آمریکا و توطئه توافق ثانویه

مقامات دولت جدید آمریکا که تاکنون قدمی در عملیاتی سازی توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 برنداشته اند حال از مذاکره مجدد و حفظ برجام از طریق توافق ثانویه دم می زنند؛ طنزی که با واکنش های دیگر اعضای توافق مواجه شده و از نیات شوم سران واشنگتن پرده برمی دارد.
به گزارش ایرنا، پس از روی کار آمدن دولت جمهوریخواه «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا، تلاش ها برای از بین بردن دستاوردهای دولت قبل آغاز و طرح های دولت دموکرات «باراک اوباما» رییس جمهوری قبلی آمریکا در حوزه داخلی و همچنین تعهدهای آن دولت در عرصه خارجی به چالش کشیده شد.
توافق هسته ای در قالب برجام به عنوان یکی از دستاوردهای تاریخی دولت اوباما یکی از موارد مورد توجه دولت ترامپ است تا شاید به رغم ریشه های محکم، راهی برای بی اثرسازی آن بیابد؛ توافقی که از نگاه رییس جمهوری جدید، بدترین توافق آمریکا در طول تاریخ این کشور به شمار می رود.
امروز کاخ سفید و کنگره که هر دو در دست جمهوریخواهان مخالف توافق قرار دارد، تمام تلاش خود را برای ناکام گذاشتن این توافق معتبر بین المللی به کار بسته اند هر چند که در این طیف سیاسی نیز اجماع کاملی علیه برجام وجود ندارد.
بازی آمریکا با مهره مذاکره مجدد
مدتی است که کاخ سفید سیاست های جدیدی را علیه برجام در پیش گرفته است. به ویژه پس از واگذاری مسوولیت تایید یا عدم تایید پایبندی ایران به برجام از شخص رییس جمهوری به کنگره، جمهوریخواهان طرح مکمل یا توافق ثانویه را همواره تکرار می کنند؛ طرحی که تنها با هدف دستیابی ایالات متحده به منافع خود دنبال می شود.
به گزارش شبکه «سی.ان.ان» چند روز پیش «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا درباره توافق ثانویه گفته بود «آمریکا به توافقی که گستره بیشتری از تهدیدات ایران را شامل شود، نیاز دارد و اصلاح اشکالات برجام ممکن است از طریق توافق ثانویه و نه تغییر در مفاد برجام، انجام شود.»
همچنین وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد که ترامپ هم بر همین عقیده است. سخنان تیلرسون مبنی بر مواضع همسوی ترامپ با وی نشان می دهد که در کاخ سفید نسبت به مذاکره مجدد با ایران به منظور اعمال محدودیت های جدید بر تهران، اجماعی صورت گرفته است و موضوع توافق تکمیلی و ثانویه پیشتر نیز از زبان برخی مقامت عالی رتبه این کشور مانند «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل مطرح شده بود.
حال نیز رسانه های آمریکایی دست به کار شده و برای آمادگی افکار عمومی، بخش هایی از پیش نویس طرح «تشدید نظارت بر برجام» را منتشر کرده اند؛ طرحی که به نوشته «آسوشیتد پرس» از طرف «باب کورکر» رییس کمیته روابط خارجی سنا و سناتور «تام کاتن» تدوین شده اما هنوز برای رای گیری در اختیار اعضای این مجلس قرار نگرفته است.
بر پایه این طرح پیشنهادی، سازوکارهای تازه ای برای نظارت بر فعالیت های هسته ای و نظامی ایران در نظر گرفته شده است به عنوان نمونه محدودیت یک دهه ای بر 5060 سانتریفیوژ ایران به محدودیتی دایمی تبدیل می شود. بی تردید پس از انتشار رسمی این طرح و ارایه آن به سناتورها، مخالفت ها بین دموکرات ها و جمهوریخواهان در کنگره بالا خواهد گرفت.
هر چند نگاه نمایندگان دموکرات کنگره درباره مسائلی چون فعالیت های موشکی ایران، مسائل منطقه ای و تروریسم با جمهوریخواهان همسو است اما در مورد اصل برجام تفاوت چشمگیری بین این دو جناح اصلی آمریکا وجود دارد. بنابراین، نظریه مذاکره مجدد و توافق ثانویه نه فقط مطلوب دموکرات ها نیست و بلکه با اعتراض کشورهای 1+5 و ایران رو به رو شده است.
اعتراض به زیاده خواهی آمریکایی
برجام به عنوان توافقی معتبر با پشتوانه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل همراه بوده و از طرف دیگر توافقنامه ای چندجانبه است. بنابراین، تغییر رویکرد سیاسی در یک کشور به اصل توافق لطمه وارد نخواهد کرد، خواه این کشور ایالات متحده باشد یا ایران.
جهان بر این نکته واقف است که توافق هسته ای یک شبه حاصل نشده تا تغییر مواضع مقامات یک کشور پایه های آن را بلرزاند. این توافق محصول بیش از یک دهه مذاکره است؛ مذاکراتی که در دولت یازدهم با سرعت و جدیت قابل توجهی پیگیری شد و در نهایت پس از 22 ماه گفت وگوهای مداوم و پی در پی برجام حاصل شد.
بنابراین در این مدت چند ساله اگر هم نقص قابل اصلاحی وجود داشت، تعیین تکلیف شد و گرنه دو طرف توافق معتقدند که برجام توافقی کامل و بدون نقص نیست بلکه بهترین گزینه موجود است.
در همین ارتباط «عباس عراقچی» معاون امور حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه که در روزهای پایانی مهرماه در نشست دو روزه خلع سلاح در مسکو حضور یافته بود ضمن تشریح موارد برجام شکنی های ترامپ، اظهار کرد: روشن و صریح می گویم هیچ امکانی برای مذاکره مجدد درباره برجام یا الحاق ضمائم و اضافات به آن وجود ندارد.
رییس جمهوری آمریکا در ماه های گذشته وانمود می کرد که از برجام خارج خواهد شد تا با این سیاست، علیه ایران و اعضای گروه 1+5 اعمال فشار کند. حمایت قاطعانه اروپا از برجام و خارج نشدن ایران از این توافق سبب تغییر رویکرد کاخ سفید شد به طوری که دولتمردان این کشور پروژه توافق ثانویه را پیگیری می کنند.
این بهترین پروژه ممکن برای ایالات متحده است تا ضمن معرفی پایبندی خود به برجام، اجرای توافق را در عمل با مشکل مواجه کند. آنها به خوبی می دانند جمهوری اسلامی ایران هر گز به این زیاده خواهی آمریکا تن نمی دهد، همان طور که پیشتر سنگین ترین تحریم های بین المللی را تحمل نمود و از اصل برنامه هسته ای خود عقب ننشست.
از این رو ارتکاب تصمیم و اقدامی نسنجیده از جانب تهران و در نهایت شکستن اجماع حامیان برجامی ایران، مهمترین هدفی است که جمهوریخواهان آمریکا به خصوص رییس جمهوری تازه کار این کشور با طرح توافق ثانویه دنبال می کند.