استیضاح وزیر آموزش و پرورش کلید خورد

علی خضریان، نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلام‌شهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران از ثبت استیضاح وزیر آموزش پرورش و آغاز روند قانونی آن خبر داد و اظهار داشت: در مدت تصدی مسئولیت وزارت آموزش و پرورش توسط آقای صحرایی نه‌تنها آنچه در برنامه ایشان به نمایندگان اعلام شده بود، محقق نشده است، بلکه در موارد متعددی عکس آن نیز در حال انجام می‌باشد.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلام‌شهر و پردیس افزود: استیضاح وزیر آموزش و پرورش با محورهای متعددی همچون ضعف در برنامه‌ریزی برای تأمین معلمان موردنیاز پیش از آغاز سال تحصیلی 1403 ـ 1402 و در نتیجه کمبود معلم در بسیاری از مناطق کشور، تأخیر در اعلام نتایج آزمون آموزگاری و دبیری، فقدان برنامه‌ای منسجم برای اجرای سند تحول بنیادین و پرداخت افراطی به کارهای حاشیه‌ای و گفتمانی، اظهارنظرهای غیرحساب‌شده و فقدان مدیریتی صحیح مسائل آموزش و پرورش در رسانه، تراکم بالای کلاس‌های درسی و شرایط نامناسب مدارس در آغاز سال تحصیلی 1403 ـ 1402 به ثبت رسیده است.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل نود مجلس در تشریح دیگر محورهای استیضاح وزیر آموزش و پرورش بیان داشت: مسئله تعمیق ناعدالتی‌های آموزشی و عدم رسیدگی به مصادیق فقر آموزشی از جمله بی‌سواد مطلق و بازماندگان و تارکان از تحصیل، مطالب زائد و حافظه‌محوری در کتب درسی و در روش‌های تدریس و ارزیابی با وجود تذکر چندباره رهبر معظم انقلاب و کارشناسان، وضعیت فرهنگی اسفناک در مدارس و ضعف برنامه‌ریزی مسئولان آموزش و پرورش که موجب آسیب‌های اجتماعی شدیدی شده است و همچنین تخلفات مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان و عدم تمکین به قانون مجلس برای اصلاح اساسنامه در سامانه مجلس جهت جمع‌آوری امضای نمایندگان ثبت شده و با توجه به امضای دیگر نمایندگان، این استیضاح امروز تقدیم هیئت رئیسه مجلس شده است.

خضریان با اشاره به بازگشایی مدارس در مهرماه سال جاری گفت: متأسفانه شاهدیم به‌دلیل کسری قابل‌توجه معلم بسیاری از مدارس کشور با فقدان معلم مواجه شده‌اند، به‌عنوان مثال در تهران بیش از 4000 نفر کمبود معلم وجود دارد که این مسئله عملاً موجب تعطیلی مدارس یا افت شدید کیفیت آموزشی شده است، این در حالی است که پیش از این مشخص بود در سال جاری به‌دلیل نهایی شدن اجرای رتبه‌بندی و افزایش حقوق‌ها، ‌بسیاری از معلمان در شرف بازنشستگی درخواست بازنشستگی خواهند داد.

نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلام‌شهر و پردیس گفت: مطابق ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان کلیه افرادی که از طریق آزمون‌های استخدامی وارد شغل معلمی می‌شوند می‌بایست به‌مدت یک سال دوره آموزشی ببینند. این دوره‌ها در سال‌های گذشته عمدتاً به‌دلیل تأخیر در اختصاص ردیف‌های استخدامی و به‌تبع برگزاری آزمون و اعلام نتایج به دوره‌هایی کوتاه‌تر کاهش پیدا می‌کرد، اما در سال جاری نتایج آزمون آموزگاری در 31 شهریورماه اعلام شد و نتایج آزمون دبیری نیز که همچنان اعلام نشده است، لذا اعلام دیرهنگام یعنی معلمانی که بایستی در اول مهرماه تدریس می‌کردند و جایگزین معلمان بازنشسته می‌شدند، آموزش که هیچ، حتی نمی‌دانستند چه‌کتابی را باید تدریس کنند! و پیگیری‌ها از سازمان سنجش نشان می‌دهد که سهم بزرگی از تقصیر در این تأخیر از سوی وزارت آموزش و پرورش بوده است.

وی وجود عقب‌ماندگی‌ها در اجرای سند تحول بنیادین را متذکر شد و گفت: در حالی که در سال‌های پایانی سند تحول بنیادین هستیم، اما همچنان بسیاری از بندهای این سند و زیرنظام‌های آن اجرا نشده است و در دوره وزارت فعلی نیز جزو کارهای روزمره و مرسوم برنامه جامعی برای اجرای سند دیده نمی‌شود و بیشتر به کارهای نمایشی، همایشی و گفتمان‌سازی پرداخته می‌شود. در شرایطی که سند از مرحله گفتمان‌سازی عبور کرده است و نیازمند اقدامات و تحولات اجرایی در سطح ستاد است. بخشی از برنامه‌ها نیز به‌صورت پروژه‌هایی می‌باشد که در ادوار مختلف مرسوم بوده است و این پروژه‌ها بیشتر موجب اجرای جزیر‌ه‌ای سند و پراکندگی در بودجه‌های تخصیصی می‌باشد.

