روزی که خبر شیوع ویروس کرونا در دنیا مخابره شد و موجی از نگرانی و اظهارنظرهای گوناگون را در پی داشت، کمتر کسی فکرش را می‌کرد که روزی این ویروس منحوس، مهمان ناخوانده شهرهای کشورمان شود اما در چشم بهم زدنی کرونا بر زندگی همه سایه انداخت و آمار شیوع آن روز به روز زیادتر شد.
یکی از تدابیری که برای کاهش شیوع این ویروس اجرایی شد، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی بود که به نوعی سطح خفیفی از قرنطینه است؛ با تداوم اجرای این طرح، سازمان تاکسیرانی شهر تهران نیز، تاکسیران‌ها را ملزم به اجرای مصوبه‌ای کرد که در سال 96 تصویب شده بود اما تاکنون شرایط برای اجرای آن فراهم نبود.
طبق این مصوبه مقرر شد تاکسیران‌ها در صندلی عقب خودرو، فقط دو مسافر سوار کنند تا بدین ترتیب فاصله بین مسافران به حفظ سلامتی آنها کمک کند و کرایه چهار مسافر نیز بین سه سرنشین تقسیم شود اما تداوم اجرای آن نیاز به عنوان یک طرح جدید، ملاحظات و احتمالا تغییراتی دارد که درباره آن با "علیرضا قنادان" مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانیم:
تسنیم: آیا برای مصوبه سوار شدن 3 مسافر در تاکسی، لایحه‌ای به عنوان اصلاحیه و افزودن موارد جدید مدنظر سازمان تاکسیرانی است؟قنادان: مصوبات شورای شهر زمانی به تغییر و اصلاح نیاز دارد که در مقطعی در قالب طرح یا لایحه نیاز به تغییر پیدا کند اما هنوز نیازی به تغییر در مصوبه سال 96 مبنی بر کاهش تعداد مسافران تاکسی از 4 به 3 نفر وجود ندارد و همچنان به قوت خود باقی است.
در هفته گذشته با رئیس محترم ستاد فرماندهی کرونا در تهران مکاتبه‌ای داشتیم که برآورد و تخمینی از مدت زمان اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به ما در اعلام کند تا اگر قرار است طرح به مدت طولانی اجرایی شود ما نیز اقداماتمان را در سازمان تاکسیرانی متناسب با صلاحدید شهردار تهران، معاون حمل و نقل شهرداری و همچنین تیم حقوقی بررسی کنیم و اگر نیاز به ارائه لایحه جدید است آن را به شورای شهر ارائه دهیم.
در حال حاضر مسئله مهم برای ما این است که متوجه شویم پیش بینی و برآورد ستاد فرماندهی چیست اگر بخواهیم کاهش سرنشین تاکسی‌ها را به طور دائم وجدی اجرایی کنیم در وهله اول مستلزم این است که برچسب‌های جدید چاپ کنیم البته در حال حاضر بحث افزایش نرخ مطرح نیست، نرخ طبق همان مصوبه سال 98 شورای شهر است اما در برچسب های جدید باید دستورالعمل تقسیم کرایه بین مسافران درج شود تا مردم و تاکسیرانان از سردرگمی خارج شوند.
تسنیم: اما در عمل میزان کرایه مسافران افزایش می‌یابد!
قنادان: این مصوبه از قبل نیز وجود داشته در سال 96 اختیار برای کاهش تعداد سرنشین‌های تاکسی از سوی شورای شهر تهران به سازمان تاکسیرانی تهران داده شده است تا در خطوطی که تشخیص می‌دهد برای افزایش سطح کیفیت خدمات، تعداد سرنشینان مجاز را به 3 نفر کاهش داده و کرایه را هم بر همین اساس تنظیم کند اما در هر حال اجرای این طرح این روزها نمود و توسعه خیلی بیشتری داشته و در کنار راحتی بیشتر مسافران، سلامتشان نیز تامین می‌شود؛ بالاخره اینجا بحث تصمیم‌گیری عادلانه و منصفانه است.
باید توجه داشته باشید که شهرداری تهران و سازمان تاکسیرانی به هیچ وجه در تغییرات کرایه تاکسی از نظر مالی منتفع نمی‌شوند، ناوگان مترو متعلق به شهرداری تهران و در واقع حاکمیت است و بخشی از هزینه‌های آن از سوی دولت و شهرداری تأمین می‌شود اما تاکسی متعلق به دولت نیست بلکه متعلق به قشر بزرگی از جامعه است که باید از طریق جابجایی مسافران امرار معاش کند، شهرداری نیز صرفاً براساس محاسباتی که انجام می‌دهد با کسب مجوزهای قانونی از شورای شهر، نرخ گذاری می‌کند.
از نظر جزئیات اجرایی اگر قرار به اجرای دائمی این طرح باشد باید نسبت به اصلاح برچسب‌ها و درج دستورالعمل جدید اقدام کنیم که این امر بار عملیاتی و هزینه زیادی دارد و حدود سه الی چهار هفته به طول می‌انجامد زیرا برچسب‌ها به نام تاکسیران‌ها صادر می‌شود و در صورت اسکن کد QR نام تاکسیران نمایش داده خواهد شد. اگر بخواهیم اصلاح را انجام دهیم و فاصله گذاری تا یک ماه دیگر لغو شود ضرورتی به انجام آن وجود ندارد ولی اگر قرار باشد در بلندمدت ادامه یابد قاعدتا برمبنای چارچوب جدید اصلاحیه واقدامات جدید را انجام خواهیم داد.
