اتهام جدید با طعم موشک؟!

دولت جو بایدن به دنبال انتشار ادعای خبرگزاری رویترز ‌مبنی بر اقدام ایران در ارسال موشک بالستیک به روسیه در ادعایی هشدار داد که در صورت تأیید این موضوع، تهران با واکنش «سریع و شدید» جامعه بین‌المللی مواجه خواهد شد. به گزارش «انتخاب»، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت کاخ سفید، در نشستی مجازی با خبرنگاران گفت که واشنگتن هنوز نمی‌تواند تأیید کند ایران موشک‌های بالستیک در اختیار روسیه گذاشته باشد. رویترز روز چهارشنبه در گزارشی اختصاصی به نقل از شش منبع مطلع رویترز ادعا کرد ایران تعداد بسیاری موشک بالستیک زمین به زمین به روسیه داده است؛ رخدادی که نشان از تعمیق همکاری‌های نظامی بین این دو کشور دارد که هر دو تحت تحریم‌های ایالات متحده هستند. کربی اظهار کرد: «ایرانی‌ها در این گزارش مطبوعاتی آشکارا می‌گویند که قصد دارند موشک بالستیک به روسیه بفرستند و ما هیچ دلیلی نداریم که فکر کنیم چنین کاری را نخواهند کرد». او افزود: «ما به سهم خود این مسئله را در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح می‌کنیم. تحریم‌های ایران را تشدید خواهیم کرد و با متحدان و شرکای خود در اروپا یا هر کجا، گزینه‌های دیگر را هم بررسی می‌کنیم». رویترز به نقل از سه منبع ایرانی نوشته است که جمهوری اسلامی حدود ۴۰۰ موشک که اکثر آنها از خانواده موشک‌های کوتاه‌برد فاتح-۱۱۰، از‌جمله ذوالفقار هستند، به روسیه داده است. این نوع موشک قادر است اهدافی را در برد بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر مورد حمله قرار دهد. بر اساس این گزارش، ارسال این موشک‌ها از اوایل ماه ژانویه در راستای توافقی که بین مقامات اجرایی ایران و روسیه در اواخر سال گذشته میلادی شکل گرفت، آغاز شده است. با این حال اوکراین می‌گوید هنوز هیچ‌گونه اطلاعات رسمی درباره ارسال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه دریافت نکرده است. جان کربی نیز در ادامه اظهارات روز پنجشنبه خود این اتهام را تکرار کرد و گفت: «ما در واکنش به ادامه حمایت‌های ایران از جنگ روسیه، در روزهای آینده تحریم‌ها علیه تهران را تشدید خواهیم کرد و اگر ایران به روسیه موشک بالستیک بفروشد، این آمادگی را داریم که دست به اقدامات بیشتری بزنیم». محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل بر صادرات برخی موشک‌ها، پهپادها و دیگر فناوری‌های نظامی ایران در اکتبر سال ۲۰۲۳ به پایان رسید. با این حال، ایالات متحده و اتحادیه اروپا اعلام کردند که تحریم‌ها علیه برنامه موشکی ایران را حفظ خواهند کرد.

