کاربرد علم کامپیوتر در تصمیمات زندگی ما

«شکم‌تان از گرسنگی به صدا افتاده؟ آیا به رستوران ایتالیایی که می‌شناسید و غذاهایش را دوست دارید می‌روید یا رستوران تایلندی که تازه باز شده؟ آیا با دوست صمیمی‌تان می‌روید یا با آشنای جدیدی که می‌خواهید بیشتر بشناسیدش؟ خیلی سخت شد؟ شاید اصلاً در خانه بمانید بهتر باشد و ......»

اگر عبارت بالا را خواندید و با تک تک جملات همذات پنداری کردید، شما در تصمیم خود مستاصل هستید و به احتمال زیاد علوم کامپیوتر می‌تواند به کمک شما بیاید تا از این ۲ راهی نجات پیدا کنید. این نظر من نیست، نظر برایان کریستین و تام گریفیث است. این ۲ نویسنده در کتاب «الگوریتم‌هایی برای زندگی» به ما نشان دادند که علوم کامپیوتر چگونه می‌تواند در تصمیم‌‌گیری‌های زندگی روزمره ما کاربرد داشته باشد.

این کتاب اعتقاد دارد کامپیوترها در دنیای امروز همانطور که برای حل مسائل دنیای واقعی آماده‌تر می‌شوند، نه تنها الگوریتم‌هایی را ارائه می‌کنند که برای زندگی آدم‌ها مفیدند، بلکه حتی استاندارد بهتر هم برای محک‌زدن ادراک انسان ارائه می‌کنند، اما آیا واقعا کامپیوترها و ربات‌ها و هوش مصنوعی نویدبخش زندگی جذابی در آینده هستند؟ مینی‌سریال آمریکایی «قتلی در دوردست‌ها» به همین چندوجهی بودن هوش مصنوعی می‌پردازد. یعنی تکنولوژی پیشرفته همانطور که زندگی بشر را جذاب کرده است، از سوی دیگر می‌تواند خطرناک باشد، به حدی که باعث مرگ فردی شود.

در فن‌ویک این هفته علاوه بر سریال و کتاب «الگوریتم‌هایی برای زندگی»، اپلکیشن فارسی «لرنیت» و پادکست «کار نکن» را هم هم معرفی کرده‌ایم. لرنیت در حوزه آموزش زبان و مختص افرادی است که وقت کافی برای کلاس رفتن و آموزش زبان ندارد. در پادکست «کارنکن» شاید فکر کنید درمورد این صحبت می‌شود که چطور کار نکنید، اما اشتباه فکر می‌کنید. پادکست «کارنکن» روایتگر داستان افراد عاشق کار است، آنهایی که به اصطلاح با کار خود ازدواج کرده‌اند.

 کتاب الگوریتم‌هایی برای زندگی/ حل دوراهی‌های زندگی با الگوریتم‌های کامپیوتری

حتما گاهی به شوخی از خود و دیگران پرسیدیم: «این جبر و انتگرال و مثلثات که در مدرسه آموختیم در زندگی به چه دردی می‌خورد؟»

راستش تا چند روز پیش من هم به چنین چیزی فکر می‌کردم که واقعا ریاضیات چه دردی از زندگی ما دوا می‌کند. تا اینکه در جست‌وجوهای خود میان کتاب‌های حوزه فناوری به تیتر جالبی رسیدم: «الگوریتم‌هایی برای زندگی؛ کاربرد علوم کامپیوتر در تصمیم‌گیری‌های روزانه». همین تیتر من را جذب کرد تا کتاب را بخوانم و آن را برای معرفی این هفته فن‌ویک انتخاب کنم.

شاید وقتی چشممان به واژه «الگوریتم» روی جلد کتاب بیفتد، به یاد معادله‌های ریاضی و داده‌‌های بزرگ و عجیب و غریب بیفتیم، در حالیکه براساس آنچه در این کتاب آمده الگوریتم فقط مختص ریاضی نیست. به عنوان مثال وقتی شما از روی دستور پخت غذایی می‌پزید یا از روی الگو، لباسی می‌دوزید، الگوریتمی را دنبال می‌کنید.

به همین دلیل برایان کریستین و تام گریفیث (نویسندگان این کتاب) به ما نشان می‌دهند زندگی روزمره را با عینک علوم کامپیوتر نگاه کنیم.

