بليت‌هاي نجومي

بسته جديد ارزي وتغيير سياست‌هاي ارزي دولت ارمغان‌هاي جديدي به همراه داشت. از جمله اين ارمغان‌ها افزايش قيمت بليت‌ پروازهاي خارجي بود. اين داستان از خرداد امسال آغاز و پروازها با مشكلاتي روبه‌رو شدند. تخصیص ارز مورد نیاز شرکت‌های هواپیمایی از دو ماه پیش متوقف شده و این مساله مشکلات زیادی را برای شرکت‌ها از جمله کنسل کردن برخی پروازها به دنبال داشته است. به گفته مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی پیشتر با همکاری انجمن شرکت‌های هوایی، بانک مرکزی ارز مورد نیاز این شرکت را تامین مي‌کرد اما با وجود ارائه مدارک و مستندات کافی، اکنون بیش از یک ماه است که هیچ ارزی به شرکت هواپیمایی تخصیص نیافته است. تخصیص نیافتن ارز مورد نیاز شرکت‌های هواپیمایی برای صنعت هوانوردی چالش‌های بسیار زیادی را به وجود آورده است؛ براي نمونه پرواز کیش‌ایر به استانبول چندين بار كنسل شده و امکان خرید ارز از بازار آزاد نیز وجود ندارد؛ در اين ميان مسافران زيادي سردرگم شده‌اند.
احتمال افزايش 88 درصدي قيمت بليت
همراه با اجراي بسته ارزي جديد شرکت‌های هواپیمایی از شمول دریافت ارز دولتی در ایران خارج شدند. به همين خاطر سیستم‌های فروش خود را بسته‌اند و امکان خرید کامل بلیت وجود ندارد، مگر آنکه مستقیم به دفتر آن ایرلاین مراجعه و هزینه با کارت اعتباري و ارزی پرداخت شود. امير هاتفي، عضو انجمن صنفي آژانس‌هاي مسافرتي و گردشگري در خصوص وضعيت فروش بليت در آژانس‌هاي مسافرتي به «قانون» مي‌گويد: گمان مي‌كنم اين وضعيت گذرا باشد. در روزهاي گذشته اين اتفاق رقم خورد كه دفاتر امكان فروش نداشتند اما به نظر مي‌رسد كه شنبه و يك‌شنبه اجازه فروش داشته باشند؛ به دليل اينكه سيستم هنوز با قيمت جديد ارزي به روز نشده بود. اكنون موضوع اصلي اين است كه اگر حتي قيمت جديد ارزي اعلام شود، قيمت بليت‌ها آن‌قدر گران مي‌‎شود كه درصد سفرها به يك دهم مي‌رسد. مطمئنيم كه 99 درصد ضربه سنگيني به حوزه گردشگري و پروازي ايران وارد شود. به دليل اينكه قيمت بليت در يك مسير معمولي (ايران كوالالامپور، بانكوك يا اروپا و...) به 15 ميليون تومان مي‌رسد. درصد زيادي از مردم توانايي پرداخت اين مبلغ را براي بليت هواپيما ندارند. اين موضوع در گردشگري تورها اثر مستقيمي مي‌گذارد. اوضاع در اين بخش خيلي بد بود و حالا بدتر مي‌شود. با اين حال چاره‌اي نداريم؛ چراكه موضوع تحريم مساله‌اي است كه تمام اقشار جامعه با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند و بايد مدارا كنيم تا ببينيم چه اتفاقي رقم مي‌خورد.
