مشکل اصلی درباره کرونا ویروس جدید، تغییرات ژنتیکی است که هر بار در این گروه نمایان میشود؛ این تغییرات باعث میشود ویروس کرونا یکبار به صورت "سارس" در آسیای جنوب شرقی و یکبار به صورت "مرس" در عربستان ظاهر شود و در حال حاضر به صورت یک کرونا ویروس جدید و تغییرژنتیکیافته که هنوز نامی برای آن تعیین نشده، خود را نشان دهد. در خصوص آگاهی بیشتر در مورد کروناویروس، شیوههای تشخیص و انتقال آن با فرزین خوروش، رئیس بخش عفونی بیمارستان الزهرا (س)، متخصص بیمار یهای عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه اصفهان، گفتوگویی انجام دادهایم که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
نرخ مرگ و میر کرونا ویروس جدید چقدر است و چه کسانی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
نمونههای پیشین کروناویروس، مرگ و میرهای بیشتری نسبت به ویروسهای سرماخوردگی عادی برجایگذاشته است و آنچه که در حال حاضر نوع جدید این ویروس را مورد اهمیت قرار میدهد، جنبههای ناشناخته آن در میان مردم دنیا است. نرخ مرگ و میر و میزان سرایت این بیماری، سؤالات بیپاسخی است که هنوز بحث و بررسیهای بیشتری برای پاسخدهی به آنها وجود دارد. با این حال آماری که در حال حاضر وجود دارد حاکی از مستعد بودن افراد مسن نسبت به ابتلا و نیز بالا بودن آمار مرگ و میر این قشر است.
این بیماری چگونه منتقل میشود؟
ابتلا به کروناویروس جدید از طریق قطرات و ترشحات دستگاه تنفسی انجام میگیرد و احتمال آن میرود که اولین مورد انتقال آن به انسان از طریق موادغذایی حیوانی بوده باشد. شبهههایی در مورد انتقال این ویروس از بازار ماهیفروشان چین، خوردن خفاش و یا این قبیل گمانهزنیها وجود دارد که همگی به صورت فرضیه بوده و هیچیک به اثبات نرسیده است. با این حال نکته حائز اهمیتی که در حال حاضر دنیا با آن مواجه است شیوههای انتقال انسان به انسان این ویروس جدید است که ارتباط چندانی با خوردن خفاش و ماهی و غیره ندارد.
آیا روش پخت مواد غذایی تاثیری در انتقال بیماری دارد؟
موادغذایی شامل فرآوردههای گوشتی باید به صورت پخته مصرف شود و شرایط خاص شست شو و پخت و پز در آنها رعایت شود، اما آنچه که منجر به انتشار ویروس کرونای جدید شده، ترشحات دستگاه تنفسی انسان است. بنابراین فرد مبتلا با رعایت بهداشت تنفسی شخصی و جلوگیری از پخش قطرات تنفسی از طریق عطسه و سرفه، میتواند از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری کند.
ابتلا به این ویروس با چه علائمی همراه است؟
حدود ۷۰ درصد از موارد فرد بدون علامت و یا با داشتن علائمی بسیار خفیف به این ویروس مبتلا میشود و حتی در بعضی موارد بدن یک بیمار با آن همچون یک سرماخوردگی عادی برخورد میکند و راحت درمان میشود، اما در ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد، بیمار نیاز به بستری شدن دارد. این دسته از بیماران را افرادی تشکیل میدهند که دچار نارسایی تنفسی شدهاند؛ درصد کمی از این افراد نیازمند بستری شدن در بخش ICUهستند و برخی نیز جان خود را از دست میدهند. بنابراین ترسی که از این بیماری در جامعه رواج داشته، چندان جدی نیست و مشکلات موجود در مورد آنفلوآنزا بسیار بیشتر از این بیماری است، اما شرایط ناشناخته این ویروس در برهه زمانی فعلی، منجر به ترس جهانی از آن شده است چرا که اطلاعاتی از اتفاقات بعدی و میزان مرگ و میر آن هنوز در دسترس نیست.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به این ویروس قرار دارند؟
تمامی افراد جامعه مستعد دریافت این ویروس از طریق ترشحات تنفسی افراد مبتلا هستند، اما میزان مرگ و میرهایی که تاکنون گزارش شده بیشتر در میان افرادی با سنین بالا و یا دارندگان نقص ایمنی بوده است. بنابراین لازم است چنین افرادی بیش از سایرین در پیشگیری از ابتلا به کرونای جدید مراقب باشند. میزان ابتلا به کرونا ویروس جدید در کودکان کمتر دیده شده و مرگ و میر در آنها نسبت به آنچه که درمورد آنفلوآنزا وجود داشت نیز بسیار کمتر بوده است.
