آیا دوران «طاسی» به پایان رسیده است؟

فرادید| وقتی صحبت از ریزش مو به میان می‌آید، احتمالاً فحوای مطالب برای همه آشناست. این محصول یا آن درمان ادعا می‌کنند نتیجه فوری می‌دهند یا موهای شما را به شکوه سابق خود باز می‌گردانند. اما اینها همیشگی نیستند و نتایج دائمی ندارند. 

به گزارش فرادید، با وجود اینکه ۸۰ درصد مردان از ریزش مو با الگوی مردانه رنج می‌برند، ما تا همین اواخر، اطلاعات بسیار کمی در مورد چگونگی کاهش، توقف و معکوس کردن ریزش مو که شروع بظاهر اجتناب‌ناپذیری دارد، داشتیم. 

اما اکنون دانشمندان تصور می‌کنند بالاخره فهمیده‌اند آن بالا چه خبر است و مهمتر از آن، فهمیده‌اند راه‌حل پیشگیری از ریزش مو و طاسی چیست. 

علت طاسی الگوی مردانه چیست؟ 

پل کمپ، مدیر عامل هِرکلون (HairClone)، شرکتی که به دنبال کشف نسل بعدی درمان‌های طاسی مو است، می‌گوید: «طاسی به دلیل کوچک شدن حجم موها ایجاد می‌شود. موها از دست نمی‌روند، فقط حجمشان کوچکتر و کوچکتر می‌شود.» 

دلیل اینکه موهای ما کم‌حجم می‌شوند نوع خاصی از سلول‌های پوستی به نام پاپیلای پوستی است که پایه فولیکول‌های مو را احاطه می‌کند. این سلول‌ها در تعیین شکل‌گیری، رشد، بافت و ضخامت مو حیاتی هستند. 

وقتی طاسی رخ می‌دهد، تعداد این سلول‌ها در اطراف هر فولیکول که باید حدود ۱۰۰۰ باشد، شروع به کاهش می‌کند. 

در اتفاقی بی‌رحمانه، این سلول‌های تخصصی توسط دی هیدروتستوسترون، شکل فعال هورمون تستوسترون که سبب رشد مردان در دوران بلوغ می‌شود، از بین می‌روند. 

به طور معمول، سلول‌های پاپیلای پوستی در بالای سر، بر خلاف سلول‌های کناری، بیشتر مستعد مرگ زودرس هستند و این موضوع می‌تواند ناشی از یک ویژگی ژنتیکی باشد که درست در مراحل اولیه رشد در رحم منشأ می‌گیرد. 

تحقیقات اخیر، چگونگی تمایز سلول‌ها به لایه‌های مختلف را طی چند هفته پس از رشد جنین توصیف می‌کند و هر لایه نقش‌های خاصی را در آینده به عهده می‌گیرد. بیشتر اندام‌های بدن تنها از یکی از این به اصطلاح «نسب‌ها» رشد می‌کنند. 

با این حال، به نظر می‌رسد سلول‌های پوست روی سر از دودمان‌های متفاوتی هستند، به این معنا که مسیرهای رشد آن‌ها بسیار متفاوت است. 

کمپ توضیح می‌دهد: «سلول‌های پوستی که از بین می‌روند و آن‌هایی که از بین نمی‌روند از جمعیت‌های کاملاً متفاوتی از سلول‌ها هستند. اساساً، جایی که در آینده موهایتان را از دست می‌دهید، مانند ساعت کوک‌شده از لحظه رشد بدنتان تنظیم شده است.» 

چرا شبیه‌سازی موها ممکن است درمان طاسی باشد

اکنون که می‌دانیم از دست دادن سلول‌های پاپیلای پوستی عامل طاسی است، رقابت برای یافتن راه‌های موثر برای جایگزینی آن‌ها ادامه دارد. شبیه‌سازی مو که به عنوان تکثیر مو نیز شناخته می‌شود، پیشتاز این مسابقه است و شرکت‌هایی مانند HairClone از آن حمایت می‌کنند. 

شبیه‌سازی مو هنوز در بریتانیا یا ایالات متحده در دسترس نیست و احتمالاً هزاران دلار هزینه خواهد داشت اما در چند سال آینده وارد بازار خواهد شد. 

کمپ می‌گوید: «بدیهی است در روزهای اولیه هزینه بالاست اما پس از مدتی با افزایش حجم و صرفه‌جویی در هزینه، قیمت کاهش می‌یابد. این کار تقریباً شبیه نوعی کاشت مو در سطح بالاست.» 

با این حال، برخلاف کاشت مو، شبیه‌سازی مو می‌تواند قبل از وقوع طاسی انجام شود. نکته جالب اینجاست که با این روش درمانی، هیچ کس متوجه نمی‌شود شما درمانی انجام داده‌اید. 

فرآیند کار به چه صورت است: 

1. برداشت و بانکداری فولیکول‌ها

فولیکول‌های موی سالم از نواحی روی پوست سر که هنوز مو در حال رشد است استخراج می‌شوند و برای استفاده در آینده به صورت برودتی منجمد می‌شوند. 

متأسفانه (برای خوانندگان مسن‌)، هر چه این سلول‌ها جوان‌تر باشند، بهتر است. آینده شبیه‌سازی احتمالاً به جای معکوس کردن این فرآیند در مراحل بعدی زندگی، به بانکداری زودهنگام مو و مقابله با طاسی در زمان وقوع آن بستگی دارد. 

2. تکثیر سلول‌ها

این قسمت «کلونینگ» یا شبیه‌سازی است. فولیکول‌های استخراج‌شده به آزمایشگاه برده می‌شوند، جایی که سلول‌های پاپیلای پوستی جدا و تکثیر می‌شوند. 

