قلب‌های آلوده

روزنامه ایندیپندنت در گزارشی اعلام کرده که مطالعه محققان در بریتانیا بر روی 4 هزار نفر نشان داده است که کسانی که در نزدیکی جاده‌های شلوغ زندگی می‌کردند، به طور متوسط قلب بزرگ‌تری نسبت به کسانی که در مناطق کمتر آلوده زندگی می‌‌کردند، داشته‌اند. همچنین نتایج آزمایش خون افرادی که در جاده‌های شلوغ زندگی می‌کرده‌اند نشان داده است که سطح نیتروژن دی‌اکسید و ذرات کوچک‌تر از 2.5 میکرون در خونشان افزایش داشته است. نتایج اسکن‌های ام‌آر‌آی قلب که عملکرد و ساختار ارگان‌های مورد استفاده قلب را می‌سنجند، تبعات سطح بلای آلودگی را با افزایش اندازه بطن چپ و راست قلب (اتاق‌های اصلی پمپاژ خون) نشان داده‌اند. این تغییرات در قلب این افراد در حالی است که آنها تاکنون علائمی را تجربه نکرده‌ بودند. با این حال این تغییرات در قلب آنها مشابه قلب بیمارانی است که در مراحل اولیه نارسایی قلبی قرار دارند. یکی از پزشکانی که این تحلیل را انجام داده در این باره گفته است: « ما تغییرات قابل توجهی در قلب افراد مشاهده کردیم، حتی کسانی که در معرض مقادیر کم آلودگی هوا بودند.» البته این مطالعه مشاهداتی موردی از 4 هزار نفر بوده و نمی‌تواند به طور قطع مشخص کند که چه نوع آلودگی یا عوامل دیگر ممکن است باعث تغییرات در قلب انسان شود. اما پزشکی که در این مطالعه همراه بوده می‌گوید که مردم باید نسبت به خطراتی که می‌تواند مواجهه با آلودگی هوا سلامت عمومی آنها را تهدید کند، آگاه باشند، به ویژه که آلودگی هوا عامل اصلی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی است. این آلودگی به ویژه برای کسانی که با نوعی بیماری قلبی یا تنفسی به دنیا آمده‌اند بسیار مهم است. کودکانی که از ابتدای عمر به صورت وراثتی و مادرزادی با بیماری‌هایی از جمله آسم یا نارسایی قلبی پا به این دنیا می‌گذارند.
قربانیان آلودگی هوا در ایران
گرچه این مطالعه در ایران صورت نگرفته اما مشاهده آمارها و ارقامی که از مرگ و میر ایرانی‌ها به خصوص افرادی که در شهرهای آلوده‌ و پر جمعیت زندگی می‌کنند و در معرض بیشتر آلودگی قرار دارند منتشر می‌شود می‌توان نتیجه گرفت که وضعیت سلامت ایرانی‌ها قطعا بی‌شباهت به نتایج تحقیقات در بریتانیا نخواهد بود. تنها در آماری که عباس شاهسونی، رئیس کارگروه سلامت هوای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه کرده «بنابر اندازه‌گیری انجام شده در سال 94، غلظت ذرات آلاینده در 25 شهر کشور برابر با 31.7 میکروگرم در متر مکعب بوده که با وجود کاهش نسبی نسبت به سال‏های قبل اما 3 برابر از آمار جهانی بیشتر است. براساس این اندازه‌گیری غلظت آلودگی هوا در 25 شهر با جمعیت 30 میلیون نفر مورد تحلیل قرار گرفت که طی سال 94، 12 هزار و 798 نفر بر اثر ذرات معلق و آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند.» او گفته است: «آلودگی هوا در جهان جزو پنجمین علت مرگ و میر شناخته شده و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست.»
