​آیا فناوری دنیای بهتری برای ما ساخته است

فناوری به همه بخش‌های زندگی ما راه پیدا کرده است. حالا بخش اعظم ساعت‌‌های یک روز ما پای گوشی یا کامپیوتر سپری می‌شود.

وقتی صحبت از فناوری می‌شود، بسیاری به راحتی و آسایش زندگی اشاره می‌کنند. برخی هم نگاه بدبینانه‌ای به آن دارند که بیشتر جنبه فرهنگی و اجتماعی و گاه سلامت دارد. در هر صورت آیا فناوری جهانی بهتری برای ما ساخته است؟ یا مضراتش بیشتر از فوایدش است؟ 

در دومین قسمت «فن‌ویک» سعی کرده‌ایم با معرفی کتاب «نزاع هر ساله ما بر سر فناوری» برای این سوال‌ها پاسخی پیدا کنیم. همچنین از سوی دیگر با معرفی اپلیکیشن « Stayfree-screen time» سعی می‌کنیم به شما کمک کنیم تا در استفاده از ابزارهای دیجیتال زیاده‌روی نکنید. معرفی پادکست «خورشت تکنولوژی» و  فیلم « A.I. Artificial Intelligence» از دیگر بخش‌های معرفی این هفته «فن‌ویک» است.

پادکست خورشت تکنولوژی؛ گشت و گذار در دنیای فناوری

اگر به دنیای تکنولوژی علاقه دارید و دوست دارید بدانید در این فضا چه خبر است، گوش دادن به پادکست «خورشت تکنولوژی» را به شما پیشنهاد می‌کنیم. با این پادکست به صورت هفتگی در عرض ۸ تا ۱۰دقیقه می‌توانید از اخبار دنیای تکنولوژی مطلع شوید.

خورشت تکنولوژی یک پادکست فارسی از رادیو SBS فارسی است. SBS (Special Broadcasting Service) یک سازمان چندرسانه‌ای‌ست و دارای پلتفرم‌های متنوع است. تاکنون ۱۹۴ اپیزود از این پادکست منتشر شده است و آخرین اپیزود این پادکست متعلق به ۸ ژانویه است. هرقسمت گوینده به صورت اجمالی و خلاصه آخرین اخبار روز دنیای فناوری را برای‌تان تعریف می‌کند. 

در جدیدترین قسمت، خورشت تکنولوژی از ارسال ماهواره‌هایی که برای اولین‌بار می‌تواند سیگنال‌های تلفن را به طور مستقیم به گوشی‌های هوشمند بفرستد تا شنیدن یک صدای مرموز با خبر می‌شوید. اخبار «خورشت تکنولوژی» اتفاق‌های حوزه‌های گوناگون تکنولوژی مانند هوش مصنوعی ، شبکه‌های اجتماعی، شرکت‌های تکنولوژی تا مسائل اجتماعی مانند هشدار برای استفاده بسیار از شبکه‌های اجتماعی و دسترسی‌نداشتن نیمی از جوانان به اینترنت و … را در برمی‌گیرد.

در کست‌باکس این پادکست ۱۶۷ هزار بار شنیده شده و ۶ هزار دنبال‌کننده دارد. علاوه برکست‌باکس، می‌توان این پادکست را از سایت سازمان SBS و اپل‌پادکست شنید.

کتاب «نزاع هزار ساله ما بر سر فناوری»؛ آیا فناوری باعث بهروزی ماست؟

وقتی صحبت از فناوری می‌شود، بسیاری به راحتی و آسایش زندگی اشاره می‌کنند. برخی هم نگاه بدبینانه‌ای به آن دارند که بیشتر جنبه فرهنگی و اجتماعی و گاه سلامت دارد. در هر صورت آیا فناوری جهانی بهتری برای ما ساخته است؟ یا مضراتش بیشتر از فوایدش است؟  در کتابی به نام «نزاع هزارساله ما برسرفناوری و بهروزی» نوشته دارون عجم اوغلو و سایمون جانسون سعی شده به این سوال پاسخ داده‌ شود. دارون عجم اوغلو نویسنده‌ کتاب «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند» و پژوهشگر حوزه‌ی اقتصاد و سایمون جانسون، مولف کتاب «۱۳‌بانک‌دار» در این کتاب از فناوری و بهروزی و اقتصاد می‌گویند.

ما در این کتاب می‌خوانیم که با وجود تمام خوش‌بینی‌ها نسبت به فناوری و تمام آنچه که بیل گیتس، ایلان ماسک یا حتی استیو جابز وعده دادند و در واقع جهان ما تحت‌ تلقین خوش‌بینی آنها نسبت به فن‌آوری قرار گرفته است، اما تاریخ هزارسالِ گذشته، مملو از اختراعات جدیدی است که به هیچ‌وجه موجب بهروزیِ به اشتراک‌گذاشته‌شده (عمومی) نشدند: مانند اینکه در اوایل انقلاب صنعتی کارخانجات نساجی بریتانیا برای شماری معدود ثروت‌های افسانه‌ای رقم زدند، ولی تا نزدیک به صدسال درآمد کارگران را افزایش ندادند، بلکه به‌ عکس، همانطور که کارگران نساجی به صرافت دریافتند، ساعات کارشان طولانی‌تر هم شد. 

