ماجرای جنجالی گم شدن اشیای تاریخی و آلبوم عکس‌های قاجاری کاخ گلستان چیست؟

به گزارش شبکه شرق، پس از انتشار یک‌باره بخشی از آلبوم‌ عکس‌های کاخ گلستان در فضای مجازی، این مجموعه تاریخی در واکنش به این اقدام، با تاکید بر اینکه «شیء یا آلبومی از کاخ گلستان مفقود نشده است»، توضیح داد که «بخشی کوچکی از آلبوم عکس‌های تاریخی این کاخ منتشر شده و به‌زودی آلبوم‌های عکس بیشتری از عکسخانه کاخ گلستان منتشر می‌شود.»

به تازگی، یک فایل دیجیتالی شامل بیش از سه هزار قطعه عکس از مجموعه آلبوم‌خانه «کاخ گلستان» و از منبعی ناشناس، در فضای مجازی منتشر شده است؛ مجموعه عکس‌هایی که بیشتر آنها برای نخستین بار است، دیده می‌شوند و تصویری واضح از زندگی مردم و دربار در دوره تاریخی قاجار را به نمایش می‌گذارند. انتشار این عکس‌ها که گفته می‌شود دسترسی به آنها برای بسیاری از پژوهشگران تاکنون دشوار بوده، با واکنش‌های مختلفی مواجه شده است.

اینک روابط‌عمومی مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان در یک بیانیه رسمی، درباره انتشار این عکس‌ها  توضیح داده است: «اخیراً بخشی کوچکی از آلبوم عکس‌های تاریخی کاخ گلستان به صورت مجازی منتشر شده است که به «آلبوم‌های سایه» شهرت دارند.

آلبوم‌های سایه در واقع آلبوم‌های اسکن‌شده از روی نسخه اصل هستند که به منظور خدمات‌دهی به پژوهشگران و دانشگاهیان تهیه شده است. بنابراین شیء یا آلبومی مفقود نشده است، بلکه نسخه دیجیتالی آلبوم‌ها منتشر شده است.

برخی از این عکس‌ها، بارها با توجه به تقاضای پژوهشگران داخلی و حتی خارجی، در اختیار آنان قرار گرفته است و موضوع غیرقابل انتشار نبوده است.

در راستای خدمت‌رسانی بهتر به جامعه دانشگاهی و پژوهشی و در راستای شعار امسال ایکوم که «موزه‌ها برای آموزش و پژوهش» است، مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان تصمیم به انتشار عمومی «آلبوم‌های سایه» گرفته و مراحل دسته‌بندی عکس‌ها و تغییر نام پوشه‌ها در حال انجام است.  

با این وجود، انتشار شتاب‌زده و غیرنهایی بخشی از این آرشیو عظیم، در دست بررسی است.

یادآوری می‌شود در سالیان اخیر، انتشار دیجیتالی اسناد و تصاویر در موزه‌های دنیا رونق گرفته است و این موضوع، علاوه بر افزایش ارزش و اعتبار یک موزه نزد مخاطبان، افزایش بازدیدکنندگان آن را در پی دارد.»

«آلبوم‌خانه‌ کاخ گلستان» یکی از گنجینه‌های‌ غنی عکس و فیلم به شمار می‌آید، در این مجموعه، عکس‌هایی از دورانِ سلطنت پادشاهان قاجار به انضمام آلبوم‌های اهدا شده به آنها وجود دارد و پیشنیه‌ آن به بیش از ۱۷۰ سال می‌رسد. براساس اطلاعاتی که پیش‌تر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان منتشر کرده است، اسناد مصور و عکس‌هایی که در آلبوم‌خانه موجود است،  درباره سفرها، اعیاد، سوگواری‌ها، روزمرگی‌ها، حرم‌سراها و ابنیه‌ی تاریخی است. افزون بر این، عکس‌هایی از کشورهای روسیه، اتریش، آلمان و بسیاری از ملل دنیا در این آرشیو موجود است. آلبوم‌خانه شامل ۱۵۲۰ آلبوم و حدود ۹۰۰۰ شیشه است و عکس‌های سیاه و سفید، رنگی، باسمه‌ای، لیتوگراف و... را دربرمی‌گیرد.