به گزارش اکوایران، شاخص مدیران خرید (شامخ) یکی از روش‌های نوین برای ارزیابی وضعیت صنعت و تولید در اقتصاد است که بر اساس مصاحبه با تولیدکنندگان به دست می‌آید. در طرح شامخ در ایران، تولیدکنندگان به 12 پرسش اساسی در قالب سه معیار وضعیت نسبت به ماه پیش (بهتر شده= عدد یک، تغییری نکرده= عدد 0.5 و بدتر شده= عدد 0) پاسخ می‌دهند.
به همین ترتیب بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، نتایج طرح شامخ نشان می‌دهد که در ماه گذشته در بخش‌های مختلف عوامل تولید چه تغییراتی رخ داده و اصلی‌ترین مشکلات از منظر تولیدکنندگان بررسی شده‌اند.
نهایتا معیار سنجش این شاخص عددی بین 0 تا 100 به دست می‌دهد، بر این اساس عدد 0 یا 100 نشان‌دهنده این است که همه‌ی پاسخ دهندگان گزینه بدترشده یا بهتر شده را انتخاب کرده‌اند. 50 بودن شاخص نیز به معنای این است که شاخص نسبت به ماه گذشته تغییری نکرده است. بالاتر بودن این شاخص از عدد 50 به معنای بهتر شدن وضعیت و پایین‌تر بودن آن معنای بدتر شدن وضعیت تولید را دارد.
شامخ کل اقتصاد در شهریور 1402
شاخصه‌های سنجش وضعیت شامخ در کل اقتصاد شامل 5 مولفه اصلی و 7 مولفه کمکی می‌شود. آخرین نظرسنجی گردآوری شده نشان می‌دهد شاخص کل ترکیبی شامخ در شهریور سال جاری با رقم 54.34 به ثبت رسیده که در مقایسه با چهار ماه اخیر در بیشترین مقدار قرار دارد. به عبارت دیگر این شاخص در آخرین ماه تابستان نسبت به ماه‌های قبلی خود بهبود یافته و مشخصا نسبت به مرداد 1402 حدود 4.4 درصد بالاتر رفته است.
بیشتر شدن تقاضای مشتریان و افزایش میزان موجودی انبار
همچنین میزان تقاضای مشتریان که به مدت سه ماه به شدت کاهش یافته بود، از 44.84 در مرداد ماه امسال به 55.02 در آخرین ماه تابستانی 1402 افزایش یافته است. این درحالیست که موجودی انبار تولیدکنندگان نیز نسبت به مرداد امسال حدود دو درصد بیشتر شده و به 53.18 درصد رسیده است. شاخص فروش کالاها و خدمات نیز از 49.13 به 49.93 افزایش یافته و چون شاخص این مولفه در شهریور بسیار نزدیک به عدد 50 است، می‌توان عنوان کرد که فروش کالا تقریبا بدون تغییر باقی مانده است.
آمارهای مربوط به میزان فعالیت‌های کسبوکار و سرعت و انجام تحویل سفارش که دو مولفه از پنج مولفه اصلی هستند نیز، در مقایسه با ماه مرداد به ترتیب حدود 4 و 2 درصد افزایش یافته و به 58.56 و 56.4 درصد رسیده است.
هزینه‌زایی مهاجرت نیروی کار
بر اساس بررسی‌ها یکی از اصلی‌ترین مشکلات تولیدکنندگان در شهریور 1402، مهاجرت و عدم تمایل نیروی انسانی متخصص به اشتغال به کار به ویژه در بخش صنعت بوده است. آمار نیز حاکی از تشدید بدتر شدن وضعیت در ارتباط با میزان استخدام و بکارگیری نیروی انسانی هستند. رقم شاخص این مولفه از 56.06 در تیر به 49.41 در مرداد و 48.2 در شهریور سال جاری افول کرده و به کمترین سطح هشت ماهه خود رسیده است.
روند همچنان صعودی قیمت خرید مواد اولیه
دومین مشکل اساسی تولیدکنندگان در پایان تابستان، مربوط به مسئله تامین مواد اولیه و قیمت فزاینده آن است. بر این اساس علی‌رغم اینکه سرعت رشد قیمت مواد اولیه کاهش یافته اما همچنان شاخص آن بیش از 18 واحد بالاتر از 50 است. به عبارت دیگر شاخص این مولفه از 70.27 به 68.86 کاهش یافته اما همچنان در سطوح بسیار بالایی قرار گرفته است. هرچند که مولفه موجودی مواد اولیه و لوازم خریداری شده، در قیاس با مرداد ماه تقریبا ثابت مانده و تغییر زیادی را نشان نمی‌دهد.
انتظارت مثبت تولیدکنندگان علی‌رغم محدودیت نقدینگی بنگاه‌ها
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد سومین مسئله در تولیدات بنگاه‌ها را می‌توان به کمبود نقدینگی برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها ارتباط داد. این درحالیست که شاخص مربوط به انتظارات سومین بیشترین مقدار خود را طی 48 ماه اجرای طرح شامخ به ثبت رسانده است. اگرچه به زعم مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، ممکن است خوشبینی فعالان اقتصادی در بسیاری از ماه‌‌ها به دلیل نوسانات زیاد و غیرقابل پیش‌بینی بودن و بی‌ثباتی شرایط اقتصادی مطابق انتظار پیش نرود.
منبع: ecoiran-47075
