افتادن در دام سیاست‌های کوتاه‌مدت و عوام‌فریبانه، افق‌هایی بلندمدت برای شرکت ترسیم می‌کنند و در سرمایه‌گذاری با در نظر گرفتن جمیع جوانب ریسکی و فرصت‌آفرین، اقدام به ورود سرمایه و توسعه شرکت می‌کنند. از سویی دیگر به دلیل واقعی‌بودن فرایند خصوصی‌سازی این شرکت، نظام تصمیم‌گیری و اداری بهمن مبتنی بر قواعد روز دنیا‌ست و به همین خاطر این شرکت هرگز به حیاط‌خلوت مدیران دولتی تبدیل نشده است، بلکه مدیران این شرکت مبتنی بر اقدامات حرفه‌ای و فنی-تخصصی ‌برنامه‌های توسعه‌ای خود را پیش می‌برند. ثمره این مدیریت علمی در محصولات با کیفیت و مشتری مداری گروه بهمن هویداست. گروه بهمن‌موتور برخلاف دو شرکت‌های خودروساز دولتی (ایران‌خودرو و سایپا) که بر حمایت‌های دولت حساب باز می‌کنند،‌ به‌عنوان بخش خصوصی ناچار است تا بر اساس فروش بیشتر و افزایش کیفیت محصول درآمد و سود عملیاتی خود را افزایش دهد. از همین رو گروه بهمن به دلیل خصوصی‌بودن، ساختار خود را چابک کرد تا بتواند بهترین محصولات را تولید و بالاترین کیفیت خدمات را ارائه دهد. راه‌اندازی به‌روزترین و مدرن‌ترین واحد خدمات پس از فروش در میان خودروسازان داخلی نشان‌دهنده اهمیت مشتری برای این گروه است. بهمن به‌عنوان یک واحد تولیدی و اقتصادی مانند اغلب خودروسازان بزرگ دنیا باید نسبت به رضایتمندی مشتری حساس باشد. این رضایتمندی کیفیت خدمت‌دهی به مشتریان بهمن را به سطحی بالاتر از صرف خدمات پس از فروش رساند. به همین ترتیب این گروه با راه‌اندازی مرکز رضایتمندی مشتری (CHC) به عنوان خودروساز پیشرو در ارائه این نوع خدمات شناخته شده است. کلام آخر اینکه تجربه خصوصی‌سازی گروه بهمن نشان می‌دهد که خصوصی‌سازی اصولی و علمی می‌تواند علاوه بر اینکه فشار تحریم را کاهش دهد، بر سوددهی و رشد و پیشرفت صنعت خودرو منجر شود. مدیریت ایران‌خودرو نیز باید به بخش خصوصی دغدغه‌مند و کاردرست واگذار شود‌. آن زمان است که دیگر به فکر برنامه‌های توسعه‌ای و چشم‌اندازهای واقعی می‌رسد و می‌تواند از زیان‌دهی به سوددهی تبدیل شود و این اهداف تنها با بدنه چابک و تصمیم‌گیری با هدف تطابق شرکت با شرایط جدید کلان سیاسی و اقتصادی کشور محقق نخواهد شد. نکته تعیین‌کننده در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر واگذاری مدیریت به بخش خصوصی، گواه شرح واگذاری بهمن‌موتور از بخش دولتی به بخش خصوصی و نتایج آن است که ذکر شد. انتظار می‌رود این روند در مورد ایران‌خودرو که هم‌اکنون دولت تنها پنج درصد سهم دارد و عملا مدیریت را به بخش خصوصی با سهام اکثریت واگذار نمی‌کند و علی‌رغم تأکید مقام معظم رهبری در بهمن ۱۴۰۲ و گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و‌...‌ در دولت سیزدهم به اجرا درنیامد، در دولت چهاردهم در کوتاه‌ترین زمان ممکن میسر شود؛ چرا‌که ایران‌خودرو از نظر مالی ورشکسته و هر ساعت چهار میلیارد تومان بر بدهی‌اش افزوده می‌شود.