امكان تعطيلي 80 درصد آژانس‌هاي مسافرتي
او خاطرنشان كرد: اگر اين وضعيت ادامه پيدا كند، گمان مي‌كنم 80 درصد آژانس‌هاي مسافرتي تعطيل شوند. مطمئن باشيد اين اتفاق رقم مي‌خورد، نه در زمان دور،‌ خيلي نزديك؛ يعني شايد تنها سه ماه آينده آژانس‌ها بتوانند كاهش فروش و هزينه‌هاي سنگين را تحمل كنند. بعد از اين اتفاق مطمئن باشيد كه 80 درصد آژانس‌ها تعطيل مي‌شوند. آژانس‌هاي مسافرتي هزينه‌هاي بسياري از بيمه گرفته تا اجاره و... (حدود 40 تا50 ميليون در ماه) دارند. از خرداد پرداخت ارز 4200 به ايرلاين‌ها متوقف شد و از آن زمان تاكنون فروش هيچ بليتي با اين ارز صورت نمي‌گيرد حتي ايرلاين‌هايي مانند ايران اير،‌ ماهان، آسمان و ... نيز بليت‌هاي خارجي را با ارز مبادله‌اي مي‌فروشند و ارز مبادله‌اي حدود 8 تا 9 هزار تومان است و بليت براي مسافران بسيار گران تمام مي‌شود. مطمئن باشيد مسافران پروازهاي خارجي حدود 80 درصد از نصف كمتر مي‌شوند يعني حدود 80 درصد مسافرت‌ها حذف خواهد شد.
طوفاني كه اقتصاد كشور را درنورديده است
هاتفي در پاسخ به اين پرسش كه در شرايط فعلي دولت بايد چه اقداماتي انجام دهد تا بسياري از مردم متضرر نشوند، مي‌گويد: در حال حاضر هيچ اقدامي را نمي‌توان براي بهبود شرايط تصور كرد. مانند طوفاني است كه يك كشور را درنورديده و تمام اقشار گريبانگير آن هستند. در جلسه‌اي كه انجمن‌ها و اتحاديه‌هاي صنوف ديگر حضور داشتند، ديديم كه همه آن‌ها درگير اين مساله هستند. يعني موضوع مختص لوازم خانگي، موبايل، اتومبيل و غيره نيست. با آن وضعيت تحريم‌ها گويي طوفاني به اقتصاد ايران آمده كه همه بايد تحمل كنند تا ببينيم چه اتفاقي مي‌افتد. بايد از اين اتفاق عبور كرد واز اين دوران به‌عنوان دوران گذر ياد كنيم.
نبودحمايت و سوءاستفاده ايرلاين‌هاي خارجي
افزايش قيمت بليت منجر به توقف سيستم فروش ايرلاين‌هاي خارجي شد. در اين ميان روز گذشته، حرمت‌ا... رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، این اقدام شرکت‌های هواپیمایی خارجی را تخلف محض دانست و گفت: ایرلاین خارجی حق ندارد سیستم فروش بلیت خود را مسدود کند، فروش مستقیم داشته باشد و از مشتری ارز دریافت کند، اگر قرار بر این بود، پس چرا به آژانس‌های ایرانی نمایندگی فروش داده و بلیت‌های خود را روی سیستم قرار داده است، این کار مصداق آن است که آژانسی مسیر هوایی را چارتر کند اما به وعده‌هایش عمل نکند. در واقع ایرلاین‌های خارجی از نبود حمایت در این صنعت سوء استفاده می‌کنند. رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران پیشتر اعلام کرده بود سفرهاي خارجی با اجرای بسته‌های جدید ارزی، ارزان‌تر خواهد شد اما با این رویه شرکت‌های هواپیمایی به نظر باید انتظار شرایط دیگری را داشت. سفر خارجی باید ارزان شود؛ چراکه ما درگذشته خدمات را با دلار یازده دوازده هزار تومان می‌خریدیم، اما حالا با ارز ۸۸۰۰ تومان، اگرچه وضعیت این چند روز نشان می‌دهد هنوز به تصمیم درست نرسیده‌ایم، چون دلار دوباره در بازار آزاد درحال افزایش است و بیشتر صرافی‌ها نمی‌دانند چه قیمتی باید بدهند و می‌گویند ارز ندارند، مسافران هم همین طور سرگردان مانده‌اند از کجا باید ارز تهیه کنند.
بهانه‌اي براي گراني بليت
شرکت‌های هواپیمایی تا روز چهارشنبه ۱۷ مرداد، بلیت‌ها را با ارز ۴۴۰۰ تومان می‌فروختند، اما زماني كه از دریافت ارز دولتی محروم شدند، نرخ ۸۸۰۰ تومان را برای بلیت‌ها تعیین کردند که قیمت‌ها را تا بیش از دو برابر افزایش داد. البته در برخی مسیرها و پروازها نرخ‌ها سه برابر شده که ناشی از مسدود کردن صندلی‌هایی با کلاس قیمتی پایین در پرواز است.