دستگاه‌ها زیر بار مصوبات کاهش آلودگی هوا نمی‌روند
با این حال اگرچه در ایران لایحه هوای پاک در سال‌ گذشته تصویب شده اما نتوانسته به آن طور که باید با آلودگی هوا مبارزه کند. لایحه‌ای که به گفته بسیاری از کارشناسان خلاهای موجود در قانون قبلی را پر کرده و بسیار کارآمدتر بوده است. وحید حسینی، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در این باره معتقد است: عدم همکاری دستگاه‌ها، برخورد سلیقه‌ای با مصوبات و اجرای ناقص و غیرکاربردی مصوبات در زمینه آلودگی هوا از چالش‌های اصلی پیش روی کارگروه ملی آلودگی هواست. او گفته: در موضوع آلودگی هوا مصوبات متعدد داریم. این‌ها را پیگیری و از نهادهای مربوطه دعوت و وظایفشان را پیگیری کردیم و کمیته‌های تخصصی را تشکیل دادیم. وی افزود: پنج جلسه کارگروه تاکنون داشته‌ایم و کمیته‌های تخصصی هم ۲۲ جلسه داشته‌اند. برای نمونه برای کیفیت سوخت با تمرکز بر سوخت نفت‌گاز یورو4 پنج جلسه کمیته تخصصی داشتیم. وی ادامه داد: برای بحث سوخت دیزل یورو ۴ پیگیری خوبی انجام شد و الان در ۱۶۰ جایگاه کل کشور توزیع انجام می‌شود. کار سختی هم بود چون به جای توزیع با خط لوله ناگزیر باید با کامیون منتقلش می‌کردیم اما منجر شده تمام خودروهای مجهز به سوخت استاندارد در کل کشور دسترسی داشته باشند. دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا افزود: در کمیته موتورسیکلت برقی که مسئولش وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده متاسفانه هیچ دستاوردی نداشته‌ایم. در کمیته سیاهه انتشار قرارداد همکاری سازمان محیط زیست و کنسرسیومی از دانشگاه‌های برتر کشور منعقد شده است.
حسینی ادامه داد: در کمیته نوسازی ناوگان عمومی جلسات متعددی داشتیم اما متاسفانه کار پیش نمی‌رود زیرا به شرایط کشور وابسته است و ۱۷ هزار تاکسی فرسوده در تهران و ۷۰ هزار تاکسی فرسوده در کل کشور داریم. وی تاکید کرد: موضوع اسقاط موتورسیکلت‌ها با فشار سازمان محیط زیست منجر به این شد که کاربوراتوری‌ها حذف شده و اگر این‌هایی که در انبار و … هست هم تمام شود از این‌ها خلاص می‌شویم. حسینی تصریح کرد: در بحث معاینه فنی وارد موضوع نظارت شدیم. نمایندگان سازمان محیط زیست در استان‌های کشور در حال گذراندن دوره‌های آموزشی در تهران هستند که چگونه باید مراکز معاینه فنی را بازرسی کنند. به این ترتیب سازمان به طور مستقیم وارد بازرسی مراکز معاینه فنی می‌شود. برای ما مهم است که همه مراکز معاینه فنی کشور به سطح مطلوبی که الان در تهران داریم برسند. وی تاکید کرد: پیشنهاد اصلاحات در قانون هوای پاک را مطرح کرده‌ایم. ما همچنان بر معافیت معاینه فنی دو ساله اصرار داریم اگرچه در قانون آمده ۴ سال اما حتماً مجلس باید این را اصلاح کند. دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا هشدار داد: یکی از آفت‌های بد دستگاه‌های دولتی نامه‌نگاری است که در نامه‌ای می‌نویسند «در حال انجام است» یا مانند این، این در عمل باید دیده شود. دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا افزود: برخورد سلیقه‌ای مشکل بعدی ماست. مصوبه دولت داریم اما مدیر می‌گوید من این مصوبه را دوست ندارم و با تغییر مدیران هم این سلیقه‌ها عوض می‌شود. مثالش وزارت کشور است که در موضوع نصب فیلترها می‌گوید شنیده‌ایم این فیلترها خوب نیست و کار نمی‌کند. وقتی مصوبه داریم «شنیدن» که ملاک نیست. حسینی ادامه داد: اجرای ناقص و غیرکاربردی مصوبات هم مشکل بعدی است. مثلاً وزارت صنعت، معدن و تجارت به ارائه برنامه جایگزینی موتورسیکلت‌های بنزینی با برقی و توسعه تولید و عرضه موتور سیکلت برقی موظف بوده است.
با تمام نواقص اما او عنوان کرده که امسال از فروردین ماه، کار را آغاز کرده‌ایم و امیدواریم در آبان ماه با آلودگی کمتری رو به رو باشیم. البته امسال هم وضعیت آلودگی هوا خوب نیست و اولین بار است که در کشور این همه روز آلوده به دلیل آلاینده سمی ازن داشته‌ایم و دلیلش هم تابش بیشتر خورشید است. تا همین جا ۲۶ روز ناسالم داشته‌ایم که پارسال تا اینجا ۱۵ روز بوده است. پارسال تنها ۳ روز ازن آلاینده شاخص بوده است اما امسال ۱۵ روز ازن آلاینده اصلی بوده است.