سندروم روده تحریک پذیر (IBS) اختلال رایج روده بزرگ است. اگرچه این بیماری مزمن و طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود اما نشانه‌های آن در طول سال‌ها تغییر می‌یابد. بسیاری از بیماران با کنترل شرایط می‌توانند نشانه‌های بیماری را بهبود بخشند. همچنین جالب است بدانید که تعداد زنان مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر دو برابر مردان است.
همچنین به گفته متخصصان افزایش سن منجر به سخت‌تر شدن تشخیص بیماری IBS می‌شود و ممکن است به گاستروسکپی، آزمایش‌های فراصوتی، مطالعات باریم و کولونوسکوپی نیاز شود. با توجه به اختلال رایج روده بزرگ در زمینه شیوع و محل درد، غربالگری و روند درمان این سندروم گفت‌وگویی با محسن اسماعیلی، فوق تخصص گوارش داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
علائم سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
IBS بیماری نیست، در واقع یک سندروم است و مجموعه علائم دردهای مزمن شکمی همراه با تغییرات اجابت مزا ج را دارد، در این سندروم نوع درد و کیفیت درد بسیار مهم است. نوع درد معمولاً کولیکی است به صورتی که در بازه زمانی کوتاهی درد گرفته و بعد از بین می‌رود. گاهی اوقات هم درد به صورت دائمی و مداوم بوده و مواقعی کمتر و گاهی اوقات شدت درد زیاد می‌شود.
میزان فراگیری IBS در جامعه چقدر است؟
شیوع این بیماری بسیار زیاد است، شاید بتوان گفت حدود ۲۰ درصد مردم دچار این سندروم هستند و از این تعداد ۱۰ تا ۲۰ درصد به پزشک مراجعه می‌کنند و ۸۰ درصد دیگر به علت درد خفیف به پزشک مراجعه ندارند. ۲۰ درصد افراد مبتلا با توجه به شدت سندروم ممکن است سالانه یک یا چند مرتبه مراجعه به پزشک داشته باشند و با توجه به تغییر حالت‌های بیمار، روش‌های درمانی تغییر می‌کند.
IBS بیشتر کدام عضو بدن را درگیر می‌کند؟
درد روده تحریک پذیر در نقاط مختلف حفره شکمی در چرخش است، معمولاً در قسمت بالایی روده‌ها، پهلوها، دور ناف و یا در ناحیه پایین شکم احساس می‌شود، از موارد کلیدی تشخیص این دردها این است که این درد باید مزمن باشد. یعنی با درد یک روزه در بدن نمی‌توان آن را سندروم روده تحریک پذیر تشخیص داد. باید بیمار طی سه ماه حتماً یک روز در هر هفته این درد را تجربه کرده باشد. به دلیل اینکه درد سندروم روده تحریک پذیر با اجابت مزاج ارتباط دارد، درد با دفع بهتر می‌شود.
آیا دردها مزمن است و تغییر حالت افراد مبتلا را هم به دنبال دارد؟
این دردها مزمن است معمولاً بیمار طی سه ماه در هفته یک روز باید این درد را تجربه کرده باشد، این مورد جز اصلی تشخیصی است بعد از آن باید موارد دیگر مانند تغییر اجابت مزاج، اسهال یا یبوست را داشته باشد؛ سندروم روده تحریک پذیر همراه با اسهال و یبوست است. از موارد تشخیصی دیگر نفخ و گاز روده همراه با این حالت‌ها است که این موارد جز تشخیص‌های اصلی سندروم نیست اما سه مورد اول باید باشد.
غربالگری سرطان روده بزرگ تا چه اندازه در پیشگیری از این بیماری مؤثر است؟
برای افراد بالای ۵۰ سال چکاب روده بزرگ و غربالگری سرطان کلون انجام می‌شود. این امر برای ابتلاء به این بیماری مؤثر است. با توجه به اینکه ابتدا پولیپی در داخل روده زده می‌شود و تبدیل این پولیپ به سرطان پنج سال طول می‌کشد، اگر تشخیص بهنگام و در مراحل اولیه و خوش خیمی سرطان باشد پیشگیری از سرطان روده انجام می‌شود. اگر بیمار بالای ۵۰ سال همه علائم سندرم روده تحریک پذیر را داشته باشد به وسیله پزشک توصیه به انجام کولونوسکوپی (برای انجام غربالگری و کار تشخیصی) می‌شود.
آیا سابقه فامیلی در بروز سرطان روده بزرگ تأثیر گذار است؟
اگر کسی سابقه فامیلی سرطان روده بزرگ یا پولیپ کلون داشته باشد ریسک بیشتری برای ابتلاء به سرطان روده بزرگ را دارد. به طوری که به همه افراد جامعه توصیه می‌شود از ۵۰ سالگی آزمایش کولونوسکوپی را هر ۱۰ سال یکبار انجام دهند و برای افرادی که سابقه فامیلی این بیماری را دارند انجام این آزمایش و چکاب از سن ۴۰ سالگی و هر پنج سال یکبار توصیه می‌شود.
خون در مدفوع از علائم سندروم روده تحریک پذیر است؟
خون داخل مدفوع ارتباطی به سندروم روده تحریک پذیر ندارد. کاهش وزن جز علائم هشدار دهنده است و معاینه شکم ضروری است و باید به وسیله پزشک انجام شود. همچنین وجود توده در شکم، معاینه مفاصل و ضایعات پوستی نیز باید بررسی شود.
آیا سندرم روده تحریک پذیر قابل درمان است؟
با توجه به اینکه هنوز عامل خاصی در ایجاد سندروم مشخص نشده است باید عواملی که منجر به تشدید این بیماری می‌شود کنترل شود. از سویی استرس و میزان مصرف غذا در تشدید دردها مؤثر است و درمان افراد وابسته به این است که این عوامل را کاهش دهند. داشتن سبک زندگی سالم، کاهش استرس روزانه و فعالیت فیزیکی و بدنی برای بیماران مبتلا به این بیماری حائز اهمیت است تا فرد به دلیل سندروم روده تحریک پذیر دچار آسیب جدی نشود.
