به گزارش اکوایران، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی مهم‌ترین مصادیق فساد از دید حاکمیت و مردم و همچنین از نظر فراوانی رخداد فساد پرداخته است.
رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی را توده چرکین کشورها و نظام‌ها دانست و اظهار داشت: «اگر فساد در بدنه حکومت‌ها عارض شود، زلزله ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آنها است؛ و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی که نیازمند مشروعیتی فراتر از مشروعیت‌های مرسوم و مبنائی‌تر از مقبولیت اجتماعی است، بسیار جدی‌تر و بنیانی‌تر از دیگر نظام‌ها است.»
به منظور شناخت و جلوگیری از بروز فساد در جامعه ابتدا باید مصادیق مختلف آن را شناخت.
مصادیق فساد در جامعه ایران
فساد اقتصادی عموما شامل سوء استفاده از قدرت به منظور منافع شخصی، اغلب از طریق ابزارهای غیرقانونی مانند رشوه و اختلاس صورت می‌گیرد. این سوء استفاده از قدرت می‌تواند به دور زدن رویه‌های قانونی و فرسایش روابط اجتماعی منجر شود.
اکوایران: سخنگوی قوه قضاییه از نقض حکم بابک زنجانی به 20 سال حبس با موافقت رئیس قوه قضاییه و رهبر انقلاب خبر داد.
فساد اداری معمولا در بدنه دولت و کارمندان میانی و رده پایین اتفاق می‌افتد. رشوه دادن که رایج‌ترین فساد در سیستم اداری تلقی می‌شود، معمولا عملی انفرادی است و منافع آن نیز منحصر به رشوه دهنده است. فساد اداری با هدف دور زدن قانون انجام شده و جرم محسوب می‌شود. در مقابل اما فساد سیاسی یا نفوذ به دولت یا مجلس با هدف رانت‌جویی و انحراف در تخصیص منابع در سطوح بالای سیاستی و تصمیم‌گیری اتفاق می‌افتد. این نوع از فساد معمولا با همکاری و تبانی افراد یا گروه‌های قدرتمند صورت می‌گیرد.
اکوایران: بنا بر پژوهش بازوی تحقیقاتی مجلس، فقر اقتصادی و نابسامانی‌های درآمدی کارکنان سازمان‌ها منجر به وضعیتی می‌شود که کارمندان دولت اقداماتی را انجام دهند تا بتوانند معاش خود را تأمین کنند. این گزارش ریشه رشوه در ایران را بررسی می‌کند.
پدیده فساد قضایی نیز در بسیاری از نقاط جهان عدالت را خدشه‌دار می‌کند و مانع دسترسی شهروندان به حل و فصل بی‌طرفانه دعاوی با سایر شهروندان یا مسؤلین می‌شود که این امر اعتماد عمومی به حکمرانی و حاکمیت کشور را متزلزل می‌کند.
اکوایران: ابوطالب گرایلو، مدیر کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان از کشف اختلاس یکی از کارکنان امور مالی مجتمع بندری امام و شناسایی فرد خاطی و فرار وی به کانادا خبر داد. در این گزارش نگاهی به اختلاسگرانی که به کانادا گریخته‌اند، انداخته‌ایم.
مرکز پژوهش‌های مجلس دلایل وجود فساد در نظام سلامت کشور را پیچیده بودن نظام‌های مراقبت سلامت ملی عنوان کرده است که اغلب ترکیبی از ارائه دهندگان عمومی و خصوصی و گروه‌های جمعیتی متفاوت (بیماران، ارائه‌دهندگان، بیمه‌گران، مدیران، توزیع‌کنندگان و سیاست‌گذاران) را شامل می‌شوند. دلیل دیگر ماهیت گسترده بودن زنجیره ارائه خدمات مراقبت سلامت و مشارکت افراد و بخش‌های مختلف است که مستعد بروز فساد هستند.
اکوایران: سخنگوی مرکز مبادله طلا و ارز از تامین 393 میلیون دلار برای دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی با نرخ 28500 تومان از ابتدای فروردین 1403 خبر داده و این در حالیست که به گفته معاون برنامه‌ریزی اداره کل داروی سازمان غذاودارو، میزان ارز تأمین شده حوزه دارو در سال گذشته دو میلیارد دلار بوده است.
فساد حکمرانی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، کیفیت خدمات اجتماعی از قبیل بهداشت و آموزش را کاهش و نهادهای مجری قانون همچون نیروی پلیس را تحت تأثیر قرار داده است. در کشورهای مبتلا به حکمرانی بد، زمانی که مقامات دولتی، خدمات مورد تقاضای مردم را براساس ضوابط ارائه ندهند، آنها به روابط متوسل شده و یا به پرداخت رشوه دست می‌زنند تا بتوانند خدمات مورد نیازشان را دریافت کنند
گاهی فساد به شکل نقض هنجارهای غیررسمی پدیدار می‌شود. در بیشتر کشورها، سیاستمداران فریبکاری هستند که برای کسب آرای مردم در انتخابات، شعارهایی می‌دهند که پس از کسب قدرت، درست خلاف آنها عمل می‌کنند.
اکوایران: رئیس قوه قضائیه درباره پرونده ساداتی‌نژاد وزیر سابق جهاد کشاورزی گفت: بررسی‌ها و محاکمات انجام گرفت و نامبرده به سه سال حبس محکوم گردید.
در فضای عمومی کشور آن قدر که فساد اقتصادی مذموم است، از ابعاد فساد فرهنگی و اجتماعی صحبت به میان نمی‌آید؛ فسادی که در مواقعی می‌تواند بسیار تخریب‌کننده‌تر از فساد اقتصادی باشد. فساد فرهنگی که یا برگرفته شده از رفتارهای صرف غربی و مدگرایی است یا برگرفته شده از یک تفکر و ایدئولوژی خاص که از خرده فرهنگ‌ها گرفته شده است. نافرمانی‌های مدنی، عموما برگرفته از فسادهای فرهنگی اجتماعی است.
مسعود نیلی در گفت و گویی چشم‌انداز فساد در اقتصاد ایران را تحلیل و ریشه یابی کرده است.
در تحقیق حاضر، مرکز پژوهش‌های مجلس از شاخص‌های مرکزیت درجه، مرکزیت بینابینی، مرکزیت نزدیکی و شاخص‌های محوریت و مرجعیت به منظور رتبه‌بندی مصادیق فساد و عاملین فساد استفاده کرده است.
باتوجه به جدول فوق، «اختلاس» که از مصادیق فساد اقتصادی است، از نظر مردم و حاکمیت مهم‌ترین مصادق فساد در کشور تلقی می‌شود.
«رشوه»، «پارتی بازی»، «رانت‌خواری» و «گران‌فروشی» مصادیقی از فساد هستند که از نظر مردم و فراوانی رخداد آنها مشترک هستند.
منبع: ecoiran-64234
