مشاهدۀ سیارۀ تازه‌ای که دارد از درون ذوب می‌شود

فرادید| به نظر می‌رسد یک سیاره تازه کشف‌شده در یک منظومه ستاره‌ای دور با آتشفشان‌های بسیار زیاد در حال فوران است که وقتی از فضا به آن نگاه کنید، به رنگ قرمز آتشین است. به گفته محققان، هیچ سیاره‌ای مانند این هرگز مشاهده نشده و برای تایید وجود این جهان عجیب، مشاهدات بیشتری باید انجام شود. 

به گزارش فرادید، این سیاره جدید که TOI-6713.01 نام دارد، درونی‌ترین سیاره در یک منظومه سیاره‌ای شناخته‌شده با دو سیاره دیگر است که دور یک ستاره کوتوله نارنجی در فاصله ۶۶ سال نوری از زمین می‌چرخند. اخترشناسان در مطالعه‌ای که ماه آوریل در مجله Astronomical منتشر شد، گزارش دادند که این سیاره سنگی کمی بزرگتر از زمین است و هر ۲.۲ روز یک بار دور ستاره ۵ میلیارد ساله می‌چرخد. 

مشاهدات با ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران (TESS) ناسا نشان می‌دهد سطح این سیاره سنگی با گدازه مذاب صدها آتشفشانی که روی سطح آن فوران می‌کنند پوشیده شده است و دمای آن بیش از ۲۳۰۰ درجه سانتیگراد است. 

استیون کِین، اخترفیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید که رهبری این کشف را برعهده داشته می‌گوید: «این به آن معناست که سیاره به معنای واقعی کلمه در طول موج‌های نوری می‌درخشد. این یکی از آن لحظات کشف بود که با خودتان فکر می‌کنید وای، شگفت‌انگیز است که چنین چیزی واقعاً وجود دارد». 

ستاره‌شناسان می‌گویند سیارات همسایه که از مسافت دورتر به دور ستاره می‌چرخند، به طور گرانشی مدار این جهان تابان را از دایره به شکل بیضی درآورده‌اند. بنابراین، TOI-6713.01 در چرخش کوتاه خود به دور ستاره، مدام با گرانش دو سیاره همسایه و ستاره مرکزی آن‌ها کشیده می‌شود و چیزی را ایجاد می‌کند که اخترشناسان آن را «یک طوفان جزر و مدی کامل» توصیف می‌کنند. این طناب‌کشی، جرقه‌ی اصطکاک داخلی و گرمای عظیمی را در سیاره تازه کشف‌شده ایجاد می‌کند که از طریق آتشفشان‌های در حال انفجار روی سطح آن آزاد می‌شوند. 

کین می‌گوید: «این مسئله به ما چیزهای زیادی در مورد منتهی درجه‌ی انرژی که می‌توان به یک سیاره زمینی روان کرد و پیامدهای آن می‌آموزد. موارد متعددی از سیارات زمینی وجود داشته‌اند که به ستاره خود نزدیک بوده و با انرژی ستاره گرم شده‌اند، اما موارد بسیار کمی وجود دارد که انرژی جزر و مدی، سیاره را از درون ذوب کند.» 

درونی‌ترین قمر مشتری، یعنی آیو (IO)، درگیر کشمکش مشابهی بین گرانش عظیم غول گازی و کشش‌های کوچک‌تر دو قمر همسایه یعنی اروپا و گانیمد است. خم شدن معمول سبب شده که صدها آتشفشان فعال در سطح آیو منفجر شوند.

کیِن و تیمش در ماه‌های آینده، جرم سیاره تابشی را اندازه‌گیری خواهند کرد که و این اندازه‌گیری به آن‌ها می‌گوید چقدر مواد برای فوران به‌عنوان آتشفشان در دسترس است و سرنخ‌هایی در مورد چگونگی شکل‌گیری و تکامل این جهان سوزان آشکار می‌کند.

مترجم: زهرا ذوالقدر