فرادید| روز کریسمس سال ۱۹۶۸، خدمه آپولو ۸ متشکل از فرانک بورمَن، جیم لاوِل و بیل اندِرس با باز کردن کمد غذایشان شگفت‌زده شدند: یک شام کریسمس لاکچری و مخصوص که با روبان‌های قرمز و سبز بسته‌بندی شده بود. این غذای «خانگی» همزمان با نزدیک شدن به یک جشن سنتی، روحیه خدمه را تقویت کرد و اشتهای آن‌ها را برانگیخت.
به گزارش فرادید، این غذا ورای جذابیتی که داشت، لحظه مهمی را در تکامل غذاهای فضایی نیز رقم زد. خدمۀ آپولو ۸ نخستین فضانوردانی بودند که مدار زمین را ترک کردند و توانستند به مدار ماه برسند؛ اما آن‌ها در طول سفر طولانی‌شان به سوی ماه، اشتهایشان را از دست دادند. مالکوم اِسمیت، دانشمند مواد غذایی، بعداً حداقل میزان غذای مصرفی خدمه را شرح داد. فرانک بورمَن، به طور خاص، کمترین میزان مصرف را داشت؛ یعنی تنها ۸۸۱ کالری در روز دوم که موجب نگرانی جراح پرواز، چاک بِری شد. بورَمن این موضوع را به غیراشتهاآور بودن بیشتر غذاها نسبت داد.
خدمه مایل نبودند غذاهای فشرده و لقمه‌ای بخورند و با چالش دیگری روبرو شدند: وقتی به وعده‌های غذایی خود، آب اضافه می‌کردند تا قابل‌خوردن شود، به جای اینکه طعم غذا حفظ شود، طعم بسته‌بندی خود را جذب می‌کرد.
منوی کریسمس آپولو ۸: عصارۀ انگور خشکانده‌شده، سس زغال اخته-سیب، قهوه و همینطور یک بسته مرطوب حاوی بوقلمون و سس.
در طول دهه ۱۹۶۰، فضانوردان و پرسنل مرکز فضاپیمای سرنشین‌دار، شکایات متعددی در مورد غذایشان ابراز کردند.
قبل از ماموریت آپولو ۸، جیم مَک‌دیویت، فضانورد آپولو ۹، امور را به دست گرفت و ترجیحات غذایی خود را پشت منوی خدمه آپولو ۸ یادداشت کرد. او از آزمایشگاه مواد غذایی خواست تا مقدار مواد غذایی فشرده و لقمه‌ای را به حداقل ممکن کاهش دهند و غذاهای گوشتی و سیب‌زمینی بیشتر را جایگزین کنند.
مَک‌دیویت با ابراز نگرانی نوشت: «من به شدت گرسنه می‌شوم و می‌ترسم با وجود آن منو از گرسنگی بمیرم.»
خدمه اصلی ماموریت مدار ماه آپولو ۸ کنار شبیه‌ساز ماموریت آپولو در مرکز فضایی کندی
سال ۱۹۶۹، ریتا رَپ، فیزیولوژیستی که تیم سیستم غذایی آپولو را رهبری می‌کرد، برای ارزیابی یک منبع غذایی چهار روزه که در ماموریت‌های آپولو استفاده می‌شود، به دونالد ارابین، رئیس اتاق ارزیابی ماموریت مراجعه کرد.
ارابین که به ذائقه‌ی ماجراجویش معروف است و به شوخی خودش را «سطل زباله انسانی» توصیف میکند، از اینکه فهمید غذای فضانوردان فاقد طعم، عطر، ظاهر، بافت و طعم است، شگفت‌زده شد.
ریتا در پایان ارزیابی چهار روزه خود به این نتیجه رسید که «لذت غذا خوردن به حدی از بین رفته که اساساً علاقه به خوردن کم شده است».
