«سبدگردانی» فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری بر اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی از سهام را برای آن فرد تشکیل می‌دهد و به صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند. قدمت سبدگردانی به دهه ۴۰ میلادی در ایالات متحده آمریکا برمی گردد.
در حال حاضر، فقط سهم اندکی از سرمایه‌گذاری‌ها در جهان به شکل مستقیم (خودمدیریتی) انجام می‌شود، به علت آنکه عمده سرمایه گذاران به سمت روش غیر مستقیم (مدیریت کارگزاری ها) سوق پیدا کرده اند.
در ایران نیز با تصویب شورای عالی بورس در سال ۱۳۸۳ خدمات مشاوره و سبدگردانی سهام در بازار بورس و اوراق بهادار در دستور کار شرکت‌های کارگزاری قرار گرفت.
غیر قانونی بودن اخذ هرگونه مبلغ توسط سبدگردانان
یک فرد مال باخته در گفت وگو با خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص کلاهبرداری با نام شرکت‌های سبدگردان بورس، گفت: چند سال قبل ما مبلغی برای خرید سهام به یکی از شرکت‌های سبد گردان تحویل دادیم که متولی این موسسه از نا آگاهی ما در خصوص قوانین شرکت‌های سبد گردان سوء استفاده کرد به طوری که تمام مبلغ را از ما جهت سرمایه گذاری گرفت.وی ادامه داد: در حالی که باتوجه به قوانین سازمان بورس این عمل نباید تحت هیچ عنوانی صورت می‌گرفت. بعد از گذشت حداقل دوسال از این ماجرا مدیر موسسه به اصطلاح کلاه سیصد نفر از سرمایه گذاران را برداشت. اما طی پیگیری‌ها و شکایت‌های صورت گرفته توسط سرمایه گذاران این فرد هم اکنون در زندان به سرمی برد.
شرکت های سبد گردان یک پله عقب تر از شاخص کل بورس
مهدی دلبری کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با خبرنگار بورس گروه اقتصاد باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص اوضاع این روز‌های شرکت‌های سبد گردان باتوجه به روی آوردن بعضی از سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری در این شرکت‌ها، اظهار کرد: هم اکنون سبد گردانان در دو حوزه به صورت تخصصی عمل می‌کنند، نخست در حوزه مدیریت صندوق‌ها و عامل دوم که می توان به آن اشاره کرد مدیریت سبد‌های اختصاصی است.این کارشناس بازار سرمایه در خصوص تفاوت سبد‌های اختصاصی و صندوق‌ها افزود: در سبد‌های اختصاصی فرد می‌تواند محدودیت‌هایی را اعمال کند که این امر در صندوق‌ها اتفاق نمی‌افتد به علت آنکه در صندوق‌ها منابع عمومی مردم جمع آوری و سپس فروخته می شود.
او در خصوص اینکه هر ساله در سایت سازمان بورس عملکرد شرکت‌های سبدگردان قرار داده می‌شود, بیان کرد: همزمان با رشد بازار بورس, صندوق‌های سرمایه گذار نیز از رشد نسبی خوبی برخوردار بوده اند. اما بازهم عدد قابل توجه ای نیست, به طوری که هم اکنون صندوق‌هایی که در بخش سرمایه هستند حدود سی هزار میلیارد تومان رشد کرده اند که به نسبت بازار شاهد رشد چشمگیری نبود.
شگرد کلاه برداران در شرکت‌های سبد گردان برای جذب سرمایه گذاران
دلبری در خصوص حضور شرکت‌های غیررسمی که خود را بجای سبدگردانان معتبر جا می‌زنند گفت: هم اکنون با توجه به بحث داغ بازار بورس بین سرمایه گذاران عده‌ای هستند که از این فرصت به هر صورت سوء استفاده کرده و روز به روز تعداد آن‌ها درحال افزایش است.قوه قضائیه و سایر مراکز مربوط باید به این موضوع رسیدگی کنند.این کارشناس اقتصادی افزود: این اشخاص کلاهبردار بیشتر سعی می‌کنند افراد را از طریق شبکه‌های مجازی به شیوه‌های مختلف جذب خود کنند, در حالی که افراد سرمایه گذار اگر می‌خواهند در شرکت‌های سبد گردان سرمایه گذاری کنند باید در جهت کسب اطلاع از رسمی بودن یا غیر رسمی بودن شرکت‌ها به سایت رسمی سازمان بورس مراجعه کنند.
او در خصوص نحوه‌ی نظارت سازمان بورس بر شرکت‌های سبدگردان تاکید کرد: ارگان هایی که بر این شرکت‌ها نظارت می‌کنند متعدد هستند. یکی از این ارگان‌ها سازمان بورس است که عملکرد سالیانه آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد در کنار سازمان بورس یک سری افرادی تحت عنوان حسابرس قانونی هستند که عملیات مالی این شرکت ها را با دقت ارزیابی می‌کنند.
دلبری در پایان تاکید کرد: نکته‌ای که باید در ادامه به آن اشاره کرد این است که نهاد‌هایی تحت عنوان امین هستند که نقش امانت داری این شرکت‌های سبد گردان را بررسی می‌کنند.
در پایان باید این مسئله را یادآور شد که حضور در شرکت های سبد گردان علاوه بر سرمایه بالای یک میلیارد تومان نیازمند تقویت آگاهی برای جلوگیری از هرگونه زیان های مالی است به علت آنکه اگر سرمایه ای در این راه بر اثر کلاهبرداری از بین برود سازمان بورس در این خصوص پاسخ گو نیست.
