سد گتوند در استان خوزستان یکی از بزرگ‌ترین سدهای ایران است که به‌جای برطرف کردن نگرانی‌ها درباره بحران آب در منطقه تبدیل به تهدیدی برای کشاورزی استان شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند اشتباهات غیر کارشناسی و مهندسی ساخت این سد بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران در فاصله 380 کیلومتری از ریزش‌گاه رودخانه کارون در فاصله 25 کیلومتری شمال شهرستان شوشتر و در 10 کیلومتری شمال شرقی شهر گتوند در استان خوزستان، رفته‌رفته زمین‌های کشاورزی این مناطق را تبدیل به شوره‌زار کرده و اگر تا 10 سال آینده نسبت به حل این مشکل اقدامی نشود، این زمین‌ها که در گذشته‌ای نه‌چندان دور قطب کشاورزی ایران محسوب می‌شد، به برهوتی از نمک تبدیل می‌شود.
کشاورزان امیدشان نابود شد
نماینده عالی شوراها در استان خوزستان درباره مشکلات سد گتوند گفت: از همان ابتدای ساخت این سد افراد متخصصی که از وضعیت مخرب سد مطلع بودند اعتراض کردند، اما کسی توجه نکرد؛ زیرا این افراد از وجود کوه نمک در این منطقه باخبر بوده و می‌دانستند راه‌اندازی آنچه اثرات مخرب زیست‌محیطی ایجاد خواهد کرد اما متأسفانه کوچک‌ترین توجهی به نظرات این افراد نشد و سد احداث و آبگیری شد. سید محسن موسوی عنوان کرد: برخی متخصصان خارجی قبل از آبگیری سد آمدند و اعلام کردند که می‌توان با ایجاد شیشه‌های چند جداره نمک را در آب کنترل کرد، عده‌ای هم گفتند که با بتن‌ریزی می‌شود جلوی این نمک در آب را گرفت ولی متأسفانه هیچ‌گاه این طرح‌ها در مورد سد گتوند اجرایی نشد. به گفته این مقام مسئول برای بررسی و برطرف شدن اساسی معضل آب سد گتوند مطالعاتی هم در دانشگاه تهران انجام شد. نتیجه این مطالعات ایجاد حوضچه‌هایی در کنار سد بود تا شوری آن برطرف شود تا با انتقال آب به داخل این حوضچه‌ها شاید تا حدودی نمک موجود داخل آن کنترل شود. راه دوم به نظر این متخصصان انتقال آب از طریق لوله‌کشی به سمت خلیج‌فارس و راه‌حل سوم ساختن یک‌راه انحرافی آب به سمت رودخانه کارون است که البته همه این ایده‌ها هزینه‌هایی بسیاری در پی دارد. موسوی گفت: فعلا اقدام عملی در زمینه مشکل شوری آب سد گتوند صورت نگرفته است؛ اما برای تدبیر بهتر این کار باید یک بودجه ویژه گذاشته شود و آب از طریق راه انحرافی کوه‌ها را دور بزند و به مسیر رودخانه منتقل شود و یا آب به پشت سد فرستاده نشود تا مقدار آبی که در پشت دریاچه است را تبخیر کند و یا جایی دیگر بفرستند ولی واقعیت اکنون آبی است که به کوه نمک برخورد می‌کند و موجب شوری آب می‌شود و بعد از خروج از سد و در مسیر انتقال به سمت آبادان به زه‌آب‌هایی نیشکر و فاضلاب‌های شهری در مسیر رودخانه به این آب اضافه‌شده و مزید بر علت می‌شود که این آب‌شورتر شود. او اظهار داشت: این آب‌شور هرروز وارد مزارع شده و بازده کشاورزی را در این مناطق پایین می‌آورد و برای احشام و دام‌ها مشکل ایجاد می‌کند. با آغاز کار از همان روزهای اول اثرات مخرب آب‌شور بر امورات کشاورزی روستاییان این مناطق کاملا مشهود بود و این مسئله باعث شاکی شدن مردم شهرستان گتوند و مناطق اطراف آن شده است.
تنها ثمره سد نابودی دشت‌های کشاورزی استان
عضو شورای شهر گتوند نیز گفت: این سد در طول 5 دولت ساخته و راه‌اندازی شد و از سال 75 آغاز به کارکرده و در سال 89 آبگیری شد؛ همین باعث شد چندین میلیون تن نمک در حوزه آبی سد گتوند قرار گیرد و در حوزه دریاچه کارون بریزد و عملا این اقدام از سال 89 تاکنون باعث شد بسیاری از زمین‌های مرغوب کشاورزی دشت عظیمی و جلگه خوزستان رو به نابودی برود و بسیاری از درختان و مرکبات از بین بروند عملا بسیاری از این زمین‌های کشاورزی دیگر قابل‌کشت نیستند و حجم بسیاری از آن‌ها تبدیل به شوره‌زار شوند. مرتضی نظر زاده ادامه داد: شوری آب به‌مراتب بالاتر رفته منطقه عقیلی که منطقه اصلی سد گتوند است در پایین‌دست سد قرار دارد و حدود چهار هزار هکتار است و همچنین حوزه آبریز کارون نیز از این منطقه آبیگری می‌شود و حداقل شاید بتوان گفت حدود چهار میلیون هکتار از این زمین‌های کشاورزی در معرض نابودی هستند و تنها ثمره این سد نابودی تمامی دشت‌های کشاورزی و بدبختی مردم چیزی برجای نگذاشت. نظر زاده خاطرنشان کرد: این مشکل از زمانی به وجود آمد که ایران دچار بحران بی‌آبی شد و جای تأسف دارد که چند هزار میلیارد تومان هزینه صرف شور کردن آب بزرگ‌ترین رودخانه آب شیرین کشور شده و اصرار دارند که این کار همچنان ادامه داشته باشد. سدی که در مرحله بعد باعث نابودی دشت‌های مرغوب کشاورزی خوزستان می‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد هرچه سریع‌تر این موضوع در کمیسیون‌های مختلف مجلس و دیگر نهادها و سازمان‌ها بررسی شود.
