آیا اختلال روی پروتکل IPv6 برای کنترل فیلترینگ در کشور است؟

چند روزی است که اختلال روی پروتکل اینترنت نسخه ۶ یا همان IPv6 صدای بسیاری از کارشناسان فنی و شبکه را بلند کرده است. همچنین از سوی دیگر آمار‌های سایت کلاودفلر هم نشان می‌دهد که ترافیک IPv6 در روز‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته و از حدود ۱۸ درصد به ۳ درصد رسیده است. در همین زمینه ترافیک IPv4 که تا پیش از آن حدود ۸۱ درصد بوده به  ۹۷ درصد رسیده است. برخی کارشناسان این اتفاق را به مدیریت زیرساخت برای سیستم فیلترینگ کشور مرتبط می‌دانند، چرا که دور زدن فیلترینگ روی این نسخه جدید IP بسیار راحت‌تر صورت می‌گیرد.

به گزارش «فن‌زی» پروتکل اینترنت نسخه ۶ (Internet Protocol version 6 ) یا به اختصار IPv6 جدیدترین نسخه پروتکل اینترنت (Internet Protocol) است که ارتباط‌های اینترنتی بر پایه آن شکل می‌گیرد. این نسخه قرار است جای نسخه ۴ این پروتکل (IPv4) را که هم‌اکنون استفاده می‌شود بگیرد.

دو روز پیش کلادفلر در توییتی اعلام کرد که رادار‌های این شرکت نشان می‌دهد ترافیک IPv6 از ساعت ۱۹:۱۰ روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت از ۱۸.۸ درصد به حدود ۳ درصد رسیده است. در همین نمودار دیده می‌شود از ساعات پایانی روز سه‌شنبه، پروتکل‌های اینترنتی در حال بازگشت به وضعیت عادی هستند و ترافیک IPv6 با مقداری افزایش به حدود ۱۴ رسیده و در صبح چهارشنبه مجدداً حدود ۲۵ درصد از ترافیک اینترنت کشور به IPv6 اختصاص دارد، اما مجداد این کاهش ترافیک در روز چهارشنبه روی پروتکل IPv6 اتفاق افتاده است.

دلیل اختلال چیست؟

در ایران از حدود ۱۰ سال پیش سازمان فناوری اطلاعات مسئول جایگزینی IPv6 با IPv4 شده است. این سازمان به شرکت‌ها، دانشگاه‌ها، اپراتورها کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی برای انتقال از IPv4 به IPv6 را انجام دهند. در کشور اولین اپراتوری که شروع به استفاده از آدرس‌های اینترنتی IPv6 کرد ایرانسل بوده است، چرا که IPv4 این اپراتور دچار محدودیت بود و برای نظم دهی به شبکه خود به سمت استفاده از IPv6 آمد. درحال‌حاضر هم که IPv6 قطع و دچار اختلال شده، این اپراتور بیشترین زیان را خواهد دید. در بقیه سرویس‌‌دهندگان اینترنت هم IPv6 آماده استفاده دارند، ولی آن را زیر بار نبرده‌اند. در خدمات میزبانی و ابری هم تقریبا تمام سرویس‌دهندگان IPv6 را ارائه می‌دهند.

پیگیری «شبکه شرق» از شرکت زیرساخت، سازمان فناوری اطلاعات و ایرانسل در مورد دلیل این اختلال چند روز تا لحظه انتشار این خبر بدون پاسخ مانده است.

با این حال یکی از کارشناسان فنی در گفت‌وگو با «شبکه شرق»‌ اعلام می‌کند این اختلال چند روزه روی IPv6 باعث شده که کل ارتباط ایران به خارج از ایران قطع شود و هیچ ارتباطی وجود نداشته باشد. همچنین به گفته او از تاریخ قطعی و اختلال روی IPv6 ایرانسل مجبور شده است همه آدرس‌های IP خود را به IPv4 منتقل کند. او می‌گوید عامل این قطعی و اختلال شرکت ارتباطات زیرساخت است، ولی دلیل این اختلال به روشنی مشخص نیست. با این حال او پیش‌بینی می‌کند که این اختلال ایجاد شده نباید بی‌ارتباط با سیستم فیلترینگ کشور باشد. آنطور که او توضیح می‌دهد برای دور زدن سیستم فیلترینگ یکی از روش‌ها استفاده از پروتکل IPv6 است چرا که سیستم زیرساخت روی این پروتکل به خوبی پروتکل IPv4 کار نمی‌کند.

اختلال روی پروتکل IPv6 در ساعات گذشته کم و زیاد شده است و هنوز کسی به صورت رسمی از وزارت ارتباطات دلیل این اختلال‌ها را بیان نکرده است، اما آنچه همین حالا از زبان کارشناسان فنی و شبکه شنیده می‌شود این است که هم‌اکنون شاهد اختلال شدید روی اینترنت در کل کشور هستیم.