پاسخ سیروس مقدم به توئیت وزیر ارشاد/ چرا عوامل از سانسور گفتند؟

 دومین قسمت از برنامه «شب صحبت» با موضوع نقد و بررسی سریال «پایتخت ۶» شب گذشته ۱۹ فروردین ماه با حضور محمود گبرلو به عنوان مجری، سیروس مقدم کارگردان و مهدی فرجی مشاور «پایتخت ۶» و همچنین کیوان امجدیان و پژمان کریمی منتقد و کارشناس سینما و تلویزیون روی آنتن شبکه یک رفت.
مقدم در ابتدای این نشست در پاسخ به انتقادها درباره بی‌احترامی به بزرگ‌ترها در این فصل از «پایتخت» بیان کرد: شخصیتی که در این فصل در همه نظرسنجی‌ها محبوب است بهتاش است و فکر می‌کنید به دلیل بی‌ادبی یا بی‌احترامی است؟ نه به این دلیل است که او شخصیتی واقعی است.
کارگردان «پایتخت ۶» در ادامه ضمن اشاره به حذف شخصیت «باباپنجعلی» از داستان گفت: قرار بود برادر پنجعلی، نقش بزرگ‌تر را در «پایتخت ۶» داشته باشد اما هر کار کردیم نشد که چنین کاراکتری وارد داستان شود و به‌عنوان کارگردان این سریال نقیصه عدم حضور بزرگ‌تر در این قسمت را می‌پذیرم.
در ادامه فرجی درباره شوخی‌های این فصل با سیاستمداران اظهار کرد: از سیاستمدارانی که نقدپذیر بودند و واکنش تند نشان ندادند ممنونم. در کلیت قصه به سلامت سیاست کشور توجه کردیم.
وی درباره اینکه چه بازخوردی نسبت به شوخی‌ها با سیاستمداران داشته‌اند، عنوان کرد: مشکل ممیزی نداشتیم. حتی انتقاداتی شد که این نماینده هیچ مشکلی نداشته است و کاملاً سالم و پاکدست بوده است اما این نماینده برآیندی از نمایندگان ما بود.
سعه صدر مدیران و سیاستمداران بالاتر رفته است
مقدم نیز در این باره اضافه کرد: بخش‌هایی که کمترین مشکل داشتیم همین بخش‌ها بود که وقتی تصویربرداری می‌شد حواسم بود که دوستان چقدر در پخش مراقبت می‌کنند که به سلامت به پخش برسد. مثلاً شوخی‌های روز یا شوخی‌های بعدی درباره بنزین و گرانی‌ها کمترین بحث‌ها را داشت. هرچه گرفتیم استفاده شد یا در بحث عفو رهبری طبیعی است که هرکسی با لحن و ادبیات خود درباره این خبر خوش صحبت می‌کند. «پایتخت ۶» نشان داد که سعه صدر مدیران و سیاستمداران بالاتر رفته است.
گاهی صحنه‌ها و سکانس‌هایی گرفتیم که در زمان پخش دارای حساسیتی بوده و باید در نظر گرفته می‌شده است که بهتر بود آن جمله گفته نمی‌شد یا نکته‌ای اضافه می‌شدوی بیان کرد: برخی جاها این تذکر داده می‌شد گاهی هم صحنه‌ای را گرفته بودیم که در چهار ماه پیش حساسیتی نداشت مثلاً رابطه‌ای که ما با کشوری در خاورمیانه داشتیم و روزی که می‌خواستیم این صحنه را پخش کنیم با این ملاحظات مواجه بود و ممکن بود «پایتخت» بی‌دلیل باعث می‌شد آتش به پا شود که دوستان پخش این موارد را مهار می‌کردند تا پایتخت با سلامت به آنتن برسد.
کارگردان «پایتخت» در ادامه در واکنش به سوال گبرلو درباره توئیت انتقادی وزیر ارشاد که به جای خالی خشایار الوند در این فصل اشاره کرده بود، بیان کرد: سوال من این است که چطور در این یک سال، سراغی از خانواده مرحوم خشایار الوند گرفته نشده است یا لااقل شرایط ساخت یک فیلم برای سیروس الوند فراهم نشد تا این کارگردان عزیز و کهنه‌کار بتواند فیلم بسازد؟
مقدم در ادامه در واکنش به اینکه برخی از بازیگران نکاتی را نسبت به سانسور بیان کرده‌اند و مرز ممیزی و سانسور اظهار کرد: ملاحظه همه جای دنیا وجود دارد و کشوری نیست که بی در و پیکر باشد و هرچه بخواهند در سینما و رادیو و تلویزیون آنها پخش شود. هالیوود کتابچه راهنما دارد که در کنار قهرمان سفیدپوست مثلاً قهرمان سیاه پوست باشد. سانسور یعنی حذف و کم و زیاد کردن صحنه و دیالوگی که محتوا و مضمون را دچار دگرگونی یا تحریف و تغییر کند و این اتفاق در پایتخت نبوده است اما گاهی صحنه‌ها و سکانس‌هایی گرفتیم که در زمان پخش دارای حساسیتی بوده و باید در نظر گرفته می‌شده است که بهتر بود آن جمله گفته نمی‌شد یا نکته‌ای اضافه می‌شد. این ملاحظات می‌شود تأمین منافع ملی و برای به سلامت رساندن کلیت سریال است.