 مرگ ناوالنی و موج‌سواری روی موضوع ایران

حسین صانعی، کارشناسی بود که در گفت‌وگو با «شرق» درباره تکرار ادعاها درخصوص ارسال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه از زاویه مرگ مشکوک الکسی ناوالنی، جدی‌ترین منتقد ولادیمیر پوتین، به موضوع نگاه می‌کند و بر این باور است که به دلیل مرگ ناوالنی، اکنون غرب سعی دارد برای موازنه با مسکو یک موج‌سواری سیاسی و دیپلماتیک را با تمرکز بر جنگ اوکراین به‌عنوان پاشنه‌آشیل پوتین راه بیندازد و دراین‌بین به گفته این مفسر حوزه بین‌الملل، موضوعاتی مانند ادعاها بر سر ارسال موشک یا پهپاد از سوی ایران به روسیه می‌‌تواند از نتایج و تبعات این موج‌سواری باشد. تحلیلگر حوزه سیاست خارجی با اشاره به تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا در روزهای اخیر علیه مسکو به دلیل مرگ ناوالنی، یادآور می‌شود که اکنون وضعیت جنگ اوکراین و نیز شرایط داخلی روسیه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور (روسیه) به نحوی است که غرب نگران ریل‌گذاری پوتین پس از ادامه حضور در کرملین است که بتواند با ایجاد فضای بسته‌تری در داخل روسیه، شرایط را برای ادامه جنگ سنگین در اوکراین در دوران جدید ریاست‌جمهوری خود فراهم کند. در راستای آنچه حسین صانعی عنوان کرد، دیروز جمعه، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد بیش از ۵۰۰ فرد و نهاد را به دلیل مرگ «الکسی ناوالنی»، منتقد سرسخت کرملین در زندان، تحریم می‌کند. به گزارش سی‌ان‌ان، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، گفت این تحریم‌های جدید طیف گسترده‌ای از عوامل مربوط به صنایع دفاعی روسیه و منابع درآمدی اقتصاد این کشور را شامل خواهد شد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز پنجشنبه درباره تحریم‌های جدید، بار دیگر مدعی شد که شخص ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، مسئول مرگ ناوالنی بوده است. او این اظهارات را کمی پس از دیدار با همسر و دختر ناوالنی در سانفرانسیسکو مطرح کرد. البته صانعی در ادامه ارزیابی خود، موضوع دومین سالگرد حمله روسیه به خاک اوکراین را هم مدنظر قرار می‌دهد و بر این باور است که هم‌زمانی این اتفاق (دومین سالگرد جنگ اوکراین) با طرح ادعاها درباره ارسال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه چندان بی‌ارتباط نیست؛ کمااینکه به باور او، هم‌زمانی مرگ الکسی ناوالنی و موج‌سواری‌ها علیه ایران نمی‌تواند چند‌ان بی‌ارتباط به همدیگر باشد. در این زمینه صانعی موضوع تحریم‌های جدید قاره سبز علیه روسیه را پیش می‌کشد و تأکید دارد که بسته‌های تحریمی جدید که حتی به کشورهایی مانند بلاروس و کره شمالی هم رسیده است، نشان می‌دهد که اکنون غرب به دنبال توبیخ و مجازات کشورهایی است که از حمله روسیه به خاک اوکراین حمایت کرده‌اند یا موضعی متناسب با موضع غرب نگرفته‌اند. دراین‌باره و هم‌راستا با واشنگتن که ۵۰۰ فرد و نهاد روسی را درباره مرگ الکسی ناوالنی در زندان‌های روسیه تحریم کرد، اتحادیه اروپا هم در دومین سالگرد جنگ اوکراین اعلام کرد اقدامات محدودکننده‌ای را برای ۱۰۶ فرد دیگر و ۸۸ نهاد مسئول اقدامات تضعیف یا تهدید‌کننده یکپارچگی ارضی، حاکمیت و استقلال اوکراین تحمیل می‌کند. به گزارش ایسنا و به نقل از اسپوتنیک، در نتیجه بسته تحریم‌های جدیدی که درباره اوضاع اوکراین علیه افراد و اشخاص حقوقی روسی انجام شده است، در مجموع بیش از دو هزار نفر شامل این تحریم‌ها می‌شوند. اتحادیه اروپا دیروز (جمعه) گفت که در سیزدهمین بسته تحریم‌های خود علیه روسیه ۲۷ شرکت را که از اقدامات نظامی روسیه حمایت می‌کنند، ازجمله در کشورهای ثالث تحریم می‌کند: «آنها در معرض محدودیت‌های دقیق‌تر صادرات درباره کالاها و فناوری‌هایی با استفاده دوگانه و همچنین کالاها و فناوری خواهند بود که ممکن است در تقویت فناوری بخش دفاعی و امنیت روسیه کمک کنند». برخی از این نهادها در کشورهای ثالث ازجمله هند، سریلانکا، چین، صربستان، قزاقستان، تایلند و ترکیه واقع شده‌اند و در دورزدن محدودیت‌های تجاری روسیه درگیر شده‌اند. اتحادیه اروپا اعلام کرده که نهادهای روسی هم در توسعه، تولید و عرضه اجزای الکترونیکی برای مجتمع نظامی و صنعتی روسیه درگیر هستند. کمیسیون اروپا همچنین اعلام کرد اتحادیه اروپا، وزیر دفاع کره شمالی و چند شرکت بلاروسی را نیز در سیزدهمین بسته تحریم علیه روسیه گنجانده است.

