غده تیروئید یکی از ارگان‌های مهم سیستم اندوکرین محسوب می‌شود و ترشحات این غده برای ادامه حیات بسیار ضروری است، به گونه‌ای که اختلال در عملکرد این غده، زندگی انسان را با خاطرات جدی رو به رو می‌کند. بنابراین با توجه به اهمیت این غده، فدراسیون جهانی تیروئید از سال ۲۰۰۸ روز ۲۵ ماه مه را به عنوان روز جهانی تیروئید اعلام کرده است. اهداف اصلی برگزاری روز جهانی تیروئید شامل افزایش آگاهی در مورد سلامت غده تیروئید، تاکید بر شیوع بیماری‌های تیروئید، گسترش آگاهی در مورد روش‌های درمانی جدید، ارتقای آگاهی در مورد پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه درمان بیماری‌های تیروئید و نیاز فوری برای اجرای برنامه‌های آموزشی و پیشگیری است.
شایع‌ترین بیماری های تیروئید
شایع‌ترین مشکلاتی که تیروئید را تحت تأثیر قرار می‌دهد شامل کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی)، پرکاری تیروئید (هایپر تیروئیدی)، بزرگی غده تیروئید (گواتر)، توده‌های تیروئید، سرطان تیروئید و التهاب تیروئید (تیروئیدیت) می‌شود. کم کاری تیروئید، زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید کمتر از حد طبیعی فعالیت کند، از بدو تولد ناقص شکل گرفته باشد، به وسیله جراحی کل تیروئید یا قسمتی از آن برداشته شده باشد یا ید کافی در رژیم غذایی موجود نباشد. در این صورت غده تیروئید نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون تولید کند و کم کاری تیروئید رخ می‌دهد.
علائم کم کاری تیروئید
از علائم کم کاری تیروئید می‌توان به خستگی، مشکل در تمرکز و فعالیت‌های مغزی، افزایش وزن بدون علت مشخص، خشک و نازک شدن موها، یبوست، گرفتگی عضلات، ناباروری، احساس سرما کردن مخصوصاً در دست‌ها و پاها و نامنظم شدن دوره قاعدگی زنان اشاره کرد. اغلب مصرف روزانه قرص‌هایی به نام لووتیروکسین به درمان کم کاری تیروئید کمک می‌کند؛ این دارو حاوی هورمون‌هایی است که غده تیروئید به هر دلیلی نتوانسته آن‌ها را تولید کند.
پرکاری تیروئید
زمانی که غده تیروئید بیش از اندازه فعالیت کرده و هورمون زیادی تولید کند فرد به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شود. این بیماری می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد؛ یکی از شایع‌ترین علل پرکاری تیروئید بیماری "گریوز" است. گریوز نوعی بیماری خود ایمنی است که باعث می‌شود آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید، بیش از حد هورمون ترشح کنند. علائم پرکاری تیروئید شامل افزایش اشتها، بی قراری، نداشتن تمرکز، ضعف عضلانی، ضربان نامنظم قلب، بی‌خوابی، لرزش دست‌ها، افزایش حرکات روده، کاهش وزن بر خلاف افزایش اشتها، افزایش تعریق و نازک شدن پوست و ناخن می‌شود.
درمان پرکاری تیروئید
داروهای ضد تیروئیدی مانند متی مازول موجب جلوگیری از ترشح زیاد هورمون‌های غده تیروئید می‌شود. بر اساس گزارش انجمن تیروئید آمریکا، ید رادیواکتیو، برای درمان بیش از ۷۰ درصد بزرگسالان مبتلا به پرکاری تیروئید استفاده می‌شود. این روش درمانی سلول‌هایی را که هورمون تیروئید تولید می‌کنند، از بین می‌برد. علاوه بر این، ممکن است بخش یا تمام غده تیروئید فرد با عمل جراحی برداشته شود.
تشخیص مشکلات تیروئیدی
علاوه بر معاینه فیزیکی و سابقه کامل پزشکی، برای تشخیص اختلالات تیروئیدی، آزمایش‌های تخصصی صورت می‌گیرد. معمولاً تست‌های خون برای اندازه‌گیری میزان هورمون تیروئید و TSH انجام می‌شود. زمانی که گره‌های تیروئید یا بزرگی تیروئد وجود داشته باشد، پزشک تست‌های تصویری را تجویز می‌کند. سونوگرافی می‌تواند ثبات بافت درون غده تیروئید را نشان دهد؛ تشخیص زود هنگام اختلالات مربوط به تیروئید به درمان مؤثر این بیماری کمک زیادی می‌کند.
