چرا اتوبوس های سه کابین در پارکینگ خاک می خورد؟/ تراموا جای کمبود اتوبوس را نمی‌گیرد

جعفر تشکری هاشمی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر درباره اظهار نظرهای  متفاوت   در خصوص تراموا از سوی مدیریت شهری به اکو ایران گفت: نه شهرداری و نه هیچ کجای دیگر، نباید بحث تراموا را حیثیتی کند بلکه باید همه چیز مبتنی بر مطالعات و ارزیابی‌های اقتصادی، فنی، اجتماعی و موضوعات مربوط به حمل و نقل و ترافیک باشد و ما باید با این دیدگاه در مورد آن صحبت کنیم.

 او تصریح کرد: اینکه عده‌ای بخواهند بحث تراموا را برای خود حیثیتی جلوه دهند یا پرداختن به آن را به عنوان نماد مطرح کنند، صحیح نیست. پول مردم و اعتبار این شهر بایستی به جای برندسازی، صرف رفع نیازها شود. اگر برای رفع نیازهای مردم قرار است تراموا هم ساخته شود، باید آن را بسازیم ولی انجام این کار بدون مطالعه و ارزیابی‌های اقتصادی، اجتماعی، فنی، ترافیکی، زیست-محیطی و غیره قطعاً خطای بزرگ و غیرقابل جبرانی خواهد بود. به همین سبب ما روز اولی که این موضوع را مطرح کردند از شهرداری تهران خواستیم داده‌ها را بیاورند. آن‌ها در جلسه‌ای که به صورت غیرعلنی برگزار شد، اطلاعاتی راجع به تراموا ارائه کردند و همان لحظه ایرادات اساسی را که مطرح بود به آن‌ها گفتیم و قرار بر این شد تا از سوی شهرداری، اطلاعات جامع‌تر، مطالعات دقیق‌تر و پاسخ به ابهامات را داشته باشیم.

تشکری‌هاشمی اظهار داشت: به هر حال ما از اینکه شهرداری مستندات مربوط به مطالعات خود را [که توسط شرکت‌های ذیصلاح فنی در حوزه ریل انجام شده باشد] در صحن علنی ارائه کند، استقبال می‌کنیم. ما از کارشناسان و خبرگان می‌خواهیم که نظرات فنی خود را بر آن اساس ارائه کنند تا در شورا ارزیابی شود و مسلم است که ما بدون کسب اجازه از شورا اجازه انجام این کار را نمی‌دهیم و تا اطمینان حاصل نکنیم و پارامترهای اندازه‌گیری شده اثبات نکند که این گزینه و سناریو برتر از سایر سناریوها است، باز هم این کار را انجام نخواهیم داد.  در نهایت باید ببینیم از بین صدها پروژه‌ای که ممکن است پیشنهاد شود (و با توجه به منابع محدود شهرداری) این مسئله در کدام مرحله از اولویت‌های کاری ما قرار می گیرد.

او گفت: با این تفاسیر، تراموا می‌تواند بعد از سیر آن مراحل، جزء پروژه‌های اولویت دار ما قرار بگیرد، ممکن است تأییدیه‌های فنی را اخذ کند ولی در اولویت نباشد یا ممکن است هیچ‌کدام را به دست نیاورد. ما بدون قضاوت منتظر می‌شویم ولی زمانی که مستندات را ارائه کردند، از خبرگان دانشگاهی و صاحبان تخصص خواهیم خواست که داده‌های ارائه‌شده را تحلیل و ارزیابی کنند و بر اساس آن در شورا نظر خواهیم داد.

رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر در تشریح جزئیات کارشناسی ارزیابی شاخص‌های داده‌های تراموای شهری گفت: تراموای چرخ لاستیکی با اتوبوس سه کابین تقریباً ظرفیت مشابهی دارد و حتماً عمر یک تراموا بیش از یک اتوبوس است اما آیا این تنها شاخص ما برای تصمیم‌گیری است؟ خیر، ما شاخص‌های بسیار مهم تر از این را داریم چون عمر به قیمت بستگی دارد. مثلاً اگر بگویند عمرش دو برابر و قیمتش شش برابر است، خواهیم گفت که این ها تناسبی با هم و توجیهی ندارد. علاوه بر مسائل اقتصادی، بحث‌های فنی هم مطرح است. این‌ها نیاز به تعمیرات، تأمین قطعات، آموزش، پایانه و تعمیرگاه‌های مخصوص و سیستم سیگنالینگ شهری دارند. باید تقاطع‌های غیر همسطح زیادی در سطح شهر برای آن‌ها احداث شود چون نمی‌توانند در خیابان‌هایی که به کرات تقاطع عابر یا تقاطع خودرو داریم با هم به صورت میکس حرکت کنند.

