اینترنت در ایران؛ وخیم‌تر از چین، اما بهتر از سودان!

اعضای انجمن تجارت الکترونیکی ایران با ارایه سومین گزارش از کیفیت اینترنت، خواسته‌های خود را بیان کردند.

به گزارش خبرآنلاین، پویا پیرحسینلو هنگام ارایه گزارش، یکی از خواسته‌های اصلی را شفافیت تصمیم‌گیران این حوزه عنوان کرد و درخواست کرد تا هر ۶ رای نمایندگان دولت در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه و ۲ رای نماینده مجلس در این کارگروه به صورت شفاف اعلام شود تا مشخص شود کسانی که با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند چه نظری دارند.

قطعی یک هفته‌ای IPV ۶ در اردیبهشت ماه

نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک، نیز اعلام کرد وضعیت کیفیت اینترنت در ایران نسبت به ۶ ماه گذشته هیچ تغییری نکرده است. نیما قاضی اعلام کرد که داده‌های این گزارش پیش از انتشار برخلاف دوره‌های گذشته در اختیار وزارت ارتباطات گذاشته شده است و در مواردی که نظر آن‌ها با نظر انجمن مخالف بوده ما نظر آن‌ها را نیز در گزارش آورده‌ایم.

او اعلام کرد که در ۶ ماه گذشته هیچ قطعی اینترنت نداشتیم، اما در اردیبهشت ماه، قطعی یک هفته‌ای IPV ۶ اتفاق افتاد که پیگیری‌ها در این زمینه نتیجه نداد.

شبکه اجتماعی که تنها با ۴ رای فیلتر شد

حمید رضا احمدی، نایب رئیس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیکی نیز با اعلام اینکه هیچ شبکه اجتماعی خارجی در ایران نیست که فیلتر نشده باشد، گفت: شبکه اجتماعی توئیچ فقط با ۴ رای فیلتر شده است. طبق گفته او اگر قرار باشد شبکه اجتماعی فیلتر شود با اکثریت نسبی رای به فیلتر داده می‌شود، اما اگر قرار باشد از فیلتر خارج شود باید تمامی اعضا در جلسه کمیته تعیین مصادیق مجرمانه حضور پیدا کنند و رفع فیلتر با اکثریت مطلق آرا صورت گیرد.

سومین گزارش کیفیت اینترنت در ایران در حاشیه بیست‌وهفتمین نمایشگاه الکامپ منتشر شد. در این گزارش نوشته شده است وضعیت کیفیت اینترنت آزاد در ایـران نسبت به گزارش قبلی تفاوت قابل‌توجهی نداشته است و هم‌چنان باید اینترنت کشور را با سه گزاره پراختلال، محدود و کند توصیف کرد.

تاثیر مخرب سیاست‌های حاکمیتی بر عملکرد پروتکل HTTP ۳

همان‌طور که در گزارش اول کیفیت اینترنت مطرح شد، پروتکل HTTP ۳ یک پروتکل مدرن و کاربردی برای افزایش سرعت و بهبود تجربه کاربری کاربران است. با پیگیری‌های انجمن تجارت الکترونیک خوش‌بختانه این پروتکل از انسداد خارج شد و طبق گزارش radar.cloudflare.com حدود ۳۰ درصد ترافیک کاربران ایرانی به این پروتکل منتقل شد. اما متاسفانه بررسی‌های ما نشان می‌دهد احتمالا به‌دلیل سیاست‌های حاکمیتی این پروتکل برخلاف ذات خود عمل کرده است و در ایران بسیار کندتر از نسخه‌های قدیمی خود عمل می‌کند.

۱۳۷ دامنه در ایران دارای محدودیت‌اند

برای سنجش دقیق‌تر وضعیت فیلترینگ از دی ۱۴۰۲ تا ابتدای خرداد ۱۴۰۳، ۳۰۰ دامنه اینترنتی (انتخاب‌شده براساس SimilarWeb) را از پایگاه داده ooni.com بررسی کردیم. طبق این بررسی مشخص شد که اینترنت ایران در دی ۱۴۰۲، به‌طور میانگین ۱۳۷ دامنه دارای محدودیت (بالای ۵۰ درصد اختلال) داشته است. از این نظر تغییر معناداری نسبت به مدت مشابه سال گذشته در اینترنت کشور رخ نداده است.

هم‌چنین در بررسی ۵۰۰۰ وب‌سایت پربازدید کاربران ایرانی در CrUX مشخص شد که حداقل ۷۳۰ وب‌سایت به‌طور مستقیم فیلتر شده و دامنه اصلی آن‌ها به آی‌پی‌های فیلترینگ Resolve می‌شود. بسیاری از وب‌سایت‌ها که از از طریق فیلتر شدن آی‌پی، زیردامنه‌ها، CDN‌ها و… مسدود شده‌اند را نیز باید به این فهرست اضافه کرد.

IPv ۶ چرا طراحی شد و چرا یک هفته در ایران قطع بود؟

نسخه ششم پروتکل اینترنت یا همان IPv ۶، به‌منظور حل مشکلات و محدودیت‌های IPv ۴ طراحی شد. مزایای اصلی آن مانند فضای آدرس‌دهی وسیع‌تر، کارایی بهتر در مسیریابی، پشتیبانی بهتر از پروتکل‌های امنیتی و پیکربندی خودکار را می‌توان دلایلی برشمرد که شرکت‌های سرویس‌دهنده اینترنت مهاجرت به این نسخه را آغاز کرده‌اند. به همین دلیل در سال‌های اخیر، فرآیند آماده‌سازی زیرساخت‌ها، آموزش کارکنان و مشتریان به‌عنوان اقدامات کلیدی در این مسیر شروع شده است. در سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مصوب شورای عالی فضای مجازی، بر استفاده از IPv ۶ تاکید شده و سازمان فناوری اطلاعات به‌شکل مستمر پیگیر توسعه و مهاجرت به IPv ۶ بوده است.

محدودیت کامل شبکه‌های اجتماعی

در این گزارش نوشته شده است شبکه‌های اجتماعی همچنان با محدودیت کامل مواجه هستند. شبکه‌های اجتماعی توییتر، اینستاگرام، تلگرام، واتس‌اپ، فیس‌بوک، یوتیوب، توییچ و پینترست در ایران فیلتر است و از این نظر ایران همراه چین و ترکمنستان در صدر کشور‌های با محدودیت حداکثری در شبکه‌های اجتماعی قرار دارد.

افزایش خودفیلتری داخلی (IRAN Access)

در جلسه‌ای با دبیر شورای عالی فضای مجازی، مقرر شد که فهرستی از سایت‌های پیشنهادی برای رفع این محدودیت‌ها ارایه دهیم. این فهرست که در پیوست سوم این گزارش آمده است به شورای عالی فضای مجازی ارسال و تا زمان انتشار این گزارش، ۷ دامنه از فهرست این محدودیت خارج شده‌اند، اما متاسفانه پس از رخداد‌های منطقه‌ای و تهدیدات سایبری ماه‌های گذشته بیش از ۳۰ وب‌سایت به این فهرست اضافه شدند.