بازیگران نباید خلاف منافع سریال رفتار می‌کردند
فرجی نیز در ادامه درباره برخی حاشیه‌ها نسبت به مطرح شدن سانسور در سریال عنوان کرد: در همه دنیا اینگونه است که بازیگر نمی‌تواند خلاف منافع کلی فیلم و سریال رفتاری داشته باشند و این در قراردادهای آنها هم هست. گاهی برخی رفتارها برای برخی سریال‌ها دیده می‌شود و نیتی هم وجود دارد که قرار است سریال بیشتر دیده شود اما «پایتخت» به دیده شدن نیاز ندارد. با این حال ممکن است برخی از این حاشیه‌ها به اصل سریال لطمه وارد کند.
مقدم همچنین با اشاره به معضلاتی که در این سریال مطرح شد، گفت: «پایتخت» به رسالت اصلی طنز عمل می‌کند. با نادیده گرفتن معضل اعتیاد، بی احترامی به بزرگ‌تر اینها از بین نمی‌رود. آدم‌ها در فصل شش در زندگی با هم است که مشکلاتشان بیرون می‌زند، طرح اینها آگاهانه است، نوشته شده آقای فرجی خوانده است. سعی کردیم آدم‌ها واقعی باشند و مردم فکر نکنند قصه‌ای ساختگی می‌بینند.
پژمان کریمی منتقد درباره طرح برخی از این معضلات و نحوه پرداخت به آنها بیان کرد: مسأله این است که نقض غرض نسبت به طرح این مسائل صورت نگیرد وقتی جامعه را از دروغ نفی می‌کنیم به درستی صورت بگیرد. در این فصل برخی از کلمات دو پهلو وجود داشت که می‌توانست این نقض غرض را بوجود بیاورد.
مقدم نیز در پاسخ گفت: «پایتخت» نیازی برای شوخی به چنین کاری ندارد. اگر چنین برداشتی شده است من عذرخواهی می‌کنم.
امجدیان نیز در ادامه با اشاره به حل برخی موارد در این سریال گفت: ما بستری داریم در این سریال که می‌تواند به فرهنگ‌سازی کمک زیادی کند. ما تیکه طلای بزرگی داریم اگر لکه‌ای دارد منکرش نشویم چون می‌توان آن را پاک کرد.
دلیل شوخی با حج و آب زمزم
مقدم در بخش دیگر درباره دیالوگ‌های مرتبط با حج گفت: خیلی‌ها به ما اشکال گرفتند که به مناسک حج شوخی کردیم درصورتیکه من خودم به حج رفته‌ام و بخشی از این موقعیت‌ها را شخصاً تجربه کرده‌ام، مانند سنگ خوردن به سر! در عین جدیتی که در این فضا وجود دارد بالاخره شوخی‌هایی هم شکل می‌گیرد.
فرجی نیز در این بخش اظهار کرد: بخشی گفتند با آب زمزم شوخی شد واقعیت این است که وقتی حجاج برمی‌گردند نصف ساکنان آب زمزم است درحالی که بحث سریال این بود که قطره‌ای از این آب می‌تواند دریایی را متبرک کند.
همه شخصیت‌ها دچار اشتباه هستند
مقدم در ادامه درباره دستاوردهای سریال توضیح داد: به بهانه «پایتخت» توانستیم شوخی‌های سیاسی و اجتماعی را جدی‌تر بیان کنیم. برای اولین بار مردم حرف‌های دلشان را از زبان نقی شنیدند. اهدای عضو را در جشن نفس می‌بینم. شرایط بد اقتصادی و بیکاری و کشیده شدن آدم‌های درستکار به سمت خلاف از جمله این‌هاست. «پایتخت» به خوبی توانست بخشی از فرهنگ منطقه مازندران را به نمایش بگذارد.
فرجی نیز با اشاره به شخصیت‌های سریال و مسیر آن‌ها اظهار کرد: ارسطو یک فرد جوگیر هیجانی است و این بار هم در ازدواج اشتباه پیش می‌رود و در نهایت خانواده کمکش می‌کند. نقی آدم فرصت طلبی است و هما مدام به او کمک می‌کند و اصلاحش می‌کند. هما هم در جایی مرتکب اشتباه می‌شود اما خود را شماتت کرد و تأثیر رفتار غلط را هم دید او معصوم نیست و خطاهایی هم داشت.
وی اضافه کرد: «پایتخت» ویژگی‌اش این است یک خطا می‌بینم و یک تذکر می‌شنویم. بچه‌ها ماهواره سفارش می‌دهند و تذکر می‌بینند که باید آن را چال کنند. مادامی که «پایتخت» از این ساختار استفاده کند می‌تواند موفق باشد.
مقدم در پایان این نشست گفت: «پایتخت» با هدف سرگرمی در نوروز ساخته شد. ابتدا باید مخاطب را جذب و سرگرم کرد و بعد پیام اخلاقی داد. به نظرم با توجه به این چارچوب «پایتخت» به وظیفه اش عمل کرده است.