کدام قاره بیشترین تنوع گونه‌های جانوری را دارد؟

دانشمندان تاکنون بیش از یک میلیون گونه‌ی جانوری را شناسایی و نام‌گذاری کرده‌اند و میلیون‌ها گونه‌ی دیگر هنوز در هفت قاره‌ی زمین کشف نشده‌اند. اما کدام قاره بیشترین گونه‌های جانوری را دارد؟

دانشمندان صدها سال است که در‌حال فهرست‌نویسی و مکان‌یابی گونه‌ها در سراسر جهان هستند. ویتور پیاسنتینی، پرنده‌شناس در دانشگاه فدرال ماتو گروسو در برزیل، می‌گوید قبل از عصر دیجیتال، بیشتر اطلاعات ما در مورد توزیع گونه‌ها از کلکسیون موزه‌ها می‌آمد. امروزه عموم مردم نیز در این تلاش سهیم هستند.

پیاسنتینی به لایوساینس گفت: «در ۲۰ سال گذشته، انقلابی در دانشوریِ شهروندی رخ داده است و دانشمندان از داده‌های آن‌‌ها برای کامل‌کردن اطلاعات استفاده می‌کنند.» دانشوری شهروندی تحقیقی است که بخشی یا تمام آن توسط دانشمندان غیرحرفه‌ای و با جمع‌آوری داده‌های محیطی انجام می‌شود.

گیاهان نیز در فراوانی جانوران در مناطق استوایی، نقش دارند. بارناباس دارو، بوم‌شناس کاربردی در دانشگاه استنفورد، به لایوساینس گفت: «گیاهان پایه و اساس گونه‌ها هستند. اگر مکانی دارای تنوع گیاهی بالایی باشد، فراوان‌شدن موجودات دیگری که به آن گیاهان وابسته هستند راحت‌تر می‌شود.»

اگرچه گیاهان می‌توانند در انواع شرایط مختلف زندگی کنند، بیشتر آن‌ها در مکان‌های گرم و مرطوب سریع‌تر رشد می‌کنند. رطوبت و گرما با همکاری یکدیگر نم ضروری را فراهم می‌کنند؛ به این شکل که هوای گرم مولکول‌های آب را برای ایجاد رطوبت به دام می‌اندازد. گرما نیز برای بسیاری از میکروارگانیسم‌ها، به ویژه تجزیه‌کننده‌ها نیاز است. تجزیه‌کننده‌ها، مواد مرده‌ای را تجزیه می‌کنند که گیاهان به عنوان مواد مغذی از آن‌ها استفاده می‌کنند.

علاوه بر همه‌ی این‌ها، برای حشرات که بسیاری از گیاهان گلدار را گرده‌افشانی می‌کنند، آب‌و‌هوای گرم مناسب‌تر است؛ زیرا حشرات نمی‌توانند دمای بدن خود را تنظیم کنند. آب‌و‌هوای گرم‌تر برای آن‌ها مناسب است زیرا می‌توانند فعال‌تر و کارآمدتر باشند. دارو گفت وجود حشرات بیشتر در مناطق استوایی به معنای گرده‌افشانی بیشتر برای گیاهان و غذای بیشتر برای شکارچیان گرسنه است.

بااین‌حال، پیاسنتینی خاطرنشان کرد که عوامل دیگری نیز در تنوع زیاد جانوری نقش دارند. یک قاره برای جا‌دادن گونه‌ها‌ی زیاد، نه تنها باید دارای شرایط گرمسیری باشد، بلکه باید زیستگاه‌های مختلفی را نیز ارائه دهد. به‌گفته‌ی پیاسنتینی، مکان‌هایی با تنوع زیستی بالا دارای محل‌هایی زیادی با پتانسیل بالا برای جادادن حیوانات هستند. به عنوان مثال، درختان بلند یا کوه‌های بلند عواملی مثل تغییرات عمودی در دما، قرار‌گرفتن در معرض خورشید و زمین ایجاد می‌کنند که به موجودات بیشتری اجازه می‌دهد بدون رقابت برای منابع یا زیستگاه مشابه، همزیستی کنند.

درختان و کوه‌های بلند نقش مهمی در ایجاد زیستگاه‌های متنوع ایفا می‌کنند که به موجودات اجازه می‌دهد بدون رقابت شدید همزیستی کنند. دمای سردتر در ارتفاعات بالاتر یا عمیق‌تر در جنگل‌ها، ریزاقلیم‌های متمایز ایجاد می‌کند.

در‌دسترس‌بودن نور خورشید با ارتفاع و تراکم تاج پوشش درخت‌ها در جنگل متفاوت است. این امر بر رشد گیاهان و در نتیجه بر حیوانات وابسته به آن گیاهان تأثیر می‌گذارد. کوه‌ها و جنگل‌ها ترکیبی از زیستگاه‌ها مانند دره‌ها، برآمدگی‌ها و شیب‌ها، صخره‌های سنگی ارائه می‌دهند.

براساس عوامل یادشده و تخمین‌ها با استفاده از داده‌های موزه‌ها و دانشوری شهروندی، اکثر دانشمندان موافق هستند که آمریکای جنوبی بیشترین تعداد گونه‌های جانوری را دارد. از جنگل‌های بارانی آمازون، که دارای چهار لایه درختی برای زندگی حیوانات است، تا کوه‌های آند با ده‌ها ریزاقلیم مختلف، آمریکای جنوبی ترکیب برنده‌ای از گرما و جغرافیا را دارد. پیاسنتینی گفت: «همه چیز در آنجا ترکیب شده است و به همین دلیل است که تنوع زیستی [بالایی] دارد.»

جنگل‌های بارانی آمازون دارای چهار لایه درختی متمایز است؛ لایه نوظهور با درختان بلند، لایه‌ی سایبان با شاخ و برگ انبوه که بیشتر حیوانات در آن زندگی می‌کنند، لایه زیرین با درختان و درختچه‌های کوچک‌تر و کف جنگل که محل زندگی موجودات زمینی است.

با وجود چالش‌ها، اقدامات زیادی می‌توان برای کمتر‌شدن آسیب انجام داد. اقدامات حفاظتی مانند حفاظت از مناطق طبیعی، ایجاد گذرگاه حیات‌وحش و اجرای مقررات، اقدامات آموزشی و آگاهی‌رسانی مانند افزایش دانش در مورد اهمیت تنوع زیستی و ایجاد تعادل بین نیازهای انسانی و حفظ محیط‌زیست، ضروری است.

همان‌طور که پیاسنتینی می‌گوید، هر تلاشی مهم است. با کاهش تأثیر خود، می‌توانیم از حیات‌وحش شگفت‌انگیز آمریکای جنوبی محافظت کنیم.

منبع: خبرآنلاین