 موج‌سواری علیه تهران و هم‌زمانی جنگ اوکراین با جنگ در غزه

برخلاف حسین صانعی که هم‌زمانی مرگ آلکسی ناوالنی و همچنین دومین سالگرد تجاوز روسیه به خاک اوکراین را ازجمله عوامل طرح ادعاهای واهی درباره ارسال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه مطرح می‌کند، سعید صفاری بر این باور است که باید دلیل را در هم‌زمانی دیگری جست‌وجو کرد. این کارشناس در گفت‌وگو با «شرق» یقین دارد که هم‌زمانی طرح این ادعاها علیه تهران با فرسایشی‌شدن جنگ حماس و اسرائیل و بغرنج‌تر‌شدن وضعیت غزه و از همه مهم‌تر، تأثیر این جنگ بر روند تجهیز و تسلیح اوکراین از جانب غرب با محوریت ایالات متحده آمریکا، شرایطی را به وجود آورده است که واشنگتن برای توجیه کم‌رنگ‌شدن حمایت‌ها از کی‌یف سعی دارد با طرح اتهامات بی‌اساس درباره ارسال تسلیحاتی مانند موشک‌های بالستیک یا پهپاد از سوی ایران و موج‌سواری علیه تهران دست به یک موازنه قوا بزند. صفاری سخنان اخیر جو بایدن را مؤیدی بر تحلیل خود قرار می‌دهد و بر این باور است که کاخ سفید بیش از هر زمان دیگری نگران کاهش حمایت‌های تسلیحاتی و لجستیکی اوکراین در برابر روسیه در تأثیر آن بر سرنوشت این جنگ (جنگ اوکرین) و در نهایت کسب دست برتر برای پوتین است. اشاره صفاری به سخنان جو بایدن،‌ رئیس‌جمهوری آمریکا‌ست که در پیام خود به مناسبت دومین سالگرد جنگ اوکراین نوشته است: «نمایندگان باید لایحه مکمل امنیت ملی را تصویب کنند، قبل از اینکه خیلی دیر شود. این لایحه کمک‌های مالی به اوکراین و همچنین تقویت پایگاه دفاعی ایالات متحده را تضمین خواهد کرد». به نوشته ایسنا، سنای آمریکا پس از ماه‌ها مذاکرات دشوار و در بحبوحه اختلافات سیاسی در حزب جمهوری‌خواه بر سر نقش ایالات متحده در خارج از کشور، بسته کمکی ۹۵.۳ میلیارد دلاری به اوکراین، اسرائیل و تایوان را تصویب کرد؛ اما این لایحه باید از سوی مجلس نمایندگان نیز تأیید شود ولی به دلیل مخالفت نمایندگان جمهوری‌خواه با آن، روند تصویب آن متوقف شده است. به گزارش اسپوتنیک، بایدن در بیانیه خود آورده است: «با گذشت دو سال جنگ،‌ مردم اوکراین همچنان با شجاعت زیادی به نبرد ادامه می‌دهند؛ اما مهمات آنها رو به اتمام است. اوکراین نیازمند تسلیحات بیشتر از سوی آمریکاست تا بتواند خطوط نبرد خود را در مقابل حملات روسیه حفظ کند؛ به همین‌ دلیل مجلس نمایندگان باید لایحه دو‌حزبی مکمل امنیت ملی را تصویب کند، قبل از آنکه خیلی دیر شود».