سیگنال‌های اسرارآمیزی که از سیارۀ جهنمی می‌آیند

فرادید| نخستین ابرزمینی که ستاره‌شناسان کشف کرده‌اند، نزدیک به دو دهه است که سیگنال‌های عجیبی را منتشر کرده‌ و حالا احتمالا دلیل آن سیگنال‌ها معلوم شده است.

به گزارش فرادید، آتشفشان‌های این دنیای جهنمی به‌طور دوره‌ای بیدار می‌شوند و گاز داغی را به بیرون پرتاب می‌کنند که یک نوع جو را برای این سیاره به وجود می‌آورد، اما این جو هم دوباره می‌سوزد و سیاره را برهنه از جو باقی می‌گذارد. آزمایش این نظریه اخیرا با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب صورت گرفته است.

سیاره ۵۵ Cancri e یک دنیای سنگی است که تقریباً هشت برابر سیاره ما جرم دارد و سال ۲۰۰۴ در فاصله ۴۰ سال نوری از زمین کشف شد. 

این سیاره به قدری به ستاره مادرش نزدیک است (کمتر از ۲ درصد فاصله زمین و خورشید) که تنها ظرف ۱۷ ساعت یک مدار کامل میسازد، اما همین امر شرایط نامعتدلی را در این سیاره ایجاد می‌کند که توضیح آن دشوار است. 

شاید گیج‌کننده‌ترین جنبه سیاره، ماهیت سیگنال عبوری آن است؛ گاهی‌اوقات، وقتی سیارۀ ۵۵ Cancri e از پشت ستاره خود می‌گذرد، هیچ نور مرئی از خود سیاره ساطع نمی‌شود، در حالی که در سایر مواقع، سیاره یک سیگنال نور مرئی قوی منتشر می‌کند. در نور مادون قرمز، همیشه یک سیگنال وجود دارد، هرچند که قدرت آن سیگنال متفاوت است. 

مشاهدات آن نور فروسرخ با تلسکوپ فضایی اسپیتزر نشان داد که سمت روز سیاره دمای فوق‌العاده سوزان بیش از ۴۴۰۰ درجه فارنهایت (۲۴۲۷ درجه سانتی‌گراد) را تجربه می‌کند، در حالی که دمای سمت شب سردتر، اما همچنان جهنمی است (حدود ۲۰۶۰ درجه فارنهایت یا ۱۱۲۷ درجه سانتیگراد). 

در مطالعه جدید، نویسندگان این فرضیه را مطرح کردند که نزدیکی سیاره به ستاره‌اش سبب خروج گاز آن می‌شود، به این معنا که آتشفشان‌های غول‌پیکر و دریچه‌های حرارتی باز می‌شوند و عناصر غنی از کربن داغ را به جو پرتاب می‌کنند. اما سیاره به دلیل گرمای شدید نمی‌تواند مدت طولانی در آن اتمسفر بماند و این گاز در نهایت رها می‌شود و سیاره را برهنه می‌کند تا زمانی که پدیده outgassing یا رهش گاز دوباره اتفاق بیفتد. 

برخلاف بیشتر سیارات، جو ۵۵ Cancri e ناپایدار است. فرآیند رهش گاز سعی می‌کند جو را حجیم کند، در حالی که تابش شدید و باد خورشیدی از جانب ستاره، آن را دور می‌کند. اما این دو فرآیند در تعادل نیستند و در نتیجه وضعیتی را ایجاد می‌کنند که به موجب آن، گاهی سیاره دارای جو است و در برخی مواقع دارای جو نیست. 

محققان باور دارند که این‌عدم تعادل در جو سیاره می‌تواند دلیل سیگنال‌های عبوری عجیب باشد. وقتی سیاره در فاز برهنه‌ی بدون جو است، هیچ نور مرئی از جو سیاره ساطع نمی‌شود، چون نوری وجود ندارد، اما سطح داغ سیاره همچنان نور مادون قرمز ساطع می‌کند. اما وقتی اتمسفر رشد می‌کند، هم نور مرئی و هم تمام تشعشعاتی که از سطح می‌آیند در سیگنال عبوری ظاهر می‌شوند. 

این فقط یک فرضیه است، اما جیمز وب راهی برای آزمایش آن ارائه کرده است. با اندازه‌گیری فشار و دمای جو سیاره، دانشمندان می‌توانند تعیین کنند آیا جو همیشه وجود دارد یا خیر.

مترجم: زهرا ذوالقدر