او همچنین متذکر شد: موضوعات ایمنی حتماً برای ما حائز اهمیت است و باید تمام این پارامترها را بررسی کنیم و ارزیابی هایی را که گفتم داشته باشیم و امتیاز هر کدام از این سیستم‌های مشابه هم مشخص شود. به عنوان مثال ممکن است وقتی از اتوبوس سه کابین استفاده کنیم نیازی به ساخت تقاطع غیر همسطح نداشته باشیم. اتوبوس می‌تواند در همین تقاطع ترمز کند و مثل یک ماشین معمولی بایستد اما ممکن است تراموا نتواند. نکته دیگر این است که گاهی دوستان فقط ناوگان را با هم مقایسه می‌کنند. بله در مورد اتوبوس فقط خود ناوگان است و زیرساختی به آن شکل ندارد. حداکثر کار منطقی این است که مسیر را ایزوله کنند اما در تراموا نیاز به پایانه مبدأ و مقصد، تعمیرگاه، تیم‌های تخصصی تعمیر و نگهداری، تأمین برق برای آن‌ها در فواصل مختلف از زمین یا هوا، سیستم سیگنالینگ، زیرسازی و کارگذاری ریل در صورت ریلی بودن و ساخت پل همه باید در قیمت تمام شده و محاسبات در نظر گرفته شود و بعد بگوییم آیا واقعاً این اقتصادی است یا خیر.

تشکری‌هاشمی با اشاره به ضرورت مدیریت زمان در بهره‌گیری از وسائل حمل و نقل شهری ادامه داد: من باز هم معتقدم چون منابع ما محدود است باید به سمت پروژه‌هایی برویم که علاوه بر صرفه اقتصادی، سهل‌الوصول باشند و دسترسی به آنها آسان‌تر باشد. ما سه سال است در شورا هستیم و حداکثر با همین چند صد اتوبوس مانور می‌دهیم. این اصلاً زیبنده ما نبود و نیست.  انتظار خودمان این بود که بتوانیم حداقل سالی دو سه هزار اتوبوس بیاوریم و بودجه‌هایی که مصوب می‌کردیم به همین منظور بود. اگر قرار باشد این یک سال باقی مانده را هم به همین مباحث بگذرانیم و همچنان ناوگان اتوبوس‌رانی فقیر باشد، از ما پذیرفته نیست.

او تاکید کرد: تأیید شدن یا نشدن تراموا جای کمبود اتوبوس را نمی‌گیرد. هنوز تا رسیدن به شش-هفت هزار اتوبوسی که در شهر تهران مورد نیاز است خیلی خیلی فاصله داریم. شهرداری تهران باید بالاترین همت خود را برای این موضوع بگذارد و البته گفته شده قراردادهایی بسته‌اند اما ارزیابی‌های دقیق‌تر ما مشخص می‌کند چقدر در طول این سه سال موفق به تحقق بخشیدن به این انتظار شده‌ایم.

به عنوان مثال، چهار دستگاه اتوبوس سه کابین (که قرار بود تعداد زیادی باشد ولی بعد از شدت گرفتن تحریم‌ها نتوانستیم آنها از تأمین‌کننده خارجی بگیریم) به لحاظ فناوری و کیفیت، مدرن‌ترین اتوبوس‌ها در زمان خود و در دوره حاضر هستند. این اتوبوس‌ها تا پایان دوره شورای چهارم کار می‌کردند. در دوره شورای پنجم آنها را خواباندند و به دلیل خواب زیادشان نیاز به سرویس های اساسی پیدا کردند. در این دوره گفتند اتوبوس‌ها را آوردیم اما ظاهراً یکی دو روز در خیابان‌ها چرخید و باز هم فعالیتی از آنها نمی‌بینیم ولی به هیچ عنوان کسی نمی‌تواند بگوید به لحاظ فنی، زیرساخت و عوامل دیگر مشکل دارند.

او با تاکید بر ضرورت توجه به نگهداری از وسایل حمل و نقل مدرن، ادامه داد: قطعاً هر وسیله نقلیه‌ای نگهداری خاص خود را می‌طلبد و این اتوبوس‌ها هم همین طور. هر چیز دیگری هم بخریم به همین صورت است. قطارهای مترومان هم همین هستند. اگر کسی از آن ها نگهداری نکند حتماً دچار حادثه و از رده خارج می‌شوند. پس به نظر من این اتوبوس‌ها جزء بهترین برندهای دنیا بودند که وارد کشور شدند و اگر به درستی نگهداری شوند هر کدام به راحتی بیست-سی سال عمر می‌کنند. همان طور که می‌بینید اتوبوس‌های چینی که در سال هشتاد و شش اولین سری از آن را خریدیم هنوز هم بعد از شانزده-هفده سال دارند در خیابان‌ها کار می‌کنند هرچند موتور، گیربکس و همه چیزشان آلمانی بود. بنابر این هیچ دلیلی ندارد اتوبوس‌هایی که از بهترین برندهای دنیا بودند، بعد از دو-سه سال کار در پارکینگ‌ها بخوابند.