چندی پیش بود که تخصیص ارز مسافرتی با نرخ دولتی خبرساز شد. عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف آن بودند. با این حال هنوز هم احتمال دارد که ارز مسافرتی گردشگران حذف شود. گرچه اخیرا در بخشنامه صادره یکی از بانک‌ها عنوان شده که پرداخت ارز مسافرتی متوقف شود، اما شواهد امر چیز دیگری را نشان می‌دهد. به‌گونه‌ای که گویا خبری از توقف ارز مسافرتی نیست. با این حال اگر سیاست جدید متوقف شود؛ دوباره بسیاری از شهروندان به بهانه تهیه ارز مسافرتی در مقابل صرافی‌ها صف خواهند کشید. البته این یک روی سکه است، روی دیگر این است که بسیاری از هموطنان قادر به تهیه ارز مسافرتی نیستند و سفر داخلی را ترجیح می‌دهند. از این رو باید فکری به حال تقویت گردشگری گروهی کنیم. این در حالی است که زیرساخت‌ها مهیا نیست و هموطنان از وضعیت ارائه خدمات در حین سفر ناراضی هستند. مساله‌ای که بارها و بارها به آن تاکید شده و صاحبنظران حوزه گردشگری به آن اذعان داشته‌اند.
تعریف سازوکاری جدید برای تامین ارز مسافران
رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با تاکید بر اینکه توجیهی برای اختصاص ارز چهار‌هزار و 200 تومانی به مسافران وجود ندارد، گفت: باید سازوکاری برای تامین ارز مسافران تعریف شود. علی سنگینیان افزود: اکنون شرایطی در خرید و فروش ارز وجود دارد که مسافران نمی‌توانند ارز مورد نیاز خود را خارج از سامانه نیما به‌صورت قانونی در بازار آزاد خریداری کنند. سنگینیان همچنین به سوءاستفاده برخی آژانس‌های مسافرتی از شرایط کنونی اشاره کرد و گفت: برخی آژانس‌ها تورهایی با قیمت‌های پایین به مشتریان خود معرفی و در عوض ارز آنها را دریافت می‌کنند. همچنین معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: جلسه‌ای برای تصمیم‌گیری نهایی در مورد ارز مسافرتی برگزار نشده است. محمد محب‌خدایی ادامه داد: ما هنوز در مورد اینکه تصمیم جدیدی گرفته شده باشد، خبری نشنیده‌ایم. او بیان کرد: بیشترین حساسیت‌ها و شائبه‌ها در مورد ارز مسافرتی زمانی ایجاد شد که مقدار حواله ارز مسافرتی افزایش پیدا کرد و مشکلات بیشتر از این مساله ناشی می‌شود. به گزارش چمدان، معاون گردشگری کشور در پاسخ به اینکه آیا از معاونت گردشگری برای تصمیم‌گیری در مورد ارز مسافرتی نظرسنجی شده است یا خیر افزود: در ابتدا که تصمیم‌گیری کردند، از ما نظرخواهی نکردند، اما اخیرا جلساتی برگزار می‌شود که ما هم در آن حضور داریم. براساس دستورالعمل بانک مرکزی تامین و پرداخت ارز مسافرتی به‌صورت اسکناس برای مسافران هوایی به مقصد کشورهای ارمنستان، جمهوری آذربایجان، بلاروس، استونی، لتونی، لیتوانی، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوکراین، ازبکستان، ترکیه، افغانستان، بحرین، قطر، کویت، پاکستان، عمان، امارات متحده عربی و قبرس به مبلغ 500 یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست؛ سقف این نوع ارز برای سایر کشورها به جز عراق به مبلغ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست و ارز مورد نیاز زائران عتبات عالیات به دینار و به میزان دویست و 50هزار دینار عراقی تعیین شده است. به گزارش ایرنا، پیگیری‌ها نشان می‌دهد که از 21 فروردین که سیاست‌های جدید ارزی اعمال شده تا 23 تیر یعنی در مدت سه ماه در مجموع معادل312 میلیون دلار ارز مسافرتی تخصیص یافته است؛ این در حالی است که میزان ارز تخصیصی برای واردات خودرو که جنجال‌برانگیز شد، 120میلیون و 845هزار و 84 یورو ارز دولتی بود.