دارون عجم اوغلو و سایمون جانسون در این کتاب با بیان اینکه امروزه دقیقا جاپای بریتانیای ۲۵۰ سال پیش می‌گذاریم، آورده‌اند که‌ «خبر خوب آنکه ابزارهایی باورنکردنی در اختیار داریم، از جمله تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، واکسن‌های mRNQA، روبات‌‌های صنعتی، اینترنت، قدرت محاسباتی فوق‌العاده و حجم عظیمی از داده‌ها درمورد چیزهایی که قبلا می‌توانستیم اندازه بگیریم. ما می‌توانیم این نوآوری‌ها را برای حل مشکلات واقعی‌مان به خدمت بگیریم، منتهی به شرطی که این قابلیت‌های شکوهمند بر کمک به انسان‌ها متمرکز شود، ولی در حال حاضر در این مسیر پیش نمی‌رویم.»

آنها هدف از نوشتن این کتاب را اینگونه بیان می‌کنند که پیشرفت هرگز امری خود به خودی نیست. این روزها «پیشرفت» مجددا در حال پروار کردن گروهی کوچک از کارسالاران و سرمایه‌گذاران است، در حالی‌که اکثر مردم را از رمق می‌اندازد و نفع ناچیزی عایدشان می‌کند.

این نویسندگان اعتقاد دارند مسیر تکنولوژی یک بار پیش‌تر و چه بسا ممکن است دوباره هم تحت کنترل قرار گیرد. پیشرفت‌های عظیم محاسباتیِ نیم قرن گذشته می‌تواند به ابزارهایی قدرتمند و دموکراتیک تبدیل شود، اما نه اگر اتخاذِ تصمیمات مهم، تنها در اختیار رهبران چند غول فناوری باقی بماند. این کتاب توسط علیرضا بهشتی شیرازی و محمدرضا فرهادی‌پور ترجمه شده و نشر روزنه در ۴۸۶ صفحه منتشر کرده است. علاوه بر نسخه فیزیکی، این کتاب را می‌توانید از طریق پلتفرم طاقچه هم خریداری کنید. 

اپلیکیشن Stayfree-screen time؛ استفاده از گوشی‌‌ات را کنترل کن

اگر بگوییم این روزها گوشی‌های هوشمند زندگی‌ ما را به تسخیر خود درآوردند،اغراق نکرده‌‌ایم. کافی است گوشی خود را گم کنیم، استرس سراسر وجود ما را فرا می‌گیرد. همه داده‌های ما از عکس و ویدیوهای شخصی تا اطلاعات کاری ما در گوشی‌های هوشمندمان قرار دارد. در کنار آن بسیاری از اپلکیشن‌های اجتماعی و بازی‌ها به صورتی اعتیادآور طراحی شده‌اند و کاربر نمی‌تواند به آسانی گوشی خود را کنار بگذارد. استفاده بیش از اندازه از گوشی در خانه یا محل‌کار یا حتی خیابان باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود؛ مانند حواس‌پرتی و عدم تمرکز روی کار،‌ کم‌خوابی، بدخوابی و پرخاشگری و ...

البته همین گوشی‌ها راه‌حل مدیریت استفاده از آنها را به کمک اپلیکیشن‌های خاص آسان کرده‌اند. در این‌ مورد  اپلیکیشن‌های بسیاری در کافه‌بازار، گوگل‌پلی یا اپل‌استور به صورت رایگان موجود هستند. یکی از این اپلیکیشن‌ها Stayfree-screen time‌ است  که در گوگل‌پلی بیش از ۱۰ میلیون بار دانلود شده و از پنج، نمره ۴.۶ را به دست آورده است. 

برای استفاده از این اپ در ابتدا باید به این اپلیکیشن اجازه permit usage access دهید تا برای تِرَک‌کردن به اپلیکیشن‌های دیگر دسترسی پیدا کند. گوشی شما حتی هشدار هم می‌دهد که ممکن است این دسترسی ریسک داشته باشد. پس از آن وارد صفحه‌ای می‌شوید که لیستی از اپلیکیشن‌های گوشی شما با میزان مصرف و ساعتی که کار کردید، نمایش داده می‌شود.

شما می‌توانید هر کدام از اپلیکیشن‌ها را انتخاب کنید و در صفحه‌ای جداگانه میزان مصرف روزانه همان اپلیکیشن با عدد و ارقام و نمودار به شما نمایش داده می‌شود. سپس می‌توانید گزینه add usage limit را انتخاب و میزان ساعتی که می‌خواهید هرروز با اپلیکیشن موردنظرتان کار کنید را تعیین کنید.

مشخص کردن ساعت برای استفاده از اپلیکیشن‌ها به این خاطر است که اگر بیش از حد از آن برنامه استفاده کردید، به شما هشدار دهد. شاید هفته اول سخت باشد؛ اما کم‌کم عادت می‌کنید و متوجه می‌شوید اعتیاد شما به گوشی هوشمند کاهش پیدا کرده است.

