به گزارش اکو ایران، هزینه‌های مسکن بخش قابل توجهی از مجموع هزینه‌های خانوار را در ایران تشکیل می‌دهد. آخرین آمار مربوط به درآمد و هزینه خانوارها به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای در سال 1401 منتشر شده است. این آمار می‌تواند متوسط هزینه‌ای را که هر دهک خرج اجاره‌بهای مسکن خود کرده نشان دهد. منظور از دهک‌های هزینه‌ای تقسیم خانوارهای کشور به ده گروه است به طوری که دهک اول کم‌هزینه‌ترین‌ها و دهک آخر پرهزینه‌ترین‌ها هستند. مطابق اعداد بودجه خانوار متوسط هزینه‌ای که یک خانوار شهری در ایران در سال گذشته برای اجاره مسکن پرداخته برابر با 43 میلیون و 616 هزار تومان در سال بوده است.
در این گزارش ارزش اجاره احتسابی مسکن در میان دهک‌ها در سال گذشته بررسی شده است. مطابق این بررسی با افزایش درآمد خانوارها هزینه بیشتری صرف مسکن شده است. همچنین رشد نقطه به نقطه اجاره‌بهای مسکن در این سال یعنی تغییرات آن نسبت به سال قبل از سال 1397 حاکی از این است که این هزینه به طور کلی افزایش یافته است. اما افزایش آن برای خانوارهای کم‌برخوردار بیش از افزایش آن برای خانوارهای برخوردارتر بوده است. و این یعنی تورم اجاره مسکن را کم‌برخوردارها بیشتر حس کرده‌اند.
اجاره‌بهای احتسابی مسکن در سال گذشته چقدر بوده است؟
اجاره به معنای استفاده از خدمات مسکن به مدتی معلوم است. در طرح‌های آمارگیری دو نوع اجاره ثبت می‌شود؛ اجاره واقعی و اجاره احتسابی. در این گزارش از ارقام اجاره احتسابی استفاده شده که در واقع ارزشی را نشان می‌دهد که یک مالک اگر قصد داشت مسکن خود را اجاره دهد، برابر با آن ارزش اجاره می‌داد. بنابراین در حقیقت قیمت اجاره مسکن از دید صاحبخانه است و می‌تواند بیانگر ارزشی انتظاری برای قیمت مسکن باشد.
مطابق ارقام بودجه خانوار در سال 1401 خانوارهای دهک اول کمترین هزینه را برای اجاره مسکن و خانوارهای دهک دهم بیشترین هزینه را برای اجاره مسکن پرداخته‌اند و هرچه دهک خانوار بالاتر بوده هزینه‌ای که برای مسکن پرداخته بیشتر بوده است.
بنابراین کمترین هزینه سالانه برای اجاره‌بهای مسکن را خانوارهای شهری دهک اول برابر با 13 میلیون و 163 هزار تومان و بیشترین آن را خانوارهای دهک دهم به مبلغ 116 میلیون و 420 هزار تومان پرداخته‌اند.
اما افزایش هزینه اجاره مسکن را نیز که در سال‌های اخیر پررنگ‌تر شده می‌توان از این آمار بررسی کرد. مطابق این گزارش از سال 1398 تورم نقطه به نقطه اجاره‌بهای مسکن برای دهک اولی‌ها شدیدتر از دهک دهمی‌ها بوده است.
تورم اجاره‌بهای احتسابی مسکن در دهک اول بیش از دهک دهم در چهار سال اخیر
داده‌ها نشان می‌دهند تورم اجاره‌بهای مسکن یعنی تغییرات هزینه آن در یک سال نسبت به سال قبل در پنج سال اخیر با سرعت بیشترین افزایش یافته است. به طوری که برای تمام خانوارهای شهری از 25.1 درصد در سال 1397 به 58.6 درصد در سال 1401 رسیده است.
از سوی دیگر بررسی تورم اجاره‌بها به تفکیک دهک‌ها نشان می‌دهد خانوارهای دهک‌اول که پایین‌ترین وضعیت رفاهی را دارند از سال 1398 تورم بیشتری را در این رابطه نسبت به خانوارهای دهک دهم تجربه کرده‌اند. به طوری که در سال 1401 تورم اجاره‌بهای مسکن در دهک اول 54.9 درصد و در دهک دهک برابر با 58.6 درصد بوده است. با این حال در فاصله سال 1400 تا 1401 سرعت رشد تورم اجاره‌بها برای دهک دهم بیش از دهک اول بوده است.
بنابراین می‌توان جمع‌بندی کرد در سال گذشته رشد تورم اجاره‌بهای مسکن به بیشترین حد در پنج سال گذشته رسیده و در این میان کم‌برخوردارترین خانوارها رشد بیشتری را در قیمت اجاره نسبت به برخوردارترین خانوارها حس کرده‌اند.
منبع: ecoiran-55763