در ابتدای کتاب هم این ۲ نویسنده، فروش خانه را برای ما مثال می‌زنند که اگر در فرآیند یافتن خانه مناسب بر سر دو راهی قرار بگیریم، چه کاری باید انجام دهیم؟ وقتی گشتن، احتمالِ یافتن را کم می‌کند، چه‌طور می‌توان تصمیمی آگاهانه گرفت؟

کریستین و گریفیث از قانون ۳۷ درصد می‌گویند که شما می‌توانید ۳۷ درصد از زمان خود را آزادانه بین گزینه‌های موجود برای آپارتمان پرسه بزنید. لازم هم نیست دسته چک به همراه داشته باشید، بلکه فقط سبک سنگین می‌کنید. اما بعد از ۳۷ درصد، آماده باشید تا سریعا وارد عمل شوید و اولین خانه‌ای را که از تمام گزینه‌های قبلی بهتر بود بگیرید.

قانون ۳۷ درصد چند قدم ساده برای حل این گونه مسائل است. قانونی که دانشمندان علوم کامپیوتر به آن «الگوریتم» می‌گویند. یافتن آپارتمان تنها یکی از نمونه‌هاست. در زندگی خود ما بارها با چنین تصمیم‌هایی روبرو می‌شویم.

دانشمندان علوم کامپیوتر هم با مسائلی هم‌ارز این دوراهی‌های روزمره دست و پنجه نرم می‌کنند و بسیاری از آنها را هم حل کرده‌‌اند.

به صورت کلی‌‌تر، نگاه از زاویه دید علوم کامپیوتر می‌تواند آگاهی ما نسبت به موضوعات بسیاری را ارتقا دهد؛ موضوعاتی از قبیل ماهیت ذهن انسان، معنای عقلانیت و دیرینه‌ترین سوال دنیا یعنی چگونه زندگی‌کردن.

در ۱۱ فصل این کتاب، ایده طراحی الگوریتم انسانی را دنبال می‌کنیم، یعنی جست‌وجوی راهکارهای بهتر برای چالش‌های روزمره‌ی آدم‌ها.

نویسندگان این کتاب در بخشی از جست‌وجوهایشان به دنبال الگوریتم‌هایی برای زندگی، با کسانی صحبت کردند که برخی از مشهورترین الگوریتم‌های پنجاه سال اخیر را ایجاد کرده‌اند. این افراد در این گفت‌وگوها به این سوال پاسخ دادند که تحقیقاتشان تا چه اندازه روی رویکرد زندگیشان تاثیر گذاشته است؟ از یافتن همسر گرفته تا مرتب‌کردن جوراب‌هایشان.

این کتاب نوشته برایان کریستین و تام گریفیث با ترجمه حسین حدادی‌نیا و از نشر نوین است. برایان کریستین  نویسنده، شاعر و برنامه‌نویس است که در سال ۲۰۲۰ کتاب دیگری به نام «مساله تراز» را نوشته است.تام گریفیث، دانشمند و محقق اهل استرالیا و استاد فناوری اطلاعات، هوشیاری و فرهنگ هنر در دانشگاه پرینستون است. شما می‌توانید این کتاب را از پلتفرم طاقچه، فیدیبو، بوکاپو و کتابراه و از نشر نوین تهیه کنید.

سریال A murder at the End of the World/ هوش مصنوعی قاتل می‌شود

در این سال‌ها فیلم‌ها و سریال‌های بسیاری تماشا کردیم که ربات‌هایی که توسط هوش‌مصنوعی هدایت می‌شوند، علیه خالق خود شورش کردند و حتی باعث مرگ آنها شدند، اما در سال ۲۰۲۳ در سریال «قتلی در پایان دنیا» یک هوش مصنوعی که وجود فیزیکی ندارد، باعث مرگ افراد می‌شود.

مینی‌سریال ۷ اپیزودی «قتلی در پایان دنیا» یا «در دوست‌ها» محصول کشور آمریکا و در ژانر درام و راز آلود است.

بریت مارلینگ و زال باتمانقلیچ (کارگردانان این مجموعه) ما را وارد دنیایی می‌کنند که یک میلیاردر عجیب و غریب فعال در حوزه‌ فناوری، کارآگاهی آماتور و یازده مهمان دیگر را به محلی دوردست دعوت می‌کند تا در یک خلوت‌نشینی شرکت کنند، اما یک به یک مهمانان به قتل می‌رسند و کارآگاه باید به دنبال کشف حقیقت باشد.

