«بز جمناپاری» یا «جاموناپاری» و یا «جومناپاری»، یک نژاد هندی بز اهلی است که منشا آن در اوتار پرادش است. این بز به اندونزی صادر شده و در آنجا به نام «اتاوا» Etawah شناخته می‌شود.
این بز هم برای شیر و هم برای گوشت پرورش داده می‌شود و نام آن از رودخانه جامونا که رودی مقدس در شمال هندوستان است، گرفته شده است. جمناپاری در ناحیه اتاواه اوتار پرادش سرچشمه گرفته و به ویژه با روستای چاکارنگار هند مرتبط است. این بز یکی از اجداد بز نوبیان آمریکایی است.
بز جمناپاری هندی (جاموناپاری) یکی از اجداد نوبیان آمریکایی است. نوبیان آمریکایی از تلاقی جمناپاری هندی و زریبی مصری با بز‌های بومی انگلیسی به وجود آمد. جمناپاریی هند و زریبی مصری زمانی با قایق‌های تجاری به انگلستان رسیدند و باعث تولید نژاد انگلو نوبی شد.
بز جمناپاری بلندترین نژاد هند است و به دلیل ظاهر باشکوهش معمولاً در منطقه منشأ خود به عنوان «پاری» شناخته می‌شود و به دلیل ظاهر باشکوهش «دستگاه خانگی» شناخته می‌شود. منطقه اصلی و زیستگاه طبیعی آن منطقه چاکارناگار در ناحیه اتاواه در ایالت اوتار پرادش، در امتداد دلتای رودخانه‌های جامونا و چامبال، و ناحیه بیند در ایالت مادهیا پرادش در امتداد رودخانه کواری، در شرق دهلی نو است.
زیستگاه این بز چندان از بنای «تاج محل» معروف در آگرا دور نیست. جمناپاری به خوبی با دره‌های منحصر به فرد این منطقه با پوشش گیاهی بوته‌ای متراکم و درختچه‌ای سازگار است. به نظر می‌رسد این حیوان به طور خاص در این محیط تکامل یافته است، زیرا این نژاد به طور طبیعی در مناطق مجاور خارج از آن‌ها یافت نمی‌شود.
مشخصات ظاهری بز جمناپاری
تنوع زیادی در رنگ این بز وجود دارد، اما جمناپاری معمولی سفید با تکه‌هایی برنزه بر روی گردن و سر است. سر آن‌ها تمایل به داشتن بینی بسیار محدب دارد که به آن‌ها ظاهری طوطی مانند می‌دهد. آن‌ها گوش‌های آویزان صاف و بلندی دارند که حدود ۲۵ سانتی متر طول دارند. هر دو جنس شاخ دارند. پستان دارای پستانک‌های گرد و مخروطی است و به خوبی رشد و توسعه یافته است. آن‌ها همچنین پا‌های غیرعادی بلندی دارند.
بز‌های جمناپاری جثه بزرگ، قد بلند و ساق‌های بلند با بینی رومی هستند. از طرف دیگر این بز‌ها مو‌های بلند و ضخیمی را در قسمت عقبی خود حمل می‌کنند و دارای پوششی براق هستند. وزن نر جمناپاری می‌تواند به ۶۵ تا ۸۵ کیلوگرم برسد، در حالی که ماده‌ها بسته به آب و هوا و شرایط محیطی می‌توانند به حدود ۴۵ تا ۶۰ کیلوگرم برسند.
بزغاله جمناپاری در زمان تولد حدود ۳ کیلوگرم وزن دارد. میانگین نرخ رشد بزغاله‌های نر و ماده حدود ۶۰ و ۵۰ گرم در روز است. این بز می‌تواند از بدو تولد تا ۱۲ ماهگی حدود ۲۱ کیلوگرم وزن اضافه کند. میانگین عملکرد شیردهی در روز کمی کمتر از ۳ کیلوگرم است. دوره شیردهی این بز ۲۵۰ روزه است و در این مدت بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم شیر می‌دهد. شیر این بز حدود ۵ درصد چربی دارد. شیر این بز خوشمزه است و نسبت به شیر گاو هضم راحتتری دارد. گوشت بز جمناپاری گفته می‌شود که کلسترول پایینی دارد.
در طول زمستان بیش از ۹۰ درصد از وقت خود را صرف چرا می‌کنند، اگرچه این میزان در تابستان گرم هند به حدود ۵۵ درصد می‌رسد. این نژاد به جای چرای معمولی زمین، روی بوته ها، برگ درختان و بالای علف‌ها جستجو می‌کند. در یک مطالعه میانگین ضربان قلب آن‌ها ۱۲۷ یا کمی بیشتر و کمتر بود.
نرخ حاملگی در این بز بالا است، نزدیک به ۹۰ درصد سه قلو و چهار قلو شایع است. میانگین سن اولین باردار شدن ۱۸ ماهگی است. همچنین این بز فصل جفت‌گیری مشخصی ندارد و در تمام طول سال می‌تواند جفت‌گیری کند. سن بلوغ جنسی در بز‌های نر جمناپاری بین ۹ تا ۱۲ ماهگی است. همچنین نسبت جنسی بزغاله نر و ماده به ترتیب ۵۳ به ۴۷ درصد است.
جمناپاری حیوانی بسیار مقاوم است و به همین دلیل بروز بیماری این نژاد بسیار بسیار پایین است. به همین دلیل هزینه نگهداری این بز به نسبت درآمدزایی آن‌ها کم است. از طرف دیگر این بز زیباست و برای اهداف نمایشی و زینتی پرورش داده می‌شود. این بز بهترین بز شیری در هندوستان در نظر گرفته می‌شود.
منبع: راز بقا
منبع: faradeed-198297
