تلسکوپ فضایی جیمز وب امسال ما را شگفت‌زده کرد. صبح کریسمس دو سال پیش، ستاره‌شناسان و هواداران علوم فضا هدیه‌ای دریافت کردند که ۳۰ سال منتظر آن بودند: پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) که بزرگ ترین و جسورانه‌ترین تلاش جهان برای کاوش در میان ستارگان، کهکشان‌ها و نگریستن به زمان تولد کیهان است.
امسال، این رصدخانه فضایی همچنان تصاویر خیره‌کننده و علمی ارزشمند از کیهان به زمین فرستاد. اینجا نگاهی کوتاه به سه دستاورد مهم جیمزوب در سال ۲۰۲۳ داریم.
تغییر نگاه ما نسبت به منظومه شمسی
اگرچه هدف جیمزوب دیدن برخی از اولین ستارگان و کهکشان‌های جهان است، اما نگاه تازه آن به منظومه شمسی خودمان بسیار خیره‌کننده بوده است. جیمزوب در ماه اکتبر، جریان جت پرسرعتی را در مشتری نشان داد که با وجود بیش از ۴۸۰۰ کیلومتر عرض و حرکت با سرعت ۵۱۵ کیلومتر در ساعت، پیش از آن دیده نشده بود.
در ماه ژوئن، جیمز وب برای اولین بار دی‌اکسید کربن را در اقیانوس‌های مایع نمکی قمر یخی مشتری یعنی اروپا، شناسایی کرد. رصدخانه فضایی همچنین در این تصویر نگاه جدیدی به زحل داشت که سیستم حلقه‌ای ظریف غول گازی و سه قمر از ۱۴۶ قمر شناخته شده آن را به تصویر می‌کشد.
به گفته ناسا، غول گازی وقتی از طریق چشم‌های فروسرخ جیمزوب دیده می‌شود، بسیار تاریک است، زیرا در این طول موج، «گاز متان تقریبا تمام نور خورشیدی را که به جو می‌تابد جذب می‌کند.»
این رصدخانه قدرتمند همچنین تصویر خیره‌کننده‌ای از اورانوس، درخشان‌ترین قمرهای آن و ۱۱ حلقه از ۱۳ حلقه غبارآلود شناخته شده آن را ثبت کرده است.
سیاره فراخورشیدی نزدیک دارای مولکول‌های حامی حیات
در ماه سپتامبر، جیمز وب متان و دی‌اکسید کربن را در اتمسفر یک سیاره فراخورشیدی تقریبا نزدیک، به نام K۲-۱۸ b کشف کرد که به دور یک ستاره سرد در فاصله ۱۲۰ سال نوری از زمین می‌چرخد. این سیاره از زمین بزرگتر، اما از سیارات غول پیکر منظومه شمسی ما کوچکتر است.
مشاهدات قبلی با تلسکوپ فضایی هابل نشان داده بود که K۲-۱۸ b ممکن است سیاره‌ای هایسین باشد، یعنی یک سیاره فراخورشیدی که میزبان اتمسفرهای غلیظ و غنی از هیدروژن با اقیانوس‌هایی از آب مایع در زیر آن است. مشاهدات اخیر جیمزوب این فرضیه را تایید می‌کند، زیرا داده‌های جدید شواهدی از متان و دی‌اکسید کربن فراوان و مقدار کم آمونیاک را نشان می‌دهد.
ساواس کنستانتینو، اخترشناس دانشگاه کمبریج، یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «این نتایج حاصل بررسی تنها دو رصد از K۲-۱۸ b است و چیزهای بیشتری در راه است.
کوچکترین چیزی که جیمز وب کشف کرد
در ماه فوریه، دانشمندان از کشف غیرمنتظره جیمزوب از یک سیارک کوچک که در کمربند اصلی سیارک بین مریخ و مشتری قرار داشت، هیجان‌زده شدند. تصور می‌شود که مانند اکثر ساکنان آن منطقه، سنگ فضایی که ارتفاع آن به اندازه بنای یادبود واشنگتن است، بقایایی از شکل‌گیری منظومه شمسی است و بنابراین حاوی تاریخ وسوسه‌انگیز در مورد تکامل آن است.
سیارک‌هایی با طول کمتر از یک مایل به سختی با تلسکوپ‌های دیگر شناسایی می‌شوند و این یکی از جذاب‌ترین دستاوردهای جیمزوب است.
منبع: همشهری
منبع: faradeed-168398