واکسن ویروس جدید کرونا تا ۳ ماه آینده آماده می شود
ویروس کرونا ناشناخته است
چه غذاهایی برای پیشگیری از کرونا ویروس توصیه میشود؟
ویروس کرونا منجر به سقط جنین میشود
آیا برای مصرف فرآوردههای گوشتی منعی وجود دارد؟
مصرف نکردن فرآوردههای گوشتی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس جدید، تصور کاملاً غلطی است، چرا که این محصولات حاوی پروتئینهای ضروری برای بدن افراد است. اگر مواد غذایی به خوبی پخته شود و شرایط خاصی که در ایران کاملاً رعایت میشود را از سر گذرانده باشد، انتقال ویروس از طریق مصرف موادغذایی بههیچوجه طریقه معمول شیوع این بیماری نیست و تنها انتقال فرد به فرد و مسائل تنفسی اهمیت دارد.
شیوههای تشخیص بیماری چگونه است؟
تشخیص این ویروس با روشی تحت عنوان PCR انجام میگیرد که ویروس را از لحاظ مولکولی جدا کرده و نوع دقیق آن را تشخیص میدهد، اما تفکیک این نوع تغییر ژنتیکیافته نیازمند زمان بیشتری است که پرایمر اولیه برای تشخیص را در اختیار متخصصان قرار دهد. در شرایط فعلی تشخیص بر اساس شرایط بالینی بیمار صورت میگیرد. فعلاً افرادی با علائم نارسایی تنفسی و درگیری دستگاه تنفسی و یا کسانی که طی ۱۴ روز گذشته با گردشگران چینی، خصوصاً شهرهای دارای گسترش بیماری تماس داشتهاند بهعنوان مورد مشکوک در نظر گرفته میشوند. تشخیص قطعی ویروس با روش گرفتن خلط یا "سوآب ته حلق" و در نهایت با روش PCR انجام میشود.
احتمال سرایت این ویروس به ایران تا چه حد است؟
همانطور که مسئولین وزارت بهداشت نیز اعلام داشتهاند، هیچ کشوری نمیتواند مصونیت کامل نسبت به این ویروس را به طور قطع اعلام کند و ممکن است در اثر مسافرتهای گوناگون وارد کشور شود. البته هیچ جای نگرانی نیست چرا که تمامی اقدامات لازم صورت گرفته و امکانات آماده است. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و ستاد بحران استان و کشور تمامی شرایط و تمهیدات لازم را تدارک دیده و در حال آمادهباش است.
در صورت ورود ویروس به کشور، مهمترین فاکتور پیشگیری چیست؟
در گام اول به منظور پیشگیری از گسترش ویروس در صورت ورود به کشور مبحث آموزش همگانی جامعه و سیستم بهداشتی درمانی اهمیت دارد و در صورت رخ دادن موارد حاد تنفسی که نیاز به درمان در بیمارستان و بستری شدن داشته باشد، تمامی بیمارستانها در حال آمادهباش برای ارائه شرایط درمانی به بیماران هستند.
تشخیص بیماری چه تأثیری در روند درمان آن دارد؟
با توجه به اینکه ویروس مذکور اصلاً درمانی ندارد و تنها درمان موجود برای آن درمان حمایتی به حساب میآید، بیمار با علائم نارسایی تنفسی و مشکلات شدید تنفسی بستری میشود و اقدامات حمایتی لازم را برای وی فراهم میشود؛ این اقدامات دقیقاً مشابه اقداماتی است که برای ویروس آنفلوآنزایی که منجر به نارسایی تنفسی میشد، انجام میگیرد. موضوع قابل توجه اینکه برای آنفلوآنزا درمان وجود داشت، اما این ویروس تا لحظه کنونی هیچ درمانی نداشته است. بنابراین درمانهای حمایتی تنفسی برای بیماران از اهمیت زیادی برخوردار است.
رابطه میان سیستم ایمنی بدن و کروناویروس جدید چگونه است؟
سیستم ایمنی بدن به گونهای طراحی شده است که در مقابل تمامی بیماریهای عفونی خصوصاً ویروسها مقابله کند. فردی با سیستم ایمنی ضعیف به دلیل هر نوع بیماری زمینهای، شیمیدرمانی یا غیره که منجر به نقص ایمنی او شده باشد و یا مصرفکنندگان داروهایی همچون کورتون که منجر به ضعف سیستم ایمنی میشود، به احتمال بسیار زیادی مستعد ابتلا به این ویروس هستند. از سوی دیگر واکسنی همچون آنفلوآنزا برای استفاده این افراد وجود ندارد؛ بنابراین در صورت ورود کروناویروس جدید به کشور این افراد از نظر ابتلا به بیماریهای حاد تنفسی و نارسایی تنفسی بیشتر در معرض خطر قرار دارند و باید بیشتر از سایرین مراقب باشند.
تفاوتها و شباهتهای این ویروس با سایر ویروسهای کرونا چیست؟
تمامی ویروسهای کرونا در یک گروهبندی مشترک قرا گرفتهاند و تنها تفاوت آنها در تغییرات ژنتیکی ریزی است که در آنها رخ میدهد و آنها را به سویههای مختلفی تبدیل میکند. بنابراین انواع ویروس که با عناوین مرس و سارس و این نوع جدید وجود دارد، دارای تقارب ژنتیکی هستند، اما تغییرات رخداده در آنها منجر به تغییر در میزان ابتلا و مرگ و میر افراد شده و شرایط ویروس را متفاوت کرده است.