«بز دره دین پناه» یک نژاد بز اهلی است. این نژاد بز عمدتاً برای تولید شیر پرورش می‌یابد و از ناحیه مولتان و مظفرگر در استان پنجاب پاکستان نشأت گرفته است. بز دره دین پناه یک نژاد رایج در پاکستان است، به ویژه در محل بومی آن یعنی دره دین‌پناه در استان پنجاب.
جمعیت ثبت شده این نژاد بز در سال ۲۰۰۶ حدود ۱۴۲۴۰۳ رأس گزارش شده است. این نژاد به نام بز DDP نیز شناخته می‌شود. تاریخچه این بز به جز برخی افسانه‌ها در مورد چگونگی کشف آن‌ها در شهر «دایرا دین پناه» به خوبی مستند نشده است و اطلاعات دقیقی وجود ندارد. این شهر به داشتن قبر مقدس «حضرت صیاد عبدالوهاب شاه بخاری» معروف به دین پناه معروف است. قدمت قبر و آرامگاه «دین‌پناه» بیش از ۸۰۰ سال است.
این نژاد اهلی در نواحی استان پنجاب پاکستان یافت می‌شود و نسل‌ها به عنوان بز شیری مورد استفاده قرار گرفته است. ارزش بز به مرور بیشتر شد و اکنون برای تجارت الیاف نیز از آن استفاده می‌شود. این بز با توجه به جثه و حجم شیردهی و گوشت یک کالای باارزش برای بسیاری از مردم فقیر منطقه است.
ویژگی‌های بز دین‌پناه
بز دین‌پناه حیوانی با جثه متوسط است. عمدتاً سیاه رنگ هستند. آن‌ها مو‌های بلند، گوش‌های آویزان بلند و پیچ خورده دارند. شاخ‌های آن‌ها نیز مارپیچی است و تقریبا برای هر دو جنس دو تا سه پیچ کامل دارد. پستان‌ها و سرپستانک‌ها به خوبی توسعه یافته اند.
میانگین قد قوچ‌ها ها حدود ۸۱ سانتی متر و برای میش‌ها ۷۰ سانتی متر است. قوچ‌ها به طور متوسط وزن حدود ۶۱.۷ کیلوگرم و میش‌ها حدود ۴۰.۹ کیلوگرم به طور متوسط وزن دارند؛ بنابراین این بز یک بز متوسط تا بزرگ جثه محسوب می‌شود. البته ناگفته نماند در بعضی از موارد بز دین پناه حتی به وزن ۲۰۰ کیلوگرم و یا گا‌ها تا ۴۵۰ کیلوگرم نیز می‌رسد که البته این موارد نادر است.
رنگ این بز معمولا سیاه است، اما دارای یک پوشش قهره‌ای مایل به قرمز ابریشمی است. هر دو جنس این نژاد دارای رنگ یکسانی هستند و گا‌ها حتی خال‌های آن‌ها نیز یکسان است.
سن بلوغ این نژاد برای ماده‌ها ۵ تا ۱۵ ماه است و برای نر‌ها ۳ تا ۱۵ ماه، اما سن بلوغ جنسی ماده‌ها ۴ تا ۱۰ ماهگی و سن بلوغ جنسی نر دین‌پناه نیز بین ۴ تا ۱۰ ماهگی است. سن جفت‌گیری برای ماده‌ها ۱۸ ماهگی است و برای نر‌ها ۱ سالگی.
یک نر دین‌پناه در هر فصل جفت‌گیری می‌تواند با ۲۰ تا ۳۰ ماده جفت‌گیری کند. یکی از نقاط ضعف بز دین پناه این است که آن‌ها تولیدمثل‌کنندگان خوبی نیستند و هر سال فقط یک بار جفت‌گیری می‌کنند. دوره جفت‌گیری این بز بین ۱۸ تا ۲۴ روز و ۱۲ تا ۳۶ ساعت طول می‌کشد. دوره بارداری این نژاد شگفت‌انگیز ۱۵۰ روز است و در هر جفت‌گیری ماده‌ها بین ۱ تا ۳ بزغاله به دنیا می‌آورند.
این نژاد از بز‌های شیری است و عمدتاً برای تولید شیر پرورش داده می‌شود. دوره شیردهی بز دین پناه ۲۵۸ روز است و هر روز ۲.۵ لیتر شیر تولید می‌کند. شیر آن‌ها بسیار غنی و سرشار از مواد مغذی و چربی است که به اندازه شیر گاو مفید است. شیر نیز به راحتی قابل هضم است و اکثر افرادی که نمی‌توانند شیر گاو بنوشند معمولاً می‌توانند شیر بز بنوشند.
اما این نژاد برای تولید الیاف نیز خوب است. نوع الیافی که این بز تولید می‌کند یکی از بهترین الیاف جهان است که تحت عنوان «کشمیر» شناخته می‌شود. این الیاف در سن یک سالگی چیده می‌شود و هر سال بین ۱۲۰۰ گرم تا ۲ کیلوگرم تولید می‌کند که برای یک بز شیری – گوشتی نسبتا آمار بسیار خوبی است. از آنجایی که این نژاد از نظر اندازه بزرگ است، بنابراین برای تولید گوشت نیز یک نژاد بسیار خوب محسوب می‌شود.
سر این حیوان نسبت به بدنش بسیار کوچک است و پاهایش نیز مانند بدنش کرکی است. پستان‌های آن‌ها مخروطی شکل است که همین امر باعث می‌شود روند شیردهی آسان شود. نژاد دین پناه قرن‌هاست که شیر، گوشت و الیاف را تولید می‌کند و مردم پاکستان به ویژه در ایالت پنجاب مدت‌های مدیدی است که با آن زندگی می‌کنند.
بنابراین این بز یک بز چندمنظوره است که هم شیر می‌دهد، هم به دلیل وزن بالایش گوشت خوبی تولید می‌کند و هم الیاف خوبی برای صنعت نساجی فراهم می‌کند و از طرف دیگر برای تلاقی نژادی و اصلاح سایر نژاد‌ها نیز به کار گرفته می‌شود. قد این بز بسیار بزرگ است و از طرف دیگر به دلیل داشتن شاخ‌های بزرگ و گا‌ها مرگبار اصلا مناسب کودکان با سن پایین نیستند.
ویژگی‌های رفتاری بز دین‌پناه
«بز‌های دره دین پناه» حیواناتی قوی و سرسخت هستند. آن‌ها به خوبی با مناطق بومی خود سازگار هستند. اما از طرف دیگر بسیار آرام و مهربان نیز هستند و به راحتی با انسان‌ها مطابقت پیدا می‌کنند.
منبع: راز بقا
منبع: faradeed-197761