شاید وقتی خلاصه داستان را بخوانید، فکر کنید خیلی آشناست و با داستان جنایی/معمایی مانند سریال‌های هرکول پوآرو و شرلوک هولمز روبرو هستید، اما در این سریال در جمع متخصصان حوزه فناوری با چیزی بیش از یک قاتل طرف هستیم.

معرفی شخصیت‌ها در قسمت اول یا دوم سریال با کندی پیش رود و حوصله شما سر برود، اما اگر کمی تحمل کنید در لوکیشن اصلی یعنی هتل مجللی در ایسلند که همه نخبگان حوزه فناوری جمع‌ می‌شوند درگیر یک داستان معمایی و پرتعلیق می‌شوید و حتی شما هم دوست دارید به آن جمع اضافه شوید تا حدس بزنید قاتل چه‌ کسی است. در حالی که بعد‌ها می‌فهمید قاتل یک فرد نیست و یک سیستم هوشمند است.

وقتی درمورد این سریال در سایت‌های مختلف می‌خواندم متوجه شدم افراد در مواجه با این سریال ۲ دسته هستند؛ آنهایی که از داستان خوششان آمده و آنهایی که می‌گویند این سریال تکراری است و فقط کارگردان هوش‌مصنوعی را به داستان اضافه کرده است.

اما در نظر من سریال سعی داشت در کنار نشان دادن روابط افراد، ابعاد گوناگون هوش مصنوعی را به ما نشان دهد. وقتی این میلیارد عجیب سعی می‌کند از انسان‌ها دور باشد و به تکنولوژی پناه می‌آورد، هوش‌مصنوعی کمک‌کننده است و از سوی دیگر کنترل همه‌جانبه هوش مصنوعی بر هتل و نظارت آن برهمه‌چیز هم به جنبه خطرناک این تکنولوژی می‌پردازد.

بریت مارلینگ و زال باتمانقلیچ پیش از این سریال، کارگردان سریال دیگری به نام OA بودند که مانند این سریال در ژانر درام،رازآلود و علمی و تخیلی بوده و بسیاری از منتقدان سریال قتلی در پایان دنیا را دنباله‌ OA می‌دانند.

پادکست کارنکن/ روایتگر عاشقان  به کار

حتما با افرادی سر و کار داشتید یا خود شما جزو افرادی هستید که به اصطلاح «با شغل‌شان ازدواج کردهاند.» این افراد ۲ دسته هستند؛ آنهایی که از سر اجبار کار خود را رها نمی‌کنند و دوم افرادی که عاشقانه شغل خود را دوست دارند و مدام به ساعت خود نگاه نمی‌کنند که چه‌زمانی ساعت‌کاری تمام می‌شود.

امین آرامش در پادکست «کارنکن» داستان زندگی آدم‌هایی را برای ما تعریف می‌کند که جزو دسته دوم هستند؛ یعنی کسانی که شغلشان را دوست دارند و با آن زندگی می‌کنند. «کار نکن» نگاهی متفاوت به مسیر شغلی افراد دارد.

امین آرامش دراین پادکست با طیف مختلفی از افراد از مدیران حوزه فناوری و هنرمندان تا معلمان و پزشکان و کمدی‌نویس‌ها و ...  صحبت کرده است. به همین خاطر اگر صاحب کسب‌وکار هستید، این پادکست را پیشنهاد می‌کنم چون این پادکست باعث می‌شود شما با مسیر شغلی این افراد و فراز و نشیب‌ها و چالش‌هایی که پشت‌سر گذاشتند آشنا شوید. در اصل پادکست «کارنکن» می‌تواند یک راهنمای جامع برای شما باشد.

امین آرامش، تحصیل‌کرده دانشگاه امیرکبیر و مدرس دوره طراحی مسیر شغلی است و اولین اپیزود پادکست «کارنکن» را مهرماه ۹۷ منتشر کرد.

تاکنون ۹۰ اپیزود از این پادکست منتشر شده است و آخرین اپیزود نهم ژانویه منتشر شده است که آرامش با هادی شجاری، بنیانگذار آریامدتور صحبت کرده است. پادکست «کارنکن» در کست‌باکس ۱۳۵.۷ هزار دنبال‌کننده دارد و ۲.۶ میلیون‌بار هم شنیده شده است. ۴.۶ هزار نظر هم درکست‌باکس برای این پادکست ثبت شده است. نظرات درمورد پادکست مثبت است و بیشتر افراد نظرات خود را درمورد محتوای مصاحبه بیان کردند و پادکست را دوست داشته‌اند.