این برنامه رابط کاربری آسان و خوبی دارد و در استفاده از آن سردرگم نمی‌شوید. اگر در ابتدا این اپلیکیشن برای سیستم عامل اندروید راه‌اندازی شده بود؛ اما الان برای سیستم‌عامل iOS، دسکتاپ، سافاری، گوگل کروم و فایرفاکس هم می‌توانید این برنامه را نصب کنید. سپس گزینه «connect devices» را انتخاب کنید تا دستگاه‌های شما به هم متصل شود.

فیلمA.I. Artificial Intelligence ؛ شاهکار ماندگار اسپیلبرگ

برخی از فیلم‌های قدیمی که آینده تکنولوژی را نشان می‌دهند، حاصل تخیل نویسنده هستند؛ اما زمانی که استیون اسپیلبرگ در سال ۲۰۰۱ فیلم «ای‌.آی‌.هوش مصنوعی» را ساخت، مشهورترین سیستم هوش مصنوعی، کامپیوتر Deep Blue بود که توسط IBM طراحی شده بود و می‌توانست شطرنج بازی کند. البته اسپیلبرگ در حوزه هوش‌مصنوعی یک گام به جلو برداشته و عشق و عاطفه را نیز به این سیستم بی‌احساس و برنامه‌ریزی‌شده اضافه کرده بود. ایده این فیلم ناب و بکر بود و اسپیلبرگ سعی کرد خیلی عمیق و فلسفی به بحث هوش مصنوعی و ربات‌های آدم‌نما و ارتباط عاطفیشان با انسان بپردازد.

این فیلم حدود ۲۳ سال پیش در ژانر درام، علمی- تخیلی ساخته و اکران شد. فیلم «ای‌.‌آی.هوش مصنوعی» برگرفته از کتاب «سوپر اسباب‌‌بازی‌ها تمام تابستان دوام می‌آوردند» نوشته برایان آلدیس است. وقتی فیلم را تماشا کنید می‌توانید حدس بزنید که کمی هم به داستان پینوکیو شباهت دارد.

البته توسعه اولیه این فیلم متعلق به استنلی کوبریک، کارگردان مشهور سینما بود. اما او تصمیم گرفت کارگردانی این پروژه را به اسپیلبرگ بسپارد چون معتقد بود این فیلم به افکار و فلسفه اسپیلبرگ نزدیک‌تر است؛ اما پیش از شروع فیلمبرداری کوبریک درگذشت و اسپیلبرگ تمام وقت خود را صرف ساخت این فیلم کرد.

داستان فیلم درمورد دیوید، ربات انسان‌نمایی است که دارای توانایی درک احساسات و عشق ورزیدن است. ابتدای فیلم با این صحنه شروع می‌شود که گوینده‌ای از ذوب‌شدن یخچال‌ها به خاطر انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌گوید و این موضوع باعث شده بسیاری از شهرها به زیر آب فرو روند، میلیون‌ها نفر مهاجرت کنند و صدها میلیون نفر هم در کشورهای فقیرتر گرسنگی بکشند. حالا انسان‌ها قوانین و محدودیت‌های خاصی برای داشتن فرزند وضع می‌کنند.

درهمین سکانس ابتدایی متوجه آینده‌ای ناخوشایندی می‌شویم. آینده‌ای که وصف این‌روزهای ماست. یخچال‌ها در حال ذوب‌شدن هستند و تغییرات آب‌وهوایی سبب شده است که زمستان و پاییز پر باران و برفی نداشته باشیم. پس از آن دانشمندی پیشنهاد ساخت ربات‌های بچه را مطرح می‌کند که می‌تواند به مادر و پدر خود عشق بورزد. به این صورت زوج‌هایی که مجوز بچه‌دار شدن ندارند، می‌توانند بچه‌دار شوند.

پس از آن مادری را می‌بینیم که برای پسر بچه خود که در محفظه‌ای نگه‌داری می‌شود، کتاب قصه می‌خواند. آن مادر باور ندارد که کودکش مرده و در شرایطی نگه‌داری می‌شود تا درمانی برای بیماریش پیدا شود. داستان دانشمند و بعد این مادر از ابتدا به ما نشان می‌دهد که با فیلمی با موضوعی عاشقانه طرف هستیم. البته نه هر عشقی؛ بلکه عشق مادر و فرزند.

فیلم «ای.آی.هوش مصنوعی» بعد از اکران با استقبال بالایی مواجه شد. در هفتاد و چهارمین مراسم اسکار نامزد دریافت جایزه در بخش بهترین آهنگ اورجینال و بهترین جلوه‌های ویژه شد. این فیلم جوایز دیگری هم دریافت کرد؛ مانند جایزه‌ی ساترن که از سوی آکادمی فیلم‌های علمی-تخیلی، فانتزی و ترسناک اعطا می‌شود. در سال ۲۰۱۳ همچنین مارک کرمود، منتقد سینمایی، از این فیلم به عنوان «شاهکار ماندگار اسپیلبرگ» یاد کرد.