دکتر جنیفر دیلون، سرپرست تحقیقات HairClone می‌گوید: «ما می‌توانیم آن‌ها را بیش از هزار بار تکثیر کنیم، پس می‌توان بیش از یک میلیون سلول از یک فولیکول دریافت کرد.» 

3. کاشت مجدد

پس از این، سلول‌های پاپیلای پوستی تکثیرشده به نواحی طاس پوست سر تزریق می‌شوند و آماده‌اند تا موهای شما را به حالت اولیه خود بازگردانند. 

اگرچه این مرحله نهایی در انتظار تایید نظارتی است، اما داده‌های بالینی اولیه امیدوارکننده به نظر می‌رسند. 

دیلون می‌گوید: «ما یک فناوری ویژه بالینی ایجاد کردیم تا بتوانیم آن فولیکول‌ها را بگیریم، پاپیلاهای پوستی را گسترش دهیم، آن‌ها را تکثیر کنیم و مقدار زیادی از آن‌ها را بدست آوریم. ما تسهیلات تولید داریم، تشریفات اداری را انجام دادیم و فقط باید این فرایند را اعتبارسنجی کنیم.» 

تا آن زمان، می‌توانیم فولیکول‌های مو را در سراسر جهان بانک کنیم، هرچند انجام این کار چند هزار دلار هزینه دارد. 

پیشنهاد دیگر چیست؟ 

شبیه‌سازی ممکن است درمانی باشد که در حال حاضر سر و صدای زیادی ایجاد کند، اما مطمئنا تنها راه درمان نیست. 

ماه نوامبر، مطالعه‌ای که در مجله Cosmetic Dermatology منتشر شد، نشان داد سلول‌های چربی گرفته‌شده از شکم می‌توانند برای بازسازی مو استفاده شوند. پیوند چربی اتولوگِس (AFG) امیدوارکننده به نظر می‌رسد و نیاز به انجماد برودتی فولیکول‌ها در جوانی نیست. 

AFG در دسته درمان‌های سلول‌های بنیادی قرار می‌گیرد که از سلول‌های همه کاره استفاده می‌کنند که قادر به تبدیل به انواع سلول‌های مختلف در صورت نیاز برای بازسازی هستند. 

به جای منجمد کردن سلول‌های سالم مو، می‌توان سلول‌های بنیادی را هر زمانی از بدن بیمار برداشت و از نظر ژنتیکی فعال کرد تا به سلول‌های موی مورد نیاز تبدیل شوند. به این سلول‌ها مانند گلِ فکر کنید که می‌توان آن را به هر شکل مورد نیاز قالب‌بندی کرد. 

سلول‌های بنیادی را پس از توسعه، می‌توان به همان روشی که در روش شبیه‌سازی مو انجام شد، به پوست سر تزریق کرد. 

درمان امیدوارکننده‌ی دیگر به دنبال مهار microRNA (مولکول‌های کوچکی که مانند سوئیچ‌های دیمر/اسباب کم کردن نور سلولی عمل می‌کنند و بیان ژن را از طریق تعامل با RNA پیام‌رسان تنظیم می‌کنند) است تا رشد مو را تحریک کند. 

درمان با microRNA پتانسیل تهاجمی کمتری نسبت به شبیه‌سازی یا AFG دارد، زیرا در تئوری، می‌توان آن را به‌عنوان محلول موضعی مستقیماً روی پوست تزریق کرد. 

چه زمانی این درمان‌ها در دسترس خواهند بود؟ 

درست مانند شبیه‌سازی مو، چندین درمان با سلول‌های بنیادی و microRNA در حال کسب تاییدیه بالینی هستند، یعنی در چند سال آینده در دسترس خواهند بود. 

اما در حالی که امید به درمان طاسی همچنان در حال افزایش است، دکتر کلر هیگینز، محقق بازسازی بافت در امپریال کالج لندن، قدری احتیاط را لازم می‌داند: «متاسفانه، چیزهایی که در آزمایشگاه امیدوارکننده بودند، کارایی زیادی در مطالعات بالینی نشان ندادند، پس چارچوب‌های زمانی درمان مدام در حال تغییر است.» 

هیگینز فکر می‌کند کلید یافتن یک آزمایشگاه درمانی موثر در شناسایی یک هدف خاص نهفته است که برخی از سلول‌های پاپیلای پوستی را مستعد طاسی می‌کند اما برخی دیگر را نه. 

«ما می‌دانیم چگونه فولیکول مو از نظر فیزیکی تغییر می‌کند که منجر به طاسی می‌شود… اما در وهله نخست مشخص نیست چه چیزی سبب این تغییر می‌شود. اگر بفهمیم، آنگاه درمان‌ها می‌توانند بهتر طراحی شوند و امیدواریم در مطالعات بالینی مؤثرتر باشند.» 

کمپ می‌گوید: «من آن را تا حدودی مشابه دندان‌پزشکی تصور می‌کنم، در نسل‌های قبلی، شما منتظر می‌ماندید تا دندان‌هایتان را از دست بدهید و سپس دندان مصنوعی (چیزی شبیه پیوند مو) تهیه کنید. اما اکنون به لطف پیشرفت دندانپزشکی، شما برای حفظ ظاهر دندان‌هایتان، در طول زندگی خدماتی نظیر پرکردگی، عصب‌کشی یا تاج‌گذاری را دریافت می‌کنید. در آینده، حجم موهای افراد در طول زندگی تغییر نخواهد کرد و شاید ندانید این خوش‌شانسی طبیعی است یا نتیجه درمان است.»

مترجم: زهرا ذوالقدر