به گفته مسئولان ایرلاین‌های ایرانی مشکل حادی ندارند، هرچند متاثر از افزایش نرخ ارز، مسیرهای داخلی نیز با افزایش قیمت از ۲۰ تا ۴۰ درصد روبه‌رو شده‌اند که بهانه‌ آن‌ها تهیه قطعات هواپیماها با ارز آزاد است. اين اواخر نرخ سفر هوایی در تمام مسیرهای هوایی افزایش داشته ودر مسیرهای نزدیک همچون جمهوری آذربایجان، ترکیه، گرجستان و دبی از مرز دو ميلیون تومان گذشته‌ است. همچنین قیمت بلیت در مسیرهای دورتر آسیایی و اروپایی به سه برابر رسیده است.
ساخت بخشي از قطعات و تجهيزات غيرممكن است
سالانه بیش از 30 میلیون نفر از ايراني‌ها با ناوگان هوایی در مسیرهای مختلف جابه‌جا می‌شوند، اما با ايجاد شرايط فعلي تحريم‌ها به گفته كارشناسان ضروری است بخشی از نیازهای صنعت از شرکت‌های داخلی تامین شود. اين در حالي است كه باید از سال‌های گذشته بخشی از نیازهای صنعت هوانوردی با همکاری شركت‌هاي خارجي و ایرانی در داخل کشور تولید می‌شد. به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی هیچ قطعه‌ای در هواپیما قابل استفاده نیست، مگر اینکه استانداردهای آن توسط سازمان هواپیمایی کشوری تایید شده باشد. اکنون تعدادی از شرکت‌های داخلی با شرکت‌های خارجی در تولید برخی قطعات همکاری دارند، اما امکان تولید کامل بخشی از قطعات و تجهیزات در ایران وجود ندارد زیرا لوازم مورد نیاز تولید در داخل کشور نیست. برخی از لوازم و قطعات هواپیما مصرفی است و سازمان هواپیمایی کشوری در این زمینه دخالتی ندارد، اما برخی از قطعات باید با رعایت همه استانداردهای بین‌المللی و الزامات تولید شوند. برخی از تجهیزات مورد نیاز هواپیما یا صنعت فرودگاهی باید الزامات بین‌المللی (پارت 21 و 145) را رعایت کنند که در این صورت پیش از تولید باید مجوزهای لازم را از سازمان هواپیمایی کشوری اخذ کنند.
نرخ بليت هواپيما بر اساس نرخ بانك مركزي
اين اواخر سازمان هواپيمايي كشوري بخشنامه‌اي را در خصوص افزايش نرخ بليت هواپيما در راستاي نوسانات نرخ ارز و عدم تخصيص نرخ دولتي به شركت‌هاي هواپيمايي منتشر كرده است. رضا جعفرزاده سخنگوي سازمان‌ هواپيمايي كشوري درباره اين بخشنامه به «قانون» گفت: بخشنامه‌ جديدي را به بانك مركزي و شركت‌هاي هواپيمايي ارسال كرديم. ممكن است بخشي از اين بخشنامه روشن نباشدكه در خصوص آن توضيح مي‌دهم. بخشي از قيمت بليت هواپيما وابسته به قيمت ارز است، بنابراين براي اينكه هر كدام از هواپيمايي‌ها بليت خود را بر اساس هر قيمتي در بازار آزاد نفروشند، در بخشنامه جديد ملاك تعيين نرخ بليت (آن بخشي كه مربوط به نرخ ارز مي‌شود) سايت بانك مركزي (سنا) است و بر اساس آن محاسبه مي‌شود. براي توضيح بيشتر گفتني است كه مولفه‌هاي تعيين نرخ بليت هواپيما تنها وابسته به نرخ ارز نيست و آن بخشي كه وابسته به ارز است و همه ادعا مي‌كنند كه تغييرات بليت هواپيما براساس آن صورت گرفته، بايد بر اساس نرخي كه بر روي سامانه سنا بانك مركزي قرار گرفته شده، محاسبه شود. شركت‌هاي هواپيمايي كه بليت خود را بيش از اين نرخ محاسبه كنند، متخلف هستند.