دولت مجبور نیست ارز دولتی بدهد
یک کارشناس گردشگری درباره ارز مسافری و تاثیر آن روی گردشگری در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: قبل از آنکه سیاست جدید در مورد ارز مسافرتی مطرح شود، تنها راه‌حل تهیه ارز گردشگری این بود که با نرخ آزاد انجام شود. اردشیر اروجی می‌افزاید: آنچنان که متولیان امر درصدد بودند برخی دفاتر خدمات گردشگری را مسئول این کار کنند یا به برخی صرافی‌ها ارز دولتی بدهند. او ادامه می‌دهد: تنها باید دانشجویان یا افرادی که برای درمان خود به خارج از کشور می‌روند، ازر دولتی دریافت کنند. وگرنه افرادی که برای تفریح قصد سفر به خارج از کشور را دارند، باید از بازار آزاد ارز مسافرتی را تهیه کنند. این کارشناس گردشگری خاطرنشان می‌کند: ما دیدیم مدتی که ارز دولتی در اختیار این گردشگران با تعیین سقفی قرار گرفت، برخی‌ها توانستند رایگان سفر کنند. او اظهار می‌کند: حتی آژانس‌های مسافرتی‌ای بودند که سوءاستفاده کردند، ویزا و ارز دولتی مسافران را گرفتند و آنها را رایگان به سفر برده و بر‌گرداندند، چنانکه برای آژانس‌های مسافرتی مبالغی باقی می‌ماند. این کارشناس گردشگری بیان می‌کند: این کار صحیح نیست. ما احتیاج زیادی به ارز کشور داریم و نباید اینگونه آن را از کشور خارج کرد. اروجی یادآوری می‌کند: بنابراین همان‌طور که گفتم بهترین راه این است به جز موارد خاص، ارز گردشگری از طریق بازار آزاد تامین شود. افراد اگر لازم بود می‌توانند ارز مسافرتی را از بازار آزاد تهیه کنند. این کارشناس گردشگری ابراز می‌کند: دولت مجبور نیست برای سفر گردشگری ارز دولتی بدهد. افرادی که وضع مالی‌شان خوب است و می‌خواهند سفر خارج بروند، می‌توانند خودشان ارز مسافرتی را از بازار دولتی تهیه کنند، اما باید سفر در مقابل گردشگری داخلی را تسهیل کرد و گردشگری گروهی را ترویج داد. اروجی اظهار می‌کند: سفر امری ضروری و برای تمدد اعصاب خانواده‌هاست. اگر بتوانیم گردشگری گروهی را بهبود دهیم و مردم تفریحات سالم را در ایران انجام دهند، بسیار مناسب خواهد بود. این کارشناس گردشگری عنوان می‌کند: باید به افزایش کیفیت سیستم حمل‌و‌نقل، هتل‌ها، خدمات رستوران‌های بین‌راهی و ... توجه کنیم. اروجی تاکید می‌کند: ضروری است که سازمان گردشگری بهبود خدمات گردشگری برای گردشگران داخلی را در دستور کار خود قرار دهد تا آنها در ایران سفر کنند. او ادامه می‌دهد: اگر ما گردشگری را یک صنعت تصور کنیم، تراز گردشگری ایران به‌لحاظ ارزی منفی است، یعنی ما به جای اینکه از صنعت گردشگر درآمد داشته باشیم؛ با کسری درآمد روبه‌رو هستیم. این کارشناس گردشگری اضافه می‌کند: 66درصد سفرهای صورت گرفته در ایران به خانه آشنایان است، یعنی گردشگری مدنظر نیست. در واقع عده‌ای از این شهر برای دیدن اقوام خود به شهر دیگری می‌روند که در چرخه صنعت گردشگری نمی‌گنجد. اروجی عنوان می‌کند: یکی از دلایل بروز چنین رویدادی درآمد پایین مردم است، چراکه نمی‌توانند هزینه کنند. او بیان می‌کند: از این رو باید شرایط سفرهای ارزان‌قیمت را برای هموطنان ایجاد کنیم. حتی شاهد هستیم که از بوم‌گردی‌ها استقبال شده است، به این دلیل که قیمتش مناسب است. بنابراین باید زیرساخت‌ها را فراهم کنیم تا گردشگری داخلی رونق بگیرد.