وقتی خدمه آپولو ۸ سورپرایز کریسمس‌شان را باز کردند، خوشحالی‌شان واقعی بود. معلوم شد یک ضیافت فضایی کامل برایشان مهیا شده است: بوقلمون با سس، سس کرن‌بری و حتی عصارۀ انگور! این سورپرایز به قدری خوب بود که جیم لاول فضانورد نتوانست مقاومت کند. او با واحد کنترل ماموریت تماس گرفت تا آن‌ها را در شادی‌شان سهیم کند.
او به مایک کالینز با خنده گفت: «انگار واسه غذامون با بچه‌ها یک خرده خشن رفتار کردیم. درست بعد از پخش تلویزیونی ما، بابانوئل واسه هر کدوم از ما یک شام عالی ترتیب داده! بذار بگم چیه: بوقلمون، سس گریوی، سس کرن‌بری!»
در پاسخ، کالینز از شنیدن این خبر خوب ابراز خوشحالی کرد اما گفت تیم کنترل پرواز به اندازه آن‌ها خوش‌شانس نبوده‌اند. آن‌ها قهوه سرد و ساندویچ بولونیا خوردند.
این وعده‌غذایی آپولو ۸ موفقیت قابل‌توجهی را رقم زد. قبل از این ماموریت، انتخاب غذایی فضانوردان به اقلام یخ‌زده که نیاز به آبرسانی مجدد داشتند و غذاهای فشرده مکعبی، محدود میشد.
بیشتر غذاها به شدت فرآوری‌شده بود. با این حال، ناسا مفهوم جدیدی را با «پک مرطوب» برای آپولو ۸ معرفی کرد: یک بسته مقاوم در برابر حرارت حاوی بوقلمون و سس گریوی که محتوای آب طبیعی خود را حفظ می‌کرد و میشد آن را با قاشق خورد.
با این که فضانوردان قبلاً در طول ماموریت‌های پروژه مرکوری، غذاهای پوره‌شده با بسته‌بندی حرارتی را مصرف کرده بودند، قبلاً هرگز از خوردن تکه‌های جامد گوشت مانند بوقلمون در فضا لذت نبرده بودند.
در ماموریت‌های پروژه جِمینی و آپولو ۷، فضانوردان از انگشتان خود برای خوردن غذاهای مکعبی به اندازه لقمه و از لوله‌های تغذیه‌کننده zero-G برای آبرسانی به غذا استفاده می‌کردند.
گنجاندن پک مرطوب در آپولو ۸ نتیجه یک سیر تکاملی چندساله بود.
آزمایشگاه Natick ارتش ایالات متحده در ماساچوست این بسته‌بندی را ساخت و نیروی هوایی ایالات متحده پروازهای متعددی را برای آزمایش امکان خوردن با قاشق از بسته در ریزگرانش انجام داد.
این وعده غذایی تازه تقویت‌کننده واقعی روحیه فضانوردان بود. جذابیت آن ناشی از چند عامل بود: بسته‌بندی جدید به آن‌ها اجازه می‌داد بوقلمون و سس گریوی را ببینند و بو کنند. بافت و طعم گوشت با افزودن آب از فضاپیما یا فرآیند آبرسانی مجدد، بدون تغییر باقی می‌ماند. مهمتر از آن، خدمه می‌توانستند از اضافه کردن آب صرف‌نظر کنند و بسته را پس از به اصطلاح ورز دادن آن، باز کنند و بخورند.
ناسا تشخیص داد شام کریسمس تاکیدی بر اهمیت روش‌های ارائه و سرو غذا است.
غذا خوردن با قاشق، به جای ریختن غذای پوره‌شده از کیسه به دهان، تجربه غذاخوری در پرواز را بهبود می‌بخشد چون شبیه شیوه غذا خوردن مردم روی زمین است.
استفاده از قاشق، غذا خوردن و آماده‌سازی غذا را نیز ساده میکند. ناسا به دنبال این موفقیت، تعداد بسته‌های مرطوب در آپولو ۹ را افزایش داد و خدمه خوردن اقلام دیگر را با قاشق آزمایش کردند از جمله اقلام آبرسانی شده.
مترجم: زهرا ذوالقدر
منبع: faradeed-185533
