با گذشت زمان، افزایش جمعیت و تغییر نیازهای مردم، پای وسایل نقلیه عمومی هم در پایتخت باز شد و بعد از واگنهای اسبی به عنوان نخستین وسیله نقلیه عمومی که 100 نفر ظرفیت داشت، اتوبوسهای بنزینی به سرعت بین مردم جا باز کرد و تعداد آنها به مرور زمان افزایش یافت.
اکنون تهران که 16 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، 10 خط بیآرتی و بیش از 200 خط عادی اتوبوس دارد که یکی از شبکههای بزرگ حمل و نقل عمومی در دنیا محسوب میشود بنابراین شاید برای بسیاری از شهروندان جالب باشد که بدانند حداقل بخشی از این شبکه مانند خطوط اتوبوسهای بیآرتی روزانه یا سالانه چه تعداد مسافر را جا به جا میکنند و از این طریق چه میزان درآمد دارند؟
طبق جمعبندی شرکت واحد اتوبوسرانی، در سال گذشته حدود 276 میلیون و 400 هزار نفر توسط 9 خط اتوبوسهای بیآرتی در تهران(بدون در نظر گرفتن خط 6 که آمار آن ارائه نشده است) جابهجا شدهاند و از این طریق حدود 293 میلیارد تومان درآمد کسب شده است.
ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران شامل 6 هزار دستگاه اتوبوس که 1200 دستگاه آن اتوبوسهای بیآرتی است اما به طور متوسط حدود 25 درصد از آنها هر روز در حال نگهداری و تعمیر هستند بنابراین روزانه 4 هزار و 500 دستگاه اتوبوس در تهران فعالیت میکنند که 900 دستگاه آن اتوبوسهای بیآرتی است.
با توجه به جابه جایی 276 میلیون و 419 هزار و 976 مسافر با خطوط بیآرتی و فعالیت حدود 900 دستگاه اتوبوس فعال در این خطوط میتوان گفت به طور میانگین روزانه حدود 757 هزار و 315 نفر جابهجا میشوند البته اگر جمعهها و تعطیلات رسمی که تردد مسافران کاهش مییابد را در نظر نگیریم، میتوان گفت به طور متوسط روزانه 959 هزار و 791 نفر با اتوبوسهای بیآرتی جابهجا میشوند.
اما نکتهای در این آمار وجود دارد که بسیار قابل توجه و سؤال برانگیز است؛ 9 سال پیش یعنی زمانی که تهران تنها 5 خط بیآرتی داشت یک میلیون و 800 هزار نفر بهصورت روزانه با ایت خطوط جابهجا میشدند.
پیمان سنندجی؛ مدیرعامل سابق شرکت واحد اتوبوسرانی در دی ماه سال 90 با بیان اینکه پس از اجرای طرح هدفمندسازی یارانهها، به میزان مسافران اتوبوسرانی 6/13 درصد افزوده شده است، گفت: اتوبوسهای تندرو نقش بسیار پررنگی در جابهجایی شهروندان دارند، به گونهای که روزانه بیش از یک میلیون و 800 هزار مسافر توسط 5 خط BRT جابهجا میشوند.
این در حالی است که در تیر ماه سال 92 نیز میزان مسافران خطوط بیآرتی به بیش از 2 میلیون نفر افزایش یافت؛ پیمان سنندجی در مراسم ورود 161 دستگاه اتوبوس دوکابین و همچنین بهرهبرداری از خط 8 سامانه اتوبوسهای تندرو، اعلام کرد: خطوط اتوبوسهای بی.آر.تی با وجود اینکه تنها 4 درصد از شبکه خطوط را تشکیل میدهند در حال حاضر روزانه بیش از 2 میلیون مسافر را در شهر جابهجا میکنند.
اما محمد علیخانی؛ رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در آبان سال گذشته گفت: در حال حاضر 1200 اتوبوس دو کابین در 10 خط «بیآرتی» و در سه شیفت به صورت 24 ساعته در تهران فعال است؛ با توجه به آمار مستند تراکنشها، به طور متوسطیک و نیم میلیون سفر در روز توسط خطوط «بیآرتی» انجام میشود.
اتوبوسهای بیآرتی از سال 86 و در زمان مدیریت محمدباقر قالیباف در کسوت شهردار تهران، به عنوان نخستین سامانه اتوبوسهای تندرو در کشور، راهاندازی شد اماعلیرغم همه پیشبینیها و انتظارت، آمار و اخبار بیانگر کاهش میزان استفاده از این خطوط است.
افت محسوس مسافران خطوط بیآرتی نکته قابل توجهی است که به راحتی نمیتوان از کنار آن گذشت و به کار کارشناسی مسئولان مربوطه و ریشهیابی نیاز دارد زیرا مسئولان همواره در سخنان خود، مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق میکنند و اکنون در بخشی از این شبکه بزرگ شاهد نتیجه عکس هستیم.
اگرچه این آمار متعلق به سال 97 است و از ارائه آمار مسافران سال جاری خودداری شده اما مسئولان مدیدت شهری تهران باید پاسخگوی وضع امروز باشند که چرا در حوزه حمل و نقل عمومی تهران به گونهای عمل کردهاند که نه تنها تمایل مردم تهران برای استفاده از حملونقل عمومی افزایشی نداشته بلکه با کاهش محسوس نیز روبهرو بوده است؟!
آیا افزایش بهای حملونقل عمومی از جمله خطوط بیآرتی، نمیتواند یکی از دلایل این کاهش محسوس در استفاده از ناوگان عمومی در کلانشهر تهران باشد؟!