خضریان با انتقاد از اظهارنظرهای غیرحساب‌شده و فقدان مدیریتی صحیح مسائل آموزش و پرورش در رسانه گفت: در طول مدت وزارت فعلی آموزش و پرورش بارها شاهد اظهارنظرهای غیرحساب‌شده از سوی جناب وزیر بودیم که متأسفانه با واکنش‌های بسیاری در محیط اجتماعی همراه بود. حاشیه‌سازی با اعلام تغییر 20هزار مدیر مدرسه، اظهارنظر عجیب در خصوص وضعیت مدارس غیردولتی، واکنش عجیب به منوی غذایی منتشرشده از یکی از مدارس غیردولتی و شانه خالی کردن از مسئولیت وزارت در خصوص نظارت بر مدارس غیردولتی، از جمله این موارد بوده است.

سخنگوی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی در خصوص تراکم بالای کلاس‌های درسی و شرایط نامناسب مدارس در آغاز سال تحصیلی 1403 ـ 1402 گفت: سال تحصیلی در حالی آغاز شده است که مشاهدات میدانی و اخبار واصله نشان می‌دهد بسیاری از مدارس به‌خصوص در مناطق محروم به‌صورت دوشیفت و با تراکم بالای 40 نفر و حتی در مواردی بالای 50 نفر دایر هستند. این تراکم و شیفت‌بندی عملاً به‌معنای نابودی کیفیت آموزشی است که برنامه منسجمی نیز برای رفع آن دیده نمی‌شود.

خضریان در انتقاد به تعمیق ناعدالتی‌های آموزشی و عدم رسیدگی به مصادیق فقر آموزشی اضافه کرد: در سال تحصیلی جدید تعداد 911 هزار و 272 نفر بازمانده از تحصیل داشته‌ایم که نسبت به سال تحصیلی 1395 ـ 1394 که تعداد کل 777 هزار و 862 نفر بوده، 26 درصد رشد داشته است، همچنین تعداد دانش‌آموزان ترک‌تحصیلی در سال تحصیلی 1394 ـ 1393 برابر با 347 هزار و 203 نفر بوده که در سال تحصیلی 1401 ـ 1400 هرچند 19.6‌درصد کاهش داشته است اما همچنان 279 هزار و 19 نفر تارک از تحصیل داریم. مطابق سرشماری سال 1395 نیز همچنان 8 میلیون و 700 هزار بی‌سواد مطلق بالای 6 سال داریم، این شرایط در حالی است که برنامه مشخصی در وزارت آموزش و پرورش برای حل این مسائل و تقویت مدارس دولتی جز همان برنامه‌های روزمره و برنامه‌ریزی‌های تکراری که در هر دوره‌ای مرسوم است، دیده نمی‌شود.

وی با انتقاد از وجود مطالب زائد و حافظه‌محوری در کتب درسی و روش‌های تدریس و ارزیابی افزود: با وجود اینکه بارها کارشناسان حوزه آموزش و پرورش از حافظه‌محوری در کتب درسی و روش‌های تدریس و ارزیابی انتقاد کرده‌اند و بسیاری از مطالب کتاب درسی را زائد شمرده‌اند، اما همچنان تغییر محسوسی در کتب درسی دیده نمی‌شود. رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیر با فرهنگیان از محتوای زائد در کتب درسی انتقاد کردند که با وجود وعده مسئولان اما همچنان اتفاقی نیفتاده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که متأسفانه ریشه این عدم اصلاح به آنجا بازمی‌گردد که بسیاری از مسئولان تدوین کتب درسی اساساً اعتقادی به ایرادات واردشده ندارند و جناب آقای صحرایی نیز تحولی در این خصوص را دنبال نمی‌کند.

خضریان یکی از نقاط قابل‌تأسف در مدارس را وضعیت فرهنگی اسفناک دانست و افزود: متأسفانه آمار آسیب‌های اجتماعی اعم از اعتیاد، خودکشی، بزهکاری و همچنین کنش‌های دانش‌آموزان در ایام اغتشاشات 1401 و مراسمات بازگشایی مدارس در ابتدای سال تحصیلی جدید که مواردی را به آقای صحرایی نیز مستقیماً  گوشزد کردم، نشان داد که فضای فرهنگی و پرورشی مدارس دچار چالش‌های اساسی است که برنامه‌ریزی عالمانه و دقیقی نیز برای آن وجود ندارد. کمبود مربی و معاون پرورشی و همچنین مشاور در مدارس نیز موجب تشدید این شرایط شده است که برنامه جامع، تخصصی و دقیقی نیز جز مسائل روزمره و برنامه‌های سالیانه مرسوم در مدارس دیده نمی‌شود.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل نود مجلس با اشاره به تخلفات مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان و عدم تمکین به قانون مجلس برای اصلاح اساسنامه این صندوق، گفت: انتشار یک فیش حقوقی از صندوق ذخیره فرهنگیان در ماه گذشته که نشان از اضافه‌کار عجیب یکی از معاونین صندوق داشت، نشان از عدم نظارت بر این صندوق می‌باشد. بنده با علم به همین مشکلات در قانون بودجه 1400 پیشنهادی را مبنی بر اینکه صندوق را مکلف به اصلاح اساسنامه کرده بود، ارایه دادم که با توجه به تصویب مجلس شورای اسلامی، متأسفانه با ترک‌فعل مسئولان این صندوق تاکنون همراه بوده است. فقدان شفافیت صندوق ذخیره فرهنگیان و گستردگی هلدینگ‌های آن و عدم پرداخت سهمی از سود به فرهنگیان از جمله موارد دیگری است که موجب نارضایتی فرهنگیان از این صندوق و کاهش عضویت در آن شده است که متأسفانه جناب وزیر نیز در خصوص این تخلفات منفعل است.