تسنیم: نمکی وزیر بهداشت در هفته گذشته اعلام کرد از پاییز موج سنگینی از کرونا و آنفلوانزا در راه است! با این پیش‌بینی جای تردید وجود ندارد که لازم است طرح 3 سرنشین در صورت مفید و موثر بودن، تداوم یابد.
قنادان: ما به سناریوهای مختلف فکر کرده‌ایم اما برای تصمیم‌گیری، گمانه‌زنی‌های ما به عنوان واحد متولی در حوزه حمل و نقل کافی نیست؛ ما باید نظر مجموعه تخصصی را داشته باشیم و این نظر نیز نه در قالب مصاحبه بلکه در قالب یک نظر رسمی اعلام شود تا بتوانیم برمبنای آن تصمیم‌گیری کنیم.
تسنیم: اما به نظر می‌رسد درباره تقسیم کرایه در ادامه طرح با چالش روبه‌رو شویم ضمن اینکه برخی تاکسیران‌ها به صورت دلخواه نسبت به سوار کردن سه یا چهار مسافر اقدام می‌کنند.
قنادان: در پی اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی، همه تاکسیران‌ها «ملزم» به اجرای طرح سه سرنشین هستند و براساس فیدبک‌هایی که از جامعه داریم و همچنین از طریق سامانه 1888 که سامانه ارتباط مردمی شهرداری است و از طریق آن گزارش تخلفات به دستمان می‌رسد، شاهد کاهش قابل توجه شکایت‌های مردمی از تاکسیران‌ها در زمینه تخلفات کرایه نسبت به دوره مشابه سال قبل هستیم.
رانندگان تاکسی به‌صورت روتین سه مسافر سوار می‌کنند و اجرای این طرح برایشان جا افتاده است در واقع همچنان درصد بالایی از آنها در حال رعایت طرح هستند؛ علاوه بر این اجرای طرح نیز به یک مطالبه عمومی تبدیل شده و بسیاری از شهروندان از سوار شدن در تاکسی که دو سرنشین در صندلی عقب دارد خودداری می‌کنند یعنی حتی اگر تاکسیران بخواهد بیش از دو نفر را در صندلی عقب سوار کند، شهروندان آن را نمی‌پذیرند.
البته اگر موفق به اجرای طرح به ویژه در خطوط مهم شده‌ایم به دلیل این است که نسبت به روزهای مشابه در سال گذشته تعداد مسافران حدود 50 درصد کاهش یافته است و بسیاری از افراد هنوز ماندن در خانه را رعایت می‌کنند و با توجه به تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی ترددهای شهری نیز به حالت عادی بازنگشته است.
ضمن اینکه بخش دیگری از شهروندان نیز از خودروی شخصی استفاده می‌کنند بنابراین تخمین ما بر اساس اطلاعات و آماری که از طریق سامانه‌های هوشمند دریافت کرده‌ایم این است که در حال حاضر حدود 50 تا 60 درصد تقاضای سفر با تاکسی نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته استبنابراین علت اینکه می‌توانیم فاصله‌گذاری را به ویژه در ساعات پیک ترافیک اجرا کنیم، همین است اما اگر شرایط به حالت عادی بازگردد در ساعات پیک و در برخی خطوط شاهد تجمع قابل توجه مسافران خواهیم شد.
تسنیم: در صورت بازگشت جامعه به شرایط عادی و تداوم طرح سه سرنشین، بخشی از مسافران تاکسی به دلیل افزایش کرایه در پی تقسیم هزینه چهار مسافر بین سه نفر ریزش خواهد داشت.
قنادان: در گذشته نیز حجم تعداد مسافرانی که در پیک صبحگاهی و عصرگاهی جابجا می‌شدند بسیار سنگین بود ضمن اینکه خطوط حمل و نقل انبوه بر نیز در آن محدوده‌ها وجود ندارد بنابراین در برخی نقاط خطوط تاکسی به عنوان کاهش دهنده بار ترافیکی خدمات‌رسانی می‌کند؛ مدت‌ها نیز برای ایجاد خطوط انبوه در نقاط مذکور کار شده اما به دلایل فنی و برخی دیگر از محدودیت‌ها در کوتاه مدت امکان ایجاد آن وجود ندارد و اگر قرار به تداوم طرح باشد باید برای نقاطی از این دست چاره‌اندیشی کرد.
همیشه در دو ماه ابتدای سال شاهد میزان قابل توجهی از گزارشات تخلفات کرایه در سطح شهر بودیم در واقع معمولا مهمترین زمانی که مردم از کرایه‌ها شکایت داشتند دو ماه ابتدایی سال بود اما با وجود اینکه ممکن است طرح سه سرنشین یک چالش به نظر بیاید اما واقعیت این است که امسال میزان شکایت ثبت شده در سامانه 1888 یک سوم مدت مشابه در سال گذشته است.
وجدان عمومی شهروندان نیز در اینکه تاکسیران‌ها در شرایط فعلی بسیار متضرر شده‌اند بسیار تاثیر داشته و علیرغم اینکه کاهش تعداد سرنشین‌های تاکسی در حفظ سلامتی آنها نیز موثر است برای پرداخت کرایه بیشتر گلایه‌ای نداشتند و به نوعی این کار را عادلانه می‌دانند.
