فرادید| ابرهای رنگین‌کمانی تماشایی بیش از سه روز است که به لطف سرمای غیرعادی در اتمسفر فوقانی، در آسمان و اطراف قطب شمال ظاهر شدند. کارشناسان می‌گویند احتمال دارد تعداد بیشتری از این ابرهای رنگارنگ در چند ماه آینده ظاهر شوند.
به گزارش فرادید، ابرهای رنگارنگ که به ابرهای استراتوسفریک قطبی (PSCs) شناخته می‌شوند، در آسمان، بالای بخش‌هایی از نروژ، سوئد، فنلاند و آلاسکا و حتی تا جنوب اسکاتلند ظاهر شدند. شروع ظهور این ابرها ۱۸ دسامبر بود و تا ۲۰ دسامبر به ادامه داشت. برخی از ابرهای کوچکتر و نه چندان واضح در ۲۱ دسامبر نیز مشاهده شدند، اما به طور کلی در حال ناپدید شدن هستند.
رامونه شاپایلایت عکاس، عکس‌های خیره‌کننده‌ای از این پدیده نادر بالای گران در جنوب نروژ ثبت کرده است. عکس‌های او رنگ‌های رنگین‌کمانی این ابرها و درخشش آن‌ها را نشان می‌دهند.
شاپایلایت: می‌گوید: «رنگ‌ها تماشایی هستند. ابرها تمام روز در آسمان قابل‌مشاهده بودند، اما رنگ‌ها تازه درست قبل از غروب آفتاب جلوه‌گر شدند.»
این ابرها به دلیل دوره‌ی طولانی دمای سرد غیرعادی در آسمان ایجاد شدند. این نوع ابرها از کریستال‌های یخ کوچکی ساخته شدند که نور خورشید را شکسته یا پراکنده می‌کنند. این عمل، نور را به طول‌موج‌ها یا رنگ‌هایی تفکیک کرده و اثر رنگین‌کمان مانندی را که از زمین می‌بینیم ایجاد می‌کند.
دو نوع از این ابرها وجود دارد: نوع اول از ترکیبی از کریستال‌های یخ و اسید نیتریک ساخته می‌شود که رنگ‌های کمتری تولید می‌کند و با تشکیل سوراخ‌های اوزون مرتبط است. نوع دوم از کریستال‌های یخ خالص تشکیل شده و رنگ‌های زنده‌تری دارد. ابرهایی که اخیراً بر فراز قطب شمال شکل گرفته، از نوع دوم است.
این ساختارهای درخشان فقط در استراتوسفر پایینی، بین ۱۵ تا ۲۵ کیلومتر بالاتر از سطح زمین شکل می‌گیرند. به طور معمول، ابرها در اتمسفری به این ارتفاع تشکیل نمی‌شوند، چون هوا بسیار خشک است. اما در دماهای بسیار پایین، منهای ۸۵ درجه سانتیگراد، مولکول‌های آبی که فاصله زیادی با هم دارند به شکل کریستال‌های یخ کوچک ادغام می‌شوند، کریستال‌هایی که بعداً در ابرها جمع می‌شوند.
دمای استراتوسفر در قطب شمال به ندرت از آستانه لازم برای تشکیل این ابرها پایین می‌آید، بنابراین این پدیده تنها چند بار در سال در طول ماه‌های زمستان مشاهده می‌شود. سرمای شدیدی که منجر به ظهور ابرهای چندرنگ اخیر شد، شاید تا حدی ناشی از رویداد ال نینو فعلی باشد که می‌تواند بر دمای اطراف قطب‌ها تأثیر بگذارد. با این حال، به گفته Spaceweather.com، تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت‌های انسان نیز می‌تواند عامل این پدیده باشد.
به گزارش Spaceweather.com، احتمال زیادی وجود دارد که در چند ماه آینده نیز ابرهای رنگین‌کمانی بیشتری در قطب شمال ببینیم.
مترجم: زهرا ذوالقدر
منبع: faradeed-168049
