زرّافه‌ای که پرواز می‌کرد؛ غول‌آساترین پرندۀ تاریخ را بشناسید

فرادید| کتزلکوآتلوس (Quetzalcoatlus) عضوی از گروه باستانی خزندگان پرنده به نام پتروسارها، بزرگترین موجود پرنده روی زمین بوده که تا به حال زندگی کرده است. این خزنده درست به اندازۀ یک زرافۀ امروزی بود، با اندام‌های باریک، منقار ترسناک بلند و طول بال‌های عظیم 12 متری.

به گزارش فرادید، مگان مارپِلز میگوید اگرچه کوتزالکواتلوس حدود ۵۰ سال پیش کشف شد، اما دانشمندان برای جمع‌آوری جزئیات زندگی این موجود زحمت زیادی کشیده‌اند، از جمله اینکه دریافتند او چطور توانسته بدن غول‌پیکر خودش را از روی زمین بلند کند تا پرواز کند. 

مجموعه جدیدی از تحقیقات منتشرشده در مجله دیرین‌شناسی مهره‌داران، جامع‌ترین اطلاعات را در مورد کتزلکوآتلوس ارائه کرده‌اند. 

کِوین پادیان، دیرین‌شناس دانشگاه کالیفرنیا، در یک بیانیه مطبوعاتی می‌گوید: «این خزنده‌-پرنده‌ی باستانی، واقعا شبیه افسانه است. تا جایی که ما می‌دانیم، این نخستین نگاه واقعی به کلیت این بزرگترین حیوانی است که تا به حال پرواز کرده است. نتایج مطالعه پتروسورها انقلابی است.» 

بخشی از دلیل طولانی شدن کشف اسرار کوتزالکواتلوس این است که این پرنده مانند پرنده‌های مدرن، استخوان‌های توخالی داشته که به پروازش کمک می‌کرده است. 

متیو براون، دیرین‌شناس مهره‌داران دانشگاه تگزاس در آستین می‌گوید: «شما این نوع استخوان‌های تراشه‌مانند را دارید که در سنگ‌های بسیار سخت سالم ماندند و باید استخوان‌ها را بدون از بین بردن آن‌ها از سنگ جدا کنید». 

این تیم پس از تجزیه و تحلیل مجموعه استخوان‌های کاوش‌شده از پارک ملی «بیگ بِند» در تگزاس، دو گونه جدید پتروسور را کشف کردند. یکی از آن‌ها، نوع دوم و کوچکتر کوتزالکواتلوس بود که طول بال‌های آن به 6 متر می‌رسید. آن‌ها چند صد استخوان را به کوتزالکواتلوس کوچکتر نسبت دادند و تنها چند ده استخوان متعلق به استخوان بزرگتر باقی ماندند. با این حال، این تیم توانست اسکلتی را برای گونه جدید بازسازی کند و استنباط کند اسکلت بزرگتر چگونه بوده است. 

جُردن مِندوزا می‌گوید سپس، با کمک یک مهندس هوافضا و یک بیومکانیک، دیرین‌شناسان دریافتند کوتزالکواتلوس چگونه می‌توانسته پرواز کند. 

دیرین‌شناسان قبلاً ایده‌های در مورد چگونگی بلند شدن این خزنده غول‌پیکر ارائه کرده‌اند، مانند دویدن و بال زدن یا خمیدن به سمت جلو روی نوک بال‌ها مانند خفاش خون‌آشام. تحقیقات جدید نشان می‌دهد این موجود خمیده می‌شده و سپس خود را به ارتفاع 2 متر به هوا پرتاب می‌کرده تا فضای کافی از زمین برای بال زدن و بلند شدن داشته باشد. 

وقتی خزندگان در هوا بودند، می‌توانستند به خوبی پرواز کنند. پتروزارها استخوان‌های سینه‌ای بزرگ دارند، جایی که ماهیچه‌های پروازی به آن متصل می‌شود، بنابراین شکی نیست آن‌ها پرنده‌های فوق‌العاده‌ای بودند. 

مطالعات جدید اطلاعات ما را در مورد چگونگی زندگی کوتزالکواتلوس بالا برده است. آن‌ها در جنگل‌های همیشه‌سبز زندگی می‌کردند و در آب شکار می‌کردند. گونه‌های بزرگ‌تر مانند حواصیل رفتار می‌کردند؛ پرنده گردن‌درازی که در آب وقت می‌گذراند. 

کوتزالکواتلوس با ربودن موجوداتی مانند خرچنگ، صدف و کرم از آب شیرین با استفاده از منقار بلند خود شکار می‌کرد. گونه‌های بزرگ‌تر احتمالاً به‌صورت انفرادی شکار می‌کردند، اما گونه‌های کوچک‌تر حداقل برای بخشی از سال با هم جمع می‌شدند. 

به رغم اینکه این جامع‌ترین مطالعه در مورد کوتزالکواتلوس تاکنون است، براون امیدوارست با حفاری فسیل‌های بیشتر در Big Bend اطلاعات بیشتری کسب کند.

مترجم: زهرا ذوالقدر