فرار مالیاتی شرکت‌های چندملیتی در ایران

یک مؤسسه تحقیقاتی بین‌المللی به‌نام شبکه عدالت مالیاتی گزارشی در مورد فرار شرکت‌های چندملیتی و افراد حقیقی از پرداخت مالیات به دولت‌ها با سوءاستفاده از خلأهای بین‌المللی در این زمینه منتشر کرده است.

بررسی‌های این مؤسسه نشان می‌دهد اگر جامعه جهانی به توافقی برای بستن راه‌های فرار مالیاتی در سطح بین‌المللی دست پیدا نکند طی 10 سال آینده 4.8 تریلیون دلار درآمد مالیاتی از جیب دولت‌ها می‌رود یعنی افراد حقیقی و به‌ویژه شرکت‌های چندملیتی با سوءاستفاده از عدم هماهنگی و همکاری دولت‌ها هرساله از پرداخت 480 میلیارد دلار مالیاتی که باید به دولت‌های محل فعالیت خود بپردازند فرار می‌کنند.

افراد حقیقی و شرکت‌های چندملیتی با استفاده از خلأهای اطلاعاتی فرامرزی و پنهان کردن جریان‌های درآمدی خود بین این خلأها همه‌ساله از پرداخت میلیاردها دلار مالیات فرار می‌کنند و مردم کشورهای مختلف را از درآمدهای سرشار مالیاتی محروم می‌کنند. میزان فرار مالیاتی فرامرزی در سال 2023 بالغ بر 480 میلیارد دلار تخمین زده شده است و اگر رشد اقتصاد جهان در سطح سال 2023 باقی بماند پیش‌بینی می‌شود تا 10 سال آینده ارزش کل فرار مالیاتی فرامرزی به 4.8 تریلیون دلار برسد.

این گزارش در ادامه توصیه کرده است با تدوین مقررات و استانداردهایی در سطح جهانی از طریق کنوانسیون مالیات سازمان ملل برای حذف فرارهای مالیاتی فرامرزی اقدام شود، در این زمینه باید یک نهاد ویژه مالیاتی در ساختار سازمان ملل پایه‌گذاری شود.

بر اساس این گزارش کشورهای توسعه‌یافته و با درآمد بالا بیشترین زیان را از این ناحیه متحمل می‌شوند اما کشورهای با درآمد پایین به‌نسبت کل درآمدهای مالیاتی خود زیان عمیق‌تری را تجربه می‌کنند.

شرکت‌های چندملیتی مقصر اصلی این داستان هستند، این شرکت‌ها حدود یک‌سوم کل تولید اقتصادی جهان، نصف کل صادرات جهان و تقریباً یک‌چهارم اشتغال در جهان را در اختیار دارند، بنابراین موضوع فرار مالیاتی این شرکت‌ها باید دراولویت نخست دستورکار بین‌المللی در حوزه اقتصاد باشد.

این شرکت‌ها هرساله 1.15 تریلیون دلار از سود خود را پنهان می‌کنند و بدین ترتیب از پرداخت 311 میلیارد دلار مالیات مستقیم به دولت‌های محل فعالیت خود فرار می‌کنند. 169 میلیارد دلار فرار مالیاتی فرامرزی نیز مربوط به افراد ثروتمند است.

4 کشور اروپایی کانون فرار مالیاتی در جهان

شرکت‌های چندملیتی ثبت‌شده در انگلیس و قلمروهای وابسته به آن پایگاه فرار مالیاتی فرامرزی هستند. میزان فرار مالیاتی این شرکت‌ها معادل 27 درصد کل فرار مالیاتی فرامرزی در جهان است. کشورهای انگلیس و سرزمین‌های اقماری‌اش، هلند، لوکزامبورگ و سوئیس نیز به‌عنوان محور فرار مالیاتی شناخته شده‌اند به‌طوری که 52 درصد از کل فرار مالیاتی فرامرزی در جهان مربوط به شرکت‌های ثبت‌شده در این کشورها هستند.

فرار مالیاتی 17.5میلیون‌دلاری شرکت‌های چندملیتی در ایران

این گزارش در ادامه برآوردی از میزان زیان کشورهای مختلف از جمله ایران از فرار مالیاتی شرکت‌های چندملیتی ارائه داده است. بر اساس محاسبات انجام‌شده رقم فرار مالیاتی این شرکت‌ها در ایران سالانه 17.5 میلیون دلار است. این شرکت‌ها با پنهان کردن حدود 70 میلیون دلار از سود فعالیت‌های خود در ایران با سوءاستفاده از خلأهای مالیاتی در اقتصاد جهانی، دولت ایران را از درآمد مالیاتی 17.5 میلیون دلاری محروم می‌کنند.

میزان فرار مالیاتی فرامرزی در برخی کشورهای دیگر عبارت است از: الجزایر 8.6 میلیون دلار، مصر 262 میلیون دلار، هند 31 میلیارد دلار، عراق 48.8 میلیون دلار، کویت 32.9 میلیون دلار، عمان 132.6 میلیون دلار، قطر 101 میلیون دلار، عربستان و امارات صفر، کره جنوبی 264 میلیون دلار، فرانسه 27.7 میلیارد دلار، آلمان 16.2 میلیارد دلار، ایتالیا 5.5 میلیارد دلار، روسیه 965 میلیارد دلار، و آمریکا 139 میلیارد دلار.