آرامش علاوه بر انتشار پادکست در سایت «کار نکن»، دوره‌های تولیدمحتوا و سئو برگزار و محصولات آموزشی و انواع تست‌های خودشناسی را عرضه می‌کند. شما می‌توانید پادکست «کارنکن» را از پلتفرم‌های کست‌باکس، اسپاتیفای، گوگل‌پادکست، ناملیک، شنوتو، آیتونز و پادبین گوش کنید.

اپلیکیشن آموزش زبان لرنیت/  اصولی زبان بیاموز

اگر از هرکدام از ما بپرسند از چه سنی شروع به یادگیری زبان انگلیسی کردید، حتما بسیاری از ما می‌گوییم از «کودکی»، اما شاید هم‌اکنون حس کنیم هنوز به آن سطح از زبان که می‌خواهیم نرسیده‌ایم و الان هم که بزرگ شده و مشغول کار هستیم وقت کافی هم برای کلاس‌رفتن نداریم. راه‌حل این مشکل استفاده از اپلیکیشن‌های خوب و کاربردی زبان و کمی پشتکار است. در فن‌ویک این هفته اپلیکیشن فارسی «لرنیت» را معرفی می‌کنم که از استاندارد CEFR برای آموزش زبان الگوبرداری کرده است. CEFR معیاری استاندارد برای شناخت سطح موفقیت افراد در یادگیری یک زبان خارجی است.

برای استفاده از این اپلیکیشن، ابتدا باید سطح زبان خود را با یک آزمون تعیین کنید. برای تعیین سطح در سه حوزه واژگان، گرامر و درک شنیداری از شما سوالاتی می‌شود. پس از اینکه آزمون تکمیل شد، سطح شما تعیین می‌شود و می‌توانید درس‌های مربوط به سطح زبان خود را آغاز کنید.

برای شروع آموزش در صفحه اصلی از بالای صفحه سطح خود را مشخص کنید. هرسطح ۲۰ درس دارد. هر درس شامل مکالمه، گرامر، واژگان، داستان، گفتار، شنیدار و مرور واژگان است. هرکدام از بخش‌ها را که انتخاب کنید، اول به شما آموزش داده می‌شود و پس از تکمیل آموزش، تمرین‌هایی برای شما در نظر گرفته شده است. در لرنیت آموزش گرامر و کلمات زبان جدید به فارسی توضیح داده شده است. پس از پایان ۲۰ درس شما آزمون نهایی می‌دهید و سپس می‌توانید به سطح بعدی بروید.

اگر در طی مسیر یادگیری زبان با مشکلی برخورد کردید، می‌توانید از استاد راهنما سوالات خود را بپرسید. البته در ابتدا شما می‌توانید نگاهی به بخش سوالات متداول بیندازید و اگر سوال شما بین آن سوالات نبود، آن وقت از استاد راهنما مشاوره بگیرید. برای استفاده از این قسمت هم ابتدا باید اشتراک خریداری کنید.

شما همچنین می‌توانید «یادآور مطالعه روزانه» را انتخاب و ساعتی را تعیین کنید تا هر روز به شما استفاده از این اپلیکشن یادآوری شود.

اپلیکیشن «لرنیت» هم جعبه لایتنر دارد که شما می‌توانید واژگانی که یاد می‌گیرید در این جعبه قرار دهید تا هرروز کارت‌ها را مرور کنید و واژگان را به درستی به خاطر بسپارید.

یکی از بخش‌های جالب لرنیت، «کوئیز» است. در این قسمت شما با یک فرد دیگر می‌توانید رقابت کنید. یعنی ۷ سوال به طور همزمان برای شما و رقیب‌تان نمایش داده می‌شود فردی که بتواند به سوالات بیشتری در زمان کمتری پاسخ دهد، برنده رقابت می‌شود و امتیاز کسب  می‌کند.

 لرنیت در کافه‌بازار از ۵، امتیاز ۴.۸ را به دست آورده است و بیش از ۵۰۰ هزار بار هم نصب شده است. این اپلیکیشن هم در گوگل‌پلی ۴.۷ امتیاز کسب کرده است و بیش از یک‌میلیون هم نصب شده است. اپلیکیشن را می‌توانید از کافه‌بازار، گوگل‌پلی، مایکت و سایت لرنیت دریافت کنید.