کسی نمی‌داند وضعیت در کمپ‌های اسکان عمومی برای کارتن‌خواب‌ها، زباله‌گردها و ... چگونه است. این‌ها تصاویری است که عموما در زمان شیوع بیماری‌های گسترده از نظر افکار عمومی مخفی می‌شوند. بیماری‌های اپیدمیک در مناطق کم‌برخوردار جامعه، آثاری به مراتب جبران‌ناپذیرتر دارد. قطعا این روزها زباله‌گردهایی که وقت زیادی را در محیط آلوده سطل زباله و گودهای زباله می‌گذرانند و در معرض بیشترین ارتباطات در کمپ‌های جمعی زندگی می‌کنند، بیش از پیش در معرض ابتلا به کرونا قرار دارند. به ویژه اینکه در اثر سودمحوری پیمانکاران، بخش بزرگی از عملیات زباله‌گردی را کودکان انجام می‌دهند.
کودکان در چهارراه‌ها و خیابان‌ها و متروها در حال فروشندگی تا زباله‌گردی ارتباطات وسیعی دارند که ممکن است احتمال انتقال ویروس کرونا را چندین برابر کنند. در تهران بیش از ۳۵۰۰ محل اسکان و مددسرا برای کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها وجود دارد که در صورت ابتلای یک فرد، می‌تواند به سرعت باعث شیوع بیماری شود.کرونا اولین بیماری نیست که خطر جدی مرگ را برای فقرا دربردارد، بلکه روزانه خیلی از بیماری‌ها برای این بخش از جامعه به علت نداشتن هزینه‌های درمان که طی این سال‌ها سر به فلک گذاشته، منتهی به مرگ شده است. علاوه بر اینکه اصولاً کالایی‌سازی درمان مرگ هزاران نفر در سراسر جهان را در پی داشته است، لااقل انتظار می‌رود، بحث آموزش و تخصیص امکانات بهداشتی و درمانی کاملاً رایگان به این بخش از جامعه در شرایط شیوع ویروس کرونا توسط دخالت مستقیم دولت به سرعت و بدون فوت وقت اجرایی شود.
در آن دسته از روستاها که خانه‌های بهداشت ندارند، خانواده‌ها مجبور هستند فاصله طولانی را برای رسیدن به خانه‌های بهداشت بدون امکانات طی کنند. در مورد آمار تعداد حاشیه‌نشینان، هیچگاه آمار درستی بیان نشده است، با این‌حال به نظر می‌رسد که بین ۲۰ تا ۲۵ درصد از جمعیت کشور حاشیه‌نشین هستند. بخشی از این جمعیت مشکل جدی در دسترسی به امکانات آموزشی و درمانی دارند و از توان جسمی مناسبی برخوردار نیستند.
احمد میدری (معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در خصوص آمار سوءتغذیه کودکان گفته است: ۱۵۰ هزار کودک از سوءتغذیه رنج می‌برند و در وضعیت بغرنج هستند. قطعا این تعداد بیش از هر گروهی در صورت ارتباط با ویروس کرونا در معرض ابتلا و البته مرگ قرار دارند.
احتمال آلودگی به ویروس کرونا در کمپ‌های زباله‌گردی و کارتن‌خواب‌ها
فرشید یزدانی (مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان) در گفتگو با ایلنا، درباره عوارض ناشی بی‌توجهی به بحث بهداشت و درمان کودکان کار، زباله‌گردها و جمعیت فقیر اظهار داشت: فقرا به‌طور عام و کودکان کار به طور خاص و زباله‌گردها به‌طور ویژه‌تر در معرض بیماری کرونا قرار دارند. آنها از دو جنبه آسیب‌پذیری بیشتری دارند: اغلب به علت مشکلات معیشتی نتوانسته‌اند ویتامین‌های و کالری لازم را دریافت کنند و توان جسمی کمی دارند.
او می‌افزاید: این بخش از جامعه توان حمایتی کمتری از خود دارند و عملاً امکان اجرای توصیه‌های غذایی که برای پیشگیری از ویروس کرونا را ندارند.
به گفته یزدانی؛ در صورتی‌که حاشیه‌نشینان، کپرنشینان، زباله‌گردان و کودکان کار مبتلا شوند، امکان کمتری برای درمان دارند یا عملاً امکان درمان ندارند. نیازهای درمانی و دارویی بسیار پرهزینه است و برای این جمعیت در دسترس نیست. آنها امکانات حمایتی و بیمه‌ای و توان انجام‌های مراقبتی و نگهداری را ندارند.
او با اشاره به محل زندگی نامناسب زباله‌گردها بیان می‌کند: این زباله‌گردها در کمپ‌ها زندگی می‌کنند و امکان تهیه دارو نیز ندارند. آنها به شدت از دیگر اقشار جامعه آسیب‌پذیرتر هستند. زباله‌گردها چه کودک و چه بزرگسال یکی از کثیف‌ترین محیط‌های کاری را دارند. گودهای پر از زباله، میکروب و بو در ایام دیگر سال نیز برای آنها بیماری‌های متعددی به همراه آورده است. با این‌حال اکنون احتمال شیوع بیماری کرونا در بین زباله‌گردها قوی‌تر است.
وی با اشاره به عدم رعایت مسائل محیط زیستی و تفکیک زباله‌ها می‌گوید: در چنین شرایطی گودهای زباله به منبع میکروب و ویروس تبدیل می‌شود و مشکلات حادی را برای زباله‌گردها به وجود می‌آورد.
جمعیت بی‌ثبات‌کاران و بیکاران کودک و بزرگسالی که از راه فروشندگی در مترو امرار معاش می‌کنند نیز به علت ارتباط گسترده با جامعه و حضور در اماکن عمومی در معرض تهدید و خطر هستند.مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار و خیابان بیان می‌کند: فقرا در مواجهه با بیماری‌های اپیدمیک نیاز به توجه ویژه‌ای دارند. حتی با وجود ضدعفونی کردن متروها، احتمال ابتلایشان بسیار بالاست و نیاز به حمایت جدی در این مقطع است.
مقابله با پیمانکاران شهرداری که سال‌ها بدون نظارت، تخلف کردند
پیمانکارانی که زیر نظر شهرداری‌ها عملیات جمع‌آوری ضایعات را به عهده دارند، باید به شدت تحت نظارت قرار بگیرند. حتماً باید کارشناسان به گودهای زباله و محل‌ها و کمپ‌ها برای نظارت فرستاده شوند.
به گفته این فعال حقوق کودکان؛ جدا از اینکه کار کودکان امر قبیحی است، دولت باید نسبت به آنها در ایام شیوع کرونا توجه کند و لوازم بهداشتی، دستکش، لوازم ضدعفونی و ژل ضدعفونی کننده و ماسک به صورت کاملا مجانی در اختیارشان قرار دهد.
وی با تاکید بر لزوم آموزش تهیدستان و محلات حاشیه‌ای در ورود کرونا اظهار داشت: بخشی از جامعه هستند که به علت مشکلات فراوانشان زمان تلویزیون دیدن ندارند و بلکه این گروه دسترسی به تلویزیون و اسمارت فون نیز ندارند.
او می‌افزاید: آموزش‌های جداگانه و فردی را باید جدی گرفت. در عین‌حال NGOها نیز حاضر هستند در بحث‌های آموزشی همکاری کنند.
یزدانی خاطرنشان می‌کند: محل‌ها اسکان زباله‌گردها متاسفانه به شدت نامتناسب است و باید فکری به حال محل‌های اسکان موقت شهرداری‌ها کرد. این جمعیت اگر درگیر شوند، کمتر مقاومت بدنی را مقابل بیماری کرونا خواهند داشت. آنها حتی امکان اینکه بتوانند هر دفعه به طور مرتب دست‌‌هایشان ر ا بشویند، نخواهند داشت.
مرگ کارتن‌خواب‌ها زباله‌گردها از افکار عمومی پنهان می‌ماند
این فعال حقوق کودک معتقد است که نهادهایی همچون بهزیستی و شهرداری در مورد کودکان و زباله‌گردها باید وارد عمل شوند. یزدانی می‌گوید: در صورت مرگ جمعیت حاشیه‌نشین، زباله‌گردها، کودکان کار و فروشنده پنهان از رسانه‌ها و افکار عمومی جان خود را از دست می‌دهند. به علت اینکه توان مالی رفتن به بیمارستان را ندارند، چه در حوزه برنامه‌ریزی‌های بهداشتی مغفول می‌مانند و هم ممکن است تلاش‌هایی برای پنهان شدن آمار مرگ آنها صورت بگیرد.
وی تصریح می‌کند: وظیفه اجتماعی دولت است که مداخله جدی در این امر داشته باشد. در مناطق کم‌برخودار و برای خانواده‌های کم درآمد اقدامات ویژه‌ای صورت دهد.
طبعاً بیماری‌های اپیدمیک در کشورهای توسعه یافته‌ای که فقر در جامعه تعمیق شده است، بیش از دیگر کشورها قربانی‌می‌گیرد. لوازم رایگان بهداشتی به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح است. در عین‌حال این بخش از جامعه نیاز فوری به آموزش‌های مراقبتی در مقابل بیماری کرونا را نیز دارد.
