(تصاویر) ۵ موتور انقلابی عرصه جت های جنگنده؛ از موتور F-22 تا لایف سیستم F-35

جنگ جهانی دوم زمان انقلابی برای موتورهای هواپیما – به ویژه موتورهای جت بود. Junkers Jumo 004 آلمان اولین موتور توربوجت تولید شده در جهان بود که مورد استفاده عملیاتی قرار گرفت. اندکی بعد، موتور Nene بریتانیایی پس از جنگ توسط شوروی مهندسی معکوس شد تا موتورهای Klimov RD-45 و Kilmov VK-1 (که در MiG-15 مورد استفاده قرار می گرفتند) توسعه یابد.

موتورهای جت در طول جنگ سرد و تا به امروز به رشد خود ادامه داده اند. امروزه نه تنها جنرال الکتریک، پرت اند ویتنی و رولز رویس بر بازار موتورهای جت هواپیماهای مسافربری تجاری تسلط دارند، بلکه بازار موتورهای جت جنگنده ها و دیگر هواپیماهای نظامی را نیز در اختیار دارند. در اینجا پنج موتور جت نظامی انقلابی تاریخ هوانوردی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند، را به شما معرفی خواهیم کرد.

۱- Pratt & Whitney F119

PW F119 اولین موتور جت جنگنده نسل پنجم جهان بود

F-22 Raptor به عنوان قدرتمندترین جت جنگنده برتری هوایی جهان شناخته می شود. این جت دارای یک جفت موتور F-119 ساخت پرت اند ویتنی است که قابلیت سوپرکروز را برای این جت فراهم می کنند. موتور توربوفن F119-PW-100 اولین موتور عملیاتی جت های جنگنده نسل پنجم است و برای ترکیب فناوری های پنهانکاری و جهت دهی رانشی با عملکرد عالی و نسبت بالای پیشرانه به وزن ساخته شده است.

F119 یک جهش در فناوری موتور جت های جنگنده است که قدرت مانور و بقای بی سابقه ای را در اختیار جت های جنگنده مدرن قرار می دهد. این موتور تقریباً ۲۲ درصد نیروی رانش بیشتری را نسبت به موتورهای قبلی ارائه می دهد در حالی که ۴۰ درصد قطعات کمتری نسبت به مدل قبلی خود یعنی F100 دارد. همچنین پرت اند ویتنی یک نسخه جدید از آن به نام F135 را در جنگنده F-35 به کار گرفته است که بیش از ۴۳,۰۰۰ پوند پیشرانه را در اختیار این جنگنده نسل پنجمی قرار می دهد.

۲- Snecma M88

موتور M88 به خاطر کارآیی و توان پیشرانه ایش شناخته شده است

موتور Snecma M88 ساخت فرانسه در هواپیمای Dassault Rafale استفاده می شود و به دلیل کارایی و پیشرانه بالایش شناخته شده است. کمپانی Safran که سازنده این موتور و پیمانکار دفاعی فرانسوی است، در این باره مدعی است که این موتور «به طور کامل توسط Safran Aircraft Engines طراحی، توسعه و تولید شده است، M88 نیروی جنگنده چند منظوره ساخت Rafale Dassault Aviation را که توسط نیروهای مسلح فرانسه و مشتریان صادراتی به کار گرفته شده است، تامین می کند».

Safran همچنین تصریح می کند که طراحی این موتور کاملاً ماژولار دارد (که به تسهیل تعمیر و نگهداری کمک می کند) و قابل ارتقاست. M88 کمک کرده است تا Dassault Rafale به موفقیت صادراتی بزرگی رسیده و جایگزینی برای جت های جنگنده آمریکا و روسیه برای کشورهای سراسر جهان باشد. M88 تامین نیروی جنگنده های رافال موجود در خدمت نیروهای هوایی مصر، قطر، هند، یونان، کرواسی، امارات، اندونزی و غیره را تامین می کند.

۳- Pratt & Whitney J58

PW J58 سرعت هواپیمای SR-71 را به فراتر از ۳ ماخ رساند

SR-71 Blackbird یکی از نمادین ترین هواپیماهای جاسوسی ساخته شده توسط انسان و یکی از نمادین ترین جت های دوران جنگ سرد است. بلک برد به خاطر سرعت بالایش معروف است که به لطف دو موتور قدرتمند J58 امکان پذیر شد. J58 اولین بار در اواخر دهه ۱۹۵۰ برای برآورده کردن نیاز نیروی دریایی ایالات متحده توسعه یافت. این موتور برای کار در سرعت بیش از ۳ ماخ و در ارتفاعات بیش از ۸۰,۰۰۰ فوت طراحی شده است (حداکثر سرعت بدست آمده با هواپیمای SR-71 کمی بیش از ۳,۵۲۹ کیلومتر بر ساعت بود).

J58 با یک کمپرسور منحصربه‌فرد طراحی شده است که جریان هوا را به پس‌سوز منتقل می کند و به آن امکان می‌دهد پیشرانه را با سرعت بالایی افزایش دهد. از آنجایی که این هواپیما باید با چنین سرعت قابل توجهی کار می کرد، J58 دارای دو حالت کار بود تا آن را از حالت ثابت روی زمین به سرعت بیش از ۳ ماخ برساند. موزه هوا و فضای ایالات متحده مدعی است که این موتور برای کار در ارتفاع بسیار زیاد و محیط پرسرعت توسعه یافته، و به همین خاطر به سوخت و روغن خاصی نیاز داشت.

۴- Rolls-Royce LiftSystem

LiftSystem تنها موتور در نوع خود بوده و ۲۰,۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می کند

جنگنده F-35 در سه نوع عرضه می شود که تقریباً سه هواپیمای مختلف هستند. F-35B یک هواپیمای برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) است که برای استقرار روی کشتی های تهاجمی آبی خاکی آمریکا و ناوهای هواپیمابر کوچکتر جهان طراحی شده است (نیروی دریایی F-35C را از روی ناوها استفاده می کند). F-35B دارای سیستم موسوم به LiftSystem رولز رویس، بریتانیا است که با موتور F135 هواپیما کار می کند تا بتواند یک هواپیمای STOVL باشد.

LiftSystem تنها فناوری STOVL جهان برای جت های مافوق صوت است که امروزه تولید می شود. امروزه، نیروی دریایی سلطنتی و نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا به طور مشترک از F-35B (تنها نوع خریداری شده توسط بریتانیا) استفاده می کنند. همچنین F-35B ستون فقرات جنگنده های تفنگداران دریایی ایالات متحده را تشکیل می دهد و توسط ژاپن و ایتالیا نیز خریداری شده است.

۵- General Electric XA100

موتور GE XA100 نسبت به نسخه های قبلی برد هواپیماها را ۳۰ درصد افزایش می دهد

جنرال الکتریک در حال توسعه نسل بعدی موتورهای جت جنگنده برای جنگنده F-35 و نسل ششم جنگنده NGAD نیروی هوایی ایالات متحده است. موتور XA100 یک موتور شبیه ساز چرخه تطبیقی ​​است که انتظار می‌رود ۳۰ درصد برد بیشتر و بیش از ۲۰ درصد شتاب بیشتری را در اختیار جنگنده های جدید قرار دهد. در مقایسه با توربوفن های کم بای پس موجود، این موتور بسیار قدرتمندتر و کارآمدتر خواهد بود.

